Merhaba arkadaşlar.
Bu dersimizde çözeltilerde buhar basıncı alçalmasını işliyoruz.
İlk önce buhar basıncını hatırlatıyorum.
Buhar basıncı, sıvıdan uzaklaşan buharın sıvının yüzeyine yaptığı basınçtı.
Neye bağlıydı ?
Üç tane s'ye bağlıydı.
Sıcaklık.
Sıcaklık arttığı zaman buhar basıncı hatırlarsanız artardı.
Safsızlık. İçerisine katı bir madde eklediğimiz zaman buhar basıncı ne olurdu ?
Azalırdı.
Uçucu olmayan bir katı çözdüğümde.
Tanecikler arası çekim kuvveti artarsa tanecikler birbirini daha çok çektiği için buhar basıncı yine aynı şekilde azalacaktı. Şimdi bu kısma geldiğimizde biz sevgili arkadaşlar Rault yasasından bahsediyoruz ve buradan biz buhar basıncı hesabı yapıyoruz. Çözeltinin buhar basıncını hesaplıyoruz. Rault yasası ne der ?
Der ki A ve B'den oluşan bir çözelti varsa bu çözeltinin buhar basıncı, bu bileşenlerin buhar basınçları toplamına eşittir der.
Nasıl hesaplıyorum ?
Bize soruda kısmi buhar basınçları veriliyor zaten A ve B'nin.
Bunları kendilerinin mol kesri ile çarpıyorum.
A'nın kısmi buhar basıncını A'nın mol kesiri ile B'nin kısmi buhar basıncını B'nin mol kesri ile çarpıyoruz. Mol kesri=kendisinin mol sayısı/ toplam mol sayısı.
Mol kesri= kendisinin mol sayısı/ toplam mol sayısı.
Bu sırada Rault yasasına uyan çözeltiler ideal çözeltilerdir.
Uymayanlar ise gerçek çözelti olarak değerlendirilmiştir.
Soruda size ideal bir çözelti derse direkt çok rahat bir şekilde Rault yasasını kullanabilirsiniz.
Şimdi elimdeki maddenin iki bileşeni de sıvıysa çok rahat bir şekilde bunu kullanırım.
Hiç bir sorunum yok.
Sorun yaşadığınız yer işte burası.
B bileşeni katıysa ne olacak ?
Şimdi A ve B'den oluşan çözeltim var ve B katı.
Arkadaşlar katıların buhar basıncı yok.
Aslında var ama naftalin gibi süblimleşen katıların buhar basıncı yüksektir. Onlar yüksek olduğu için zaten sıvı hale geçmeden süblimleşir.
Biz burada neyden bahsediyoruz ?
Suda çözünen katılardan bahsediyoruz.
O yüzden eğer B bileşeni katıysa, burası sıfır olduğu için işte bu kısım gider.
Ne kalır ?
A'nın yani çözücünün buhar basıncı kısmı kalır.
Yine kısmi buhar basıncını mol kesri ile çarparım.
Burada B ile işim bitti mi ?
Hayır.
Şu kısımda B ile işim var.
A'nın mol sayısı + B'nin mol sayısı. Gördüğünüz gibi yani sonuçta bileşenim katı ise yine de burada mol kesri kısmında bizim işimize yarıyor.
Burası önemli !
Şimdi yine vurgulamak istediğimi bir kısım var.
Moleküler katılarda ve iyonik katılarda ne olacak ?
İyoniklerde hatırlayın.
Bundan önceki dersimiz de ne demiştim ?
İyonun mol sayısını hesaba katmam lazım demiştim.
Burada iyon yazıyorum.
Burası çok önemli.
Geleceğim az sonra.
B katısı moleküler ise hemen formülü yazıyorum.
Şimdi A'nın kısmi buhar basıncı çarpı A'nın mol sayısı bölü A'nın mol sayısı artı B'nin mol sayısı.
Yani burada yazdığım gibi sorun yok.
Peki iyonik ise bakalım.
A'nın kısmi buhar basıncı çarpı A'nın mol sayısı bölü A'nın mol sayısı artı B'nin iyon mol sayısı.
Bunu nasıl bulabilirim ?
B'nin mol sayısını alırsınız, iyon sayısıyla isterseniz çarparsınız.
Bu şekilde daha da kolay olur.
Şimdi örneklerle olayı pekiştirelim.
1 mol şekeri 72 gram suya attım.
Bir mol şeker aldım.
Şimdi arkadaşlar hemen suyun mol sayısını bulalım.
Formülü yazmıyorum artık daha da hızlanalım.
72'yi 18'e böleceğim.
18'e bölersem 4 mol su olduğunu görürüm.
Hemen diyorum ki bu zaten moleküler bir çözelti.
Yani şuradaki gibi olacak. Yine de kafamızın karıştığını da düşünelim.
Rault yasasını hatırlıyoruz ama.
Pçözelti eşittir diyorum Psu artı Pşeker diyorum.
Ama şeker katı olduğu için bunu sıfır olarak alırım diyorum.
Yani suyun kısmi buhar basıncı çarpı suyun mol kesri. Biraz daha açıyorum hani olur ya kafanız karışır sorularda.
Ne yapacağınızı şaşırdınız, bu şekilde gidiyorsunuz.
Suyun ve şekerin mol sayısı.
Bakın böyle yaparsanız yanlış yapmazsınız zaten.
20'yi aldım.
Buhar basıncı 20'ymiş.
Suyun mol sayısı ne kadar ?
4 mol.
4 artı 1 toplam mol sayısı.
5'e böldük.
Ne oldu ?
O zaman şurası 4 olur.
4 çarpı Devam ediyorum.
Şimdi olayı daha iyi görmeniz için yine 72 gram su.
1 mol şekerdi burada.
Buradaysa AlCl3 kullandım 1 mol.
Yine suyun buhar basıncı ne yapacağım ?
Yine aynı şekilde yazıyoruz. Çözeltinin buhar basıncı eşittir su artı AlCl3'ün buhar basıncının toplamına.
Katı olduğu için attım.
Suyun buhar basıncı çarpı kendisinin mol sayısı bölü kendisinin (suyun) mol sayısı artı AlCl3'ün iyonlarının mol sayıları.
Bakın burada mol sayısı ben şöyle buluyorum. alışırsanız daha hızlı yaparsınız.
Suyun buhar basıncı 20.
Suyun mol sayısı 4.
AlCl3 mol sayısı 1 mol ama 4 ile çarpıyorum.
Yani (20x4)/8. Burası 1/2 oldu.
Ne oldu ?
20/2 den cevabı 10 olarak buldum.
10 milimetre civa.
Şimdi iki örnekteki su miktarım aynıydı.
Maddelerin miktarları da aynıydı, 1 mol.
Ama bir tanesi daha iyonik olduğu için yani ortama dört tane iyon verdiği için bakın burada 16 milimetre civaya düştü buhar basıncı.
Suyun buhar basıncı 22'den yukarıdakine göre daha çok bir düşüş var.
Neden ?
Çünkü ortamda iyon var da o yüzden.
Burada lütfen dikkat edelim !
Şimdi en son örneğimde iki tane sıvı var.
Nereden biliyorum sıvı olduklarını ?
Çünkü buhar basınçları verilmiş. Buhar basıncı verildiyse rahat olun direkt.
En başta verdiğimiz çözelti gibi.
Çözeltinin buhar basıncı.
Benzenin buhar basıncıyla toluenin buhar basınçları toplamına eşit.
Benzenin kısmi buhar basıncını alırım, benzenin mol kesriyle çarparım.
Toluenin kısmi buhar basıncı ve toluenin mol kesri derim.
Hemen sayısal değerleri yerlerine yazalım.
90 çarpı benzenin mol sayısı, 1. Biraz hızlanalım.
1 bölü toplam mol sayısı yapıcam yani 4.
Artı toluenin buhar basıncı 30 çarpı toluenin mol sayısı 3 bölü toplam mol sayısı, böldüm 90/2 ve 45 olarak cevabımızı buluyoruz. Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz arkadaşlar. Diğer derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
Bu dersimizde çözeltilerde buhar basıncı alçalmasını işliyoruz.
İlk önce buhar basıncını hatırlatıyorum.
Buhar basıncı, sıvıdan uzaklaşan buharın sıvının yüzeyine yaptığı basınçtı.
Neye bağlıydı ?
Üç tane s'ye bağlıydı.
Sıcaklık.
Sıcaklık arttığı zaman buhar basıncı hatırlarsanız artardı.
Safsızlık. İçerisine katı bir madde eklediğimiz zaman buhar basıncı ne olurdu ?
Azalırdı.
Uçucu olmayan bir katı çözdüğümde.
Tanecikler arası çekim kuvveti artarsa tanecikler birbirini daha çok çektiği için buhar basıncı yine aynı şekilde azalacaktı. Şimdi bu kısma geldiğimizde biz sevgili arkadaşlar Rault yasasından bahsediyoruz ve buradan biz buhar basıncı hesabı yapıyoruz. Çözeltinin buhar basıncını hesaplıyoruz. Rault yasası ne der ?
Der ki A ve B'den oluşan bir çözelti varsa bu çözeltinin buhar basıncı, bu bileşenlerin buhar basınçları toplamına eşittir der.
Nasıl hesaplıyorum ?
Bize soruda kısmi buhar basınçları veriliyor zaten A ve B'nin.
Bunları kendilerinin mol kesri ile çarpıyorum.
A'nın kısmi buhar basıncını A'nın mol kesiri ile B'nin kısmi buhar basıncını B'nin mol kesri ile çarpıyoruz. Mol kesri=kendisinin mol sayısı/ toplam mol sayısı.
Mol kesri= kendisinin mol sayısı/ toplam mol sayısı.
Bu sırada Rault yasasına uyan çözeltiler ideal çözeltilerdir.
Uymayanlar ise gerçek çözelti olarak değerlendirilmiştir.
Soruda size ideal bir çözelti derse direkt çok rahat bir şekilde Rault yasasını kullanabilirsiniz.
Şimdi elimdeki maddenin iki bileşeni de sıvıysa çok rahat bir şekilde bunu kullanırım.
Hiç bir sorunum yok.
Sorun yaşadığınız yer işte burası.
B bileşeni katıysa ne olacak ?
Şimdi A ve B'den oluşan çözeltim var ve B katı.
Arkadaşlar katıların buhar basıncı yok.
Aslında var ama naftalin gibi süblimleşen katıların buhar basıncı yüksektir. Onlar yüksek olduğu için zaten sıvı hale geçmeden süblimleşir.
Biz burada neyden bahsediyoruz ?
Suda çözünen katılardan bahsediyoruz.
O yüzden eğer B bileşeni katıysa, burası sıfır olduğu için işte bu kısım gider.
Ne kalır ?
A'nın yani çözücünün buhar basıncı kısmı kalır.
Yine kısmi buhar basıncını mol kesri ile çarparım.
Burada B ile işim bitti mi ?
Hayır.
Şu kısımda B ile işim var.
A'nın mol sayısı + B'nin mol sayısı. Gördüğünüz gibi yani sonuçta bileşenim katı ise yine de burada mol kesri kısmında bizim işimize yarıyor.
Burası önemli !
Şimdi yine vurgulamak istediğimi bir kısım var.
Moleküler katılarda ve iyonik katılarda ne olacak ?
İyoniklerde hatırlayın.
Bundan önceki dersimiz de ne demiştim ?
İyonun mol sayısını hesaba katmam lazım demiştim.
Burada iyon yazıyorum.
Burası çok önemli.
Geleceğim az sonra.
B katısı moleküler ise hemen formülü yazıyorum.
Şimdi A'nın kısmi buhar basıncı çarpı A'nın mol sayısı bölü A'nın mol sayısı artı B'nin mol sayısı.
Yani burada yazdığım gibi sorun yok.
Peki iyonik ise bakalım.
A'nın kısmi buhar basıncı çarpı A'nın mol sayısı bölü A'nın mol sayısı artı B'nin iyon mol sayısı.
Bunu nasıl bulabilirim ?
B'nin mol sayısını alırsınız, iyon sayısıyla isterseniz çarparsınız.
Bu şekilde daha da kolay olur.
Şimdi örneklerle olayı pekiştirelim.
1 mol şekeri 72 gram suya attım.
Bir mol şeker aldım.
Şimdi arkadaşlar hemen suyun mol sayısını bulalım.
Formülü yazmıyorum artık daha da hızlanalım.
72'yi 18'e böleceğim.
18'e bölersem 4 mol su olduğunu görürüm.
Hemen diyorum ki bu zaten moleküler bir çözelti.
Yani şuradaki gibi olacak. Yine de kafamızın karıştığını da düşünelim.
Rault yasasını hatırlıyoruz ama.
Pçözelti eşittir diyorum Psu artı Pşeker diyorum.
Ama şeker katı olduğu için bunu sıfır olarak alırım diyorum.
Yani suyun kısmi buhar basıncı çarpı suyun mol kesri. Biraz daha açıyorum hani olur ya kafanız karışır sorularda.
Ne yapacağınızı şaşırdınız, bu şekilde gidiyorsunuz.
Suyun ve şekerin mol sayısı.
Bakın böyle yaparsanız yanlış yapmazsınız zaten.
20'yi aldım.
Buhar basıncı 20'ymiş.
Suyun mol sayısı ne kadar ?
4 mol.
4 artı 1 toplam mol sayısı.
5'e böldük.
Ne oldu ?
O zaman şurası 4 olur.
4 çarpı Devam ediyorum.
Şimdi olayı daha iyi görmeniz için yine 72 gram su.
1 mol şekerdi burada.
Buradaysa AlCl3 kullandım 1 mol.
Yine suyun buhar basıncı ne yapacağım ?
Yine aynı şekilde yazıyoruz. Çözeltinin buhar basıncı eşittir su artı AlCl3'ün buhar basıncının toplamına.
Katı olduğu için attım.
Suyun buhar basıncı çarpı kendisinin mol sayısı bölü kendisinin (suyun) mol sayısı artı AlCl3'ün iyonlarının mol sayıları.
Bakın burada mol sayısı ben şöyle buluyorum. alışırsanız daha hızlı yaparsınız.
Suyun buhar basıncı 20.
Suyun mol sayısı 4.
AlCl3 mol sayısı 1 mol ama 4 ile çarpıyorum.
Yani (20x4)/8. Burası 1/2 oldu.
Ne oldu ?
20/2 den cevabı 10 olarak buldum.
10 milimetre civa.
Şimdi iki örnekteki su miktarım aynıydı.
Maddelerin miktarları da aynıydı, 1 mol.
Ama bir tanesi daha iyonik olduğu için yani ortama dört tane iyon verdiği için bakın burada 16 milimetre civaya düştü buhar basıncı.
Suyun buhar basıncı 22'den yukarıdakine göre daha çok bir düşüş var.
Neden ?
Çünkü ortamda iyon var da o yüzden.
Burada lütfen dikkat edelim !
Şimdi en son örneğimde iki tane sıvı var.
Nereden biliyorum sıvı olduklarını ?
Çünkü buhar basınçları verilmiş. Buhar basıncı verildiyse rahat olun direkt.
En başta verdiğimiz çözelti gibi.
Çözeltinin buhar basıncı.
Benzenin buhar basıncıyla toluenin buhar basınçları toplamına eşit.
Benzenin kısmi buhar basıncını alırım, benzenin mol kesriyle çarparım.
Toluenin kısmi buhar basıncı ve toluenin mol kesri derim.
Hemen sayısal değerleri yerlerine yazalım.
90 çarpı benzenin mol sayısı, 1. Biraz hızlanalım.
1 bölü toplam mol sayısı yapıcam yani 4.
Artı toluenin buhar basıncı 30 çarpı toluenin mol sayısı 3 bölü toplam mol sayısı, böldüm 90/2 ve 45 olarak cevabımızı buluyoruz. Bu şekilde dersimizi bitiriyoruz arkadaşlar. Diğer derste görüşmek üzere.
Hoşça kalın.
