Kunduz.
Türkçe ses bilgisi konu anlatımından herkese merhaba arkadaşlar.
Ses bilgisi alfabesindeki seslerin yani harflerin bilgisi demektir.
Alfabe.
Bizdeki sesler a. B, c, d, e f, g. Ğ. H ıı ii zeka l m n o ıı, p r s, ş.t u ve y. Z şeklindedir.
Ve alfabe mizde toplam 29 harfi miz vardır.
Bana bunları nasıl gelir?
Soru olarak kelimeler verir ve bu kelimelerde ki harf sayılarını bulmamız ister.
Inceleyelim.
Sandalye.
Bilgisayar.
Kunduz ve öğretmen kelimelerine bakalım.
Şimdi bu kelimeler hücrelerden oluşur ve hücreleri de oluşturan en küçük yapıya biz ses deriz.
Yani harfler burada bir s. N de l, y ve. Sesimiz var.
Demek ki sandalye kelimesi toplamda 8 harften oluşmuş.
Bilgisayar kelimesini inceleyelim. Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi. Sekiz, dokuz, on.
Bilgisayar kelime miz on harften oluşmuş kunduz. Inceleyelim KE ne de u vs. Kunduz kelime miz altı harften oluşmuş.
Öğretmen kelimesine bakalım. Bir, iki, üç, dört, beş. Altı, yedi, sekiz.
Öğretmen kelime mizde sekiz harften oluşmuş.
Şimdi alfabe mizi oluşturan harf lerimizin hepsinin özellikleri aynı değil.
Ben bazı harfleri yanına eş sesi getirerek okuyorum.
Bazı harfleri de sesi getirmeden okuyorum.
Mesela A tek başına çıkıyor ama b tek başını çıkamıyor.
C Tek başını çıkmıyor ağzımdan. Aaaa ıı iii. O.
U. Bu söylediğim harflerin tek başına çıkarabildiği harfler.
Alfabede tek başını çıkarabildiği, yanına eş sesi getirmeden söylediğim harfleri miz ünlü.
Yani sesli harfler olur ve alfabe mizde bu sesli harf lerimiz toplam 8 tanedir. Aaaa ee. Iı iyi.
Oooo.
Bu ve 3'ü ünlüler midir?
Soru olarak nasıl gelir?
Kelimeler verir.
Bu kelimelerde yer alan ünlü harfleri bulma mı ister benden?
Biz de 1 2 tane inceleyelim kalem.
Park Değirmen.
Ve Kunduz kelimelerine bakalım.
Kalem kelimesinin içinde A ve B ünlüleri var.
Park kelimesinin içinde daha ünlüsü var.
Değirmen kelimesinde ee iyi ve bir tane daha var kunduz kelimesinde u ve bir tane daha u var.
Bu kelimeleri oluşturan ünlü harflerin bunlar.
Ben biliyorum ki ilkokuldan beri bir kelimede kaç tane ünlü harf varsa o kadar hece vardır.
Bakıyorum kalem kelimesinde iki ünlü vardı.
Demek ki iki hece vardır.
K l Park kelimesini bir ünlü varsa bir hece vardır.
Park değirmen kelimesinde üç ünlü olduğuna göre üç hece var değirmen.
Kunduz kelimesinde iki ünlü olduğu için iki hece var kunduz.
Şimdi alfabe deki ünlü harflerin de kendine göre özellikleri var.
Mesela bunlar kalın ve ince ünlü olmak üzere başta ikiye ayrılır.
Kalın ünlülerin ve inci ünlülerin gırtlağına çıkış şekline göre ikiye ayrılır.
Kalın ünlüler gırtlağına en kalın çıkar. Aaaa ıı o. Ve u ünlüleri dir.
Bana burada bir adet kopya var.
Kalın kelimesinin içinde ışığı ve ilk gecesinde de a ünlüsü var.
A ve ıı diye başlıyor zaten a ıı o u ince kelimesinde de birer kopya var. Eee ii wow ve ünlüleri dir. Ince kelimesinin içinde de ece ve iyi inci ünlülerin yer alıyor.
Kalın ve inci ünlüler gırtlağa alınan çıkışını göre bu şekildedir.
Dar ve geniş ünlülere bakıyorum.
Dilimizdeki dar ünlüler ışığı iyi.
Bu ünlüleri geniş ünlüler.
Aaa ee ooo ve öte ünlüler midir?
Bunlar neye göre ayrılıyor?
Bu ünlü harfleri söylerken dilimle damağı ın arasındaki mesafeye bakıyorum.
Bu ünlü harfi söylediğimde dilimle damağı nın arasındaki mesafe artarsa geniş, azalırsa dar ünlüdür.
Dil, damak mesafesi.
Şimdi birlikte yapalım isterseniz önce diyelim.
Dille damak arasındaki mesafe arttı.
Arkasından bir de ıı diyelim.
Dilli damak arasındaki mesafe azaldı.
Tekrar söyleyebilirsiniz.
Bir geniş, bir dar ünlü söylerseniz aradaki farkı çok iyi görebilirsiniz.
Geldim düz ve yuvarlak ünlülere.
Dilimizdeki düz ünlüler.
Aaaa ee. Iıı. İyi ünlüleri, yuvarlak ünlüler ise. Ooo bu. Ünlüleri.
Peki bunlar neye göre ayrılıyor?
Bu ünlü harfleri söylerken dudağın yuvarlak şeklini alıyorsa yuvarlak ünlü, dudağın düz kalıyorsa düz yönlüdür.
Deneyebilirsiniz.
Bunları söylerken dudağın yuvarlak oldu.
Demek ki bunlar yuvarlak ünlü.
Düz ünlüleri söylerken de düz olacak.
Aaa.
Eeee ıı.
Ii dudağın düz şeklinde olduğu için bunlar da ünlüdür.
Başarılar diyelim.
Türkçe ses bilgisi konu anlatımından herkese merhaba arkadaşlar.
Ses bilgisi alfabesindeki seslerin yani harflerin bilgisi demektir.
Alfabe.
Bizdeki sesler a. B, c, d, e f, g. Ğ. H ıı ii zeka l m n o ıı, p r s, ş.t u ve y. Z şeklindedir.
Ve alfabe mizde toplam 29 harfi miz vardır.
Bana bunları nasıl gelir?
Soru olarak kelimeler verir ve bu kelimelerde ki harf sayılarını bulmamız ister.
Inceleyelim.
Sandalye.
Bilgisayar.
Kunduz ve öğretmen kelimelerine bakalım.
Şimdi bu kelimeler hücrelerden oluşur ve hücreleri de oluşturan en küçük yapıya biz ses deriz.
Yani harfler burada bir s. N de l, y ve. Sesimiz var.
Demek ki sandalye kelimesi toplamda 8 harften oluşmuş.
Bilgisayar kelimesini inceleyelim. Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi. Sekiz, dokuz, on.
Bilgisayar kelime miz on harften oluşmuş kunduz. Inceleyelim KE ne de u vs. Kunduz kelime miz altı harften oluşmuş.
Öğretmen kelimesine bakalım. Bir, iki, üç, dört, beş. Altı, yedi, sekiz.
Öğretmen kelime mizde sekiz harften oluşmuş.
Şimdi alfabe mizi oluşturan harf lerimizin hepsinin özellikleri aynı değil.
Ben bazı harfleri yanına eş sesi getirerek okuyorum.
Bazı harfleri de sesi getirmeden okuyorum.
Mesela A tek başına çıkıyor ama b tek başını çıkamıyor.
C Tek başını çıkmıyor ağzımdan. Aaaa ıı iii. O.
U. Bu söylediğim harflerin tek başına çıkarabildiği harfler.
Alfabede tek başını çıkarabildiği, yanına eş sesi getirmeden söylediğim harfleri miz ünlü.
Yani sesli harfler olur ve alfabe mizde bu sesli harf lerimiz toplam 8 tanedir. Aaaa ee. Iı iyi.
Oooo.
Bu ve 3'ü ünlüler midir?
Soru olarak nasıl gelir?
Kelimeler verir.
Bu kelimelerde yer alan ünlü harfleri bulma mı ister benden?
Biz de 1 2 tane inceleyelim kalem.
Park Değirmen.
Ve Kunduz kelimelerine bakalım.
Kalem kelimesinin içinde A ve B ünlüleri var.
Park kelimesinin içinde daha ünlüsü var.
Değirmen kelimesinde ee iyi ve bir tane daha var kunduz kelimesinde u ve bir tane daha u var.
Bu kelimeleri oluşturan ünlü harflerin bunlar.
Ben biliyorum ki ilkokuldan beri bir kelimede kaç tane ünlü harf varsa o kadar hece vardır.
Bakıyorum kalem kelimesinde iki ünlü vardı.
Demek ki iki hece vardır.
K l Park kelimesini bir ünlü varsa bir hece vardır.
Park değirmen kelimesinde üç ünlü olduğuna göre üç hece var değirmen.
Kunduz kelimesinde iki ünlü olduğu için iki hece var kunduz.
Şimdi alfabe deki ünlü harflerin de kendine göre özellikleri var.
Mesela bunlar kalın ve ince ünlü olmak üzere başta ikiye ayrılır.
Kalın ünlülerin ve inci ünlülerin gırtlağına çıkış şekline göre ikiye ayrılır.
Kalın ünlüler gırtlağına en kalın çıkar. Aaaa ıı o. Ve u ünlüleri dir.
Bana burada bir adet kopya var.
Kalın kelimesinin içinde ışığı ve ilk gecesinde de a ünlüsü var.
A ve ıı diye başlıyor zaten a ıı o u ince kelimesinde de birer kopya var. Eee ii wow ve ünlüleri dir. Ince kelimesinin içinde de ece ve iyi inci ünlülerin yer alıyor.
Kalın ve inci ünlüler gırtlağa alınan çıkışını göre bu şekildedir.
Dar ve geniş ünlülere bakıyorum.
Dilimizdeki dar ünlüler ışığı iyi.
Bu ünlüleri geniş ünlüler.
Aaa ee ooo ve öte ünlüler midir?
Bunlar neye göre ayrılıyor?
Bu ünlü harfleri söylerken dilimle damağı ın arasındaki mesafeye bakıyorum.
Bu ünlü harfi söylediğimde dilimle damağı nın arasındaki mesafe artarsa geniş, azalırsa dar ünlüdür.
Dil, damak mesafesi.
Şimdi birlikte yapalım isterseniz önce diyelim.
Dille damak arasındaki mesafe arttı.
Arkasından bir de ıı diyelim.
Dilli damak arasındaki mesafe azaldı.
Tekrar söyleyebilirsiniz.
Bir geniş, bir dar ünlü söylerseniz aradaki farkı çok iyi görebilirsiniz.
Geldim düz ve yuvarlak ünlülere.
Dilimizdeki düz ünlüler.
Aaaa ee. Iıı. İyi ünlüleri, yuvarlak ünlüler ise. Ooo bu. Ünlüleri.
Peki bunlar neye göre ayrılıyor?
Bu ünlü harfleri söylerken dudağın yuvarlak şeklini alıyorsa yuvarlak ünlü, dudağın düz kalıyorsa düz yönlüdür.
Deneyebilirsiniz.
Bunları söylerken dudağın yuvarlak oldu.
Demek ki bunlar yuvarlak ünlü.
Düz ünlüleri söylerken de düz olacak.
Aaa.
Eeee ıı.
Ii dudağın düz şeklinde olduğu için bunlar da ünlüdür.
Başarılar diyelim.
