Yüzde Problemleri Bölüm 2

Merhabalar arkadaşlar, şimdi yüzde problemleri ile  devam ediyoruz.
İlk örneğimiz bir dörtgenin bir   dikdörtgenin uzun kenarı yüzde 20 azaltılıp  kısa kenarı yüzde 20 yüzde 40 artırılırsa   alanındaki değişim yüzde kaç olur?
Şimdi ilk önce  bir dikdörtgen çizmek istiyorum.
Şimdi bunun uzun   kenarı kısa kenarını bilmiyoruz ve biz bunların  yüzdelerinden bahsediyoruz.
O yüzden ben diyorum   ki uzun kenarının uzunluğu 10 X olsun 100X diyerek  de çözebiliriz ama sayıları büyütmeyelim.
Kısa   kenarının uzunluğu 10Y olsun.
Şimdi normalde bunun  alanı ne olur 10 X ile 10 Y'yi çarptığımızda 100XY   olur bu alan bu şekilde.
Daha sonra ne yapıyoruz  biz bunun üstüne artık oynama yapıyoruz.
Şöyle bir   şey ile temiz düşünelim.
Uzun kenar bakınız burası  bunu yüzde 20 azaltacağız 10 X'i yüzde 20 azaltmak   demek 10X'i aslında yüzde 80'ine düşürmek demek.  Bu şekilde de yapabiliyorduk bunu.
Direkt olarak   sonucuna bakacak olursak burası 8X olacaktır.  Bakınız arkadaşlar uzun kenarı 8X'e düşürdük.   Kısa kenarı da yüzde 40 artıralım.
E kısa kenar da  koymak demektir.
Daha sonra bu işlemi yaptığımızda  biz direkt olarak sonucu bulacağız.
Bakınız   sıfırlar gittiğinde buradan 14Y elde ediyoruz o  zaman bakınız kısa kenar da artık büyüdü ve 14Y   oldu.
Şimdi 8X ile 14Y'yi çarpalım ve alanın  ne olduğunu bulalım.
8X ile 14Y çarpılırsa   şurada bir XY gelecek 8 kere 14, 2 buradan 8  kere 4 32 elde var 3.
8 kere 1 8.
3 ekledik   değil mi 100XY'i yüzde 12 arttırdığımızda 112XY  yapar.
O zaman demek ki bunun alanındaki değişim   oranının biz yüzde 12 olduğunu söyleriz.
Peki  şimdi ikinci örneğimiz buğdaydan ağırlığının   yüzde sekseni kadar un, undan da ağırlığının %75  fazlası kadar hamur elde edilmektedir.
Buna göre   gerekir?
Şimdi arkadaşlar biz şimdi ilk başta   buraya buğday vereceğiz ki devamında o bize hamur  olarak gelsin.
Şimdi buğdayın ve unun yüzlerinden   bahsediyor O yüzden ben diyorum ki buğday burada  Bu daha sonra diyorum ki buğdayın yüzde 80'i kadar  un elde edelim.
Şimdi o zaman demek ki un şöyle   olmaz mı 100X'in yüzde 80'ini aldığımızda yani şu  işlemi yaptığımızda buradaki sıfırlar gidecektir.   O zaman demek ki un buradan 80X geliyor.
Şimdi   daha sonra bu 80 X'in bu sefer yüzde 75 fazlası  kadar hamur elde ediyoruz.
O zaman demek ki şu   işlemi yapmalıyız 80X'in bu sefer yüzde 75 fazlası  yani 175/100 ünü bulmalıyız ki direkt olarak elde   ettiğimiz hamuru bulalım.
İlk önce şuradaki  sıfırlar gitsin.
Daha sonra alt taraf ve üst   tarafı şöyle 5 ile sadeleştirelim.
Şurada  buradan 35 gelecektir.
Daha sonra şu 2 ile  de buradaki 8'i sadeleştirdiğimizde buradan   yapacaktır.
Yani bu işlemin sonucu şurada 140X   gelecek.
O zaman demek ki biz burada hamurumuzu ne  yapmış oluyoruz 140X olarak elde etmiş oluyoruz.   İşte bu 140X'in 420 gram olduğunu söylüyor.
O  zaman demek ki 140X eşittir diyorum ki 420'dir.   Burada karşılıklı olarak sıfırları götürdük.
14  ile de neyi çarparsam 42 olur diye düşünüyorum.   X eşittir buradan 3 gelir 3'ü çarparsak olur.
Evet  X eşittir 3 ise kaç gram buğday gerekir diyordu.   Biz dedik ki buğday 100X gram verilsin buraya.  O zaman demek ki X'in yerine 3 koyduğumuzda   buğdayın bu iş için gerekli olduğunu söyleriz.  Peki diğer bir örneğimiz bir mağaza ceket  fiyatlarında yüzde 20 indirim yapıyor.
Bu   indirimden sonra satışların az olmasından dolayı  indirimli fiyat üzerinden yüzde 25 daha indirim   daha yapıyor.
İkinci indirimden sonra 90 TL'ye  alınan bir ceket hiç indirim yapılmasaydı kaç   TL'ye alınırdı?
Şimdi ceketin yüzdeliğinden  bahsediyoruz.
O yüzden ben diyorum ki ceketin   ilk baştaki fiyatı ceketin ilk baştaki fiyatı 100  X olsun diyorum.
İşlemimiz kolaylaşacak bu saatten   sonra.
Buna yüzde 20 indirim yapalım.
Yani aslında  bu ne yapalım yüzde 80'ine düşürelim istediğimiz   bu değil mi?
Ya da ne yaparız yüzde 20'sini  alıp çıkartabiliriz buradan ama hızlı olsun.   Şuradaki sıfırları götürdüğümüzü düşünecek  olursak buradan 80X sonucunu elde ederiz.
O   zaman demek ki şu an indirimlendi.
Yani birinci  indirimde ne kadara düştü fiyatı buradan 80X'e   düştü şimdi.
Ama bu yetmedi daha sonra ikinci  bir indirim yapılmış buna ikinci indirimde ne   olacak ama 80X'in üstünden yapılmış.
Yani bu  fiyat üzerinden yüzde 25 indirim yapılmış.
O   zaman demek ki ben yapılan indirimi bulmak  istiyorum.
Hadi bunu da normal bir şekilde   yapalım.
80X'in bu sefer yüzde 25'ini  bulalım, daha sonra çıkartalım.
Şimdi   şöyle sadeleştirdiğimde 4 kalacak yukarıda 1.
4  ile de burada 80'i sadeleştirdiğimizde buradan   indirim daha yapmamız lazım.
80X'ten 20X kadar   indirim yapacak olursak o zaman demek ki 60X'e  kadar düşer o fiyat.
İşte diyor ki bu fiyat 90TL   olmuş.
O zaman demek ki biz buradan şu işlemi  yaparız: 60X eşittir deriz 90 TL'dir.
O zaman   şuradaki sıfırları götürdüğümüzü düşünelim  ve her tarafı da 3 ile sadeleştirdiğimizde   burada 2 kalacak burada üç kalacak.
Yani şunu  elde etmiş oluyoruz sol tarafta 2X, sağ tarafta   sadeleşir ama buçuklu gelir.
Onu yapmayalım şimdi   normaldeki fiyatımız 100 X olacaktı.
O zaman ben   diyorum ki 2X 3 ise 100X kaçtır?
O zaman burada  her tarafı 50 ile çarpıyorum.
Her tarafı 50 ile   çarptığınızda burası 100 X olur.
Burayı da 50 ile  çarptığınızda bakınız burası 150 olmuş oluyor.   O zaman demek ki hiç indirim yapılmasaydı bu  ceketin fiyatının 150 lira olduğunu söylerdik.
Şimdi diğer bir örneğimiz futbol topu almayı  kararlaştıran bir arkadaş grubu topun fiyatını   eşit olarak paylaşıyorlar.
Bu gruba 3 yeni kişi  daha katılınca kişi başına düşen para yüzde 30   azaldığına göre başlangıçta bu grupta kaç kişi  vardır?
Şimdi arkadaşlar bu kişilerin teker   teker kaç para verdiklerini bilmiyoruz ve kaç kişi  olduklarını bilmiyoruz.
Ben diyorum ki kişi sayısı   buradaki kişi sayısı X olsun.
Burada değişkenle  çözeceğiz.
Kişi sayısı X olsun ve her birinin   şu an X kişi varken ödediği para ödediği para  o da 10 Y olsun.
Bu 10 Y olmasının sebebi hani   yüzde 30'unu daha düzgün alabilmek için.
Şimdi  normalde X kişi 10Y 10Y öderse o zaman demek ki   bu topun normaldeki fiyatı 10XY olur.
Eşittir  diyorum şimdi topun fiyatı sonuçta değişmiyor   ama ne yapıyoruz bu gruba üç kişi daha ekliyoruz.  X'ti bu gruba 3 kişi daha eklersek X artı 3 kişi   olur.
Peki kaçar lira ödüyorlar bunlar?
Kişi  başına düşen para yüzde 30 azalıyor.
Şimdi kişi   başına 10Y düşüyordu yüzde 30 azalacaksa o zaman  demek ki düşen parayı bulalım burada.
10Y'nin o   zaman demek ki 30/100'ünü bulmaya çalışıyorum.  Şuradaki sıfırları götürecek olursak eğer   buradan 3Y elde ederiz.
Yani 10Y'den 3Y'yi  çıkartmalıyız.
Çünkü azalıyormuş kişi başına   düşen para.
10Y'den 3Y'yi çıkarttığımızda  demek ki bu kadar kişinin X artı 3 kişinin   her biri 7Y lira ödüyormuş.
O zaman buradaki  işlemleri yapalım ama ilk önce şuradaki Y'leri   sadeleştirelim ki zaten ödedikleri paranın burada  bir önemi yok.
Çünkü biz gruptaki kişi sayısı ile   ilgileniyoruz.
Gruptaki kişi sayısı da zaten  X'e bağlı bakınız buradan X'e bağlı bir denklem   gelecek.
Şimdi burası 10X oldu.
Buradaki 7'yi  de dağıttığımızda 7X artı 21 olur.
O zaman 7X'i   sol tarafa aldığımızda buradan 3X gelecek.
Sağ  taraftan da 21 ve her tarafı 3'e böldüğümüzde X   eşittir 7'yi bulacağız.
Bu grupta kaç kişi vardır?
  Arkadaşlar bakınız bu grupta 7 kişi vardır deriz.  Evet şimdi en son örneğimiz.
Evrim bir soru  bankasının bir soru bankasını her gün bir   önceki günden 10 tane fazla soru çözerek 8 günde  bitiriyor.
Evrim dördüncü günün sonunda soru   bankasındaki soruların yüzde 30'unu çözdüğüne  göre bu kitapta toplam kaç soru vardır?
Şimdi   arkadaşlar bakınız birinci gün kaç soru çözdüğünü  bilmiyoruz.
Birinci gün kaç soru çözdüğünü   bilmediğimiz için ben X tane soru çözsün diyorum.  O zaman demek ki ikinci gün X artı 10 kadar soru   çözecektir, bunun 10 fazlası.
O zaman demek ki  üçüncü gün bunun 10 fazlası kadar yani X artı   sonrasını yazmayacağım 10'a geçeceğim direkt.   Burası da X artı 30 olacaktır.
Yani aslında  biz hangi günde isek onun bir eksiğini 10'la   çarparak yanına sayı ekliyoruz.
O zaman demek ki  bu şekilde devam edecek.
Burada 8.
günde bitmiş   bu iş.
8.
gün o zaman ne yapacağız X artı bunun  bir eksiği 7.
7 ile 10'u çarparsak 70 eklememiz   lazım.
Şimdi bu kadar soru çözüyormuş her gün.  Şimdi dördüncü gün sonuna gelelim.
Dördüncü gün   burasıdır.
Dördüncü günün sonuna kadar çözdüğü  soru sayısı 4X artı buradan 60 yapacaktır.
Bu   diyor ki tüm soru bankasındaki sorunun yüzde  sayılarını toplayalım.
Yani burada her gün çözdük  sonuçta biz bunları ve bitirdik.
O zaman demek ki   burada ne olacaktır?
8X artı bakın 10-20-30  diye devam eden 70'e kadar olan toplam var bunun   toplamın sonucunu nasıl buluruz?
10 parantezine  aldığımızda bu 1'den 7'ye kadar olan toplamdır.   O zaman demek ki bunu şu şekilde yapıyorduk.
1'den  N'e kadar olan toplam N çarpı N artı 1 bölü 2'ydi.   O zaman demek ki 7 çarpı 8 bölü 2'dir.
O zaman  şöyle sadeleştirdiğimizde 4'ü elde ederiz ve   bunların hepsini çarptığımızda biz buradan 280'i  elde ediyoruz.
Bu soru bankasındaki tüm soruların   sayısı.
Bunun yüzde 30'uymuş işte.
O zaman demek  ki bunu 30/100 ile çarptığımda ben buradaki   eşitliği elde etmeliyim.
Şöyle sıfırları götürdüm,  dağıttığımda 24X artı 840 yapacaktır.
24X'i sol   tarafa aldım 600'ü de sağ tarafa aldım.
Buradan  ki her tarafı 16'ya böldüğümüzde X eşittir buradan  çözdüğümüz soru sayısı.
Bu kitapta toplam kaç soru  vardır diyor.
Bakınız biz bu kitaptaki toplam soru   sayısının 8X artı 280'le gösterdik.
O zaman demek  ki ne yapacağız X'in yerine 15 koyacağız ve daha   sonra buradaki işlemi yapacağız.
8 kere 15'ten  buradaki işlemin sonucu 120 gelir.
120 ile de   eğer 280'i toplayacak olursak o zaman demek ki  bu kitapta toplamda 400 soru olduğunu söyleriz.