Hal Ekleri

Evet arkadaşlar bu videomuzda isim çekim eklerini anlatacağız.
Bizim bir isim çekim ekleri miz var ve fiil çekim evlerimiz var.
Yani hangi çekim eklerinin hangi sözcük türüne geldiğini iyi bilmemiz gerekiyor.
Çekim peki ne demek arkadaşlar?
Bir sözcük den anlamı değiştiren bütün ekleri atarsın.
Anlamını değiştirmeyen ekler çekim eki olur.
Yani kökün anlamını değiştirmeyecek.
Benim isim çekim ekleri, arkadaşlar, hal ekleri, iyilik eki, tamlayan daki çokluk eki, vasıta hali eki, eşitlik hali ki biz videolu aramızda bunu işleyeceğiz.
Ama bu videomuzda sadece taleplerimizi işleyeceğiz arkadaşlar.
Şimdi Halep'te ve.
Halep in diğer adını.
Da bilmek zorundayız.
Çünkü her zaman ki şeklinde vermiyor.
Sevme durum eki diyor.
İsmin hali diyor.
Halep ki diyor.
Bu üç kelimeyi de kullanıyor.
Arkadaşlar biz ilk kimiz?
Olan belirtme hali ile başlayalım.
Öncelikle belirtme hali ekinin hangi ekler olduğunu bilmek zorundayız.
Bakın belirtme hali.
Eki.
Arkadaşlar ıı iyi ve u ikidir.
İsim ve isim soylu sözcüklere gelir.
Çünkü en başta da söyledik.
İsim çekim eskidir ve belirtme hali eki arkadaşlar belirtilir.
Nesne görevinde kullanılır, belirtir nesnenin sorusunu neydi, kimi ve neyi sorusu.
Da arkadaşlar.
Belirtti.
Siz nesne olur mu?
Hayır kesinlikle belirti.
Siz nesne olmaz çünkü ek almak zorunda.
Bakın buradaki ıı u ekini almak zorunda.
Yani belirtme hali ekini bulurken belirtir.
Nesneye bulursan bunu daha.
Kolay ayırt edebilirsin.
Iyilik ekinden çünkü iyilik ekiyle karışabiliyor.
Şuna bakın anlıyorum.
Yüklem.
Ilk cümleye bakacak.
Olursak bak sorduğum sorumu.
Neyi.
Anlıyorum.
Sözlerinin değerini belirtir nesneyi.
Bulduk o zaman.
Ben şuradaki iyi ekini arkadaşlar belirtme hali eki diyeceğim.
Belirtme hali ekinin diğer adı nedir?
Yükleme hali ikidir.
Bak başarılarını anlatıp bizi motive etti.
Neyi anlatmış.
Başarılarını anlatmış.
O zaman ben.
Buradaki ıı ekini belirtme haldeki dedim.
Kimi motive etti?
Bakın iki soruda.
Nesnenin sorusudur.
Bizi motive etti.
O zaman ben.
Buradaki iyiye de belirtme hali eki diyorum.
Arkadaşlar bunlar iyilik eki olmaz.
Çocukça davranışları nedeni ile azar istiyordu.
Bak burada da ıı eki var.
Bakayım bu belirtme hali ekibi neyi iş itiyordu cevap yok kimi iş itiyordu cevap.
Yok çocukça davranışları.
Nedeniyle.
O.
Azar iş yetiyordu.
Yani buradaki ıı ekle ben kesinlikle belirtme hali eki diyemem arkadaşlar.
Yani cümlede beli nesne bulmak zorundasın.
Şimdi ÖSYM'nin en fazla dikkat ettiği nokta belirtme durum ekiyle üçüncü tek tek iyilik eki birbirine karıştırılıyor.
Şimdi bunu nasıl ayırt edeceğiz?
Bak çiçeği masanın üzerine koy, neyi koy ya da kimi koy çiçeği.
Bak neyi ve kimi sorusuna bana cevap verdi.
O zaman burada ne vardır?
Belirtilir nesne.
Vardır.
Belirtilir nesne varsa ben buradaki iyi ekini ne diyorum arkadaşlar belirtme hali.
Ya da diğer.
Adı ile yükleme hali eki diyorum.
Çiçeği bende kalmış derken neyi kaldı kimi kaldı cevap yok.
Bakıp burada iyilik eki var.
Neden?
Çünkü başında benim, senin onunla şiirlerini koy.
Kimin çiçeği onun çiçeği.
O zaman ben.
Buradaki iyi ekini belirtme diyemem, iyilik eki derim.
Bak onu kaldı yükleme.
Onu kelimesini getirirsen, anlamlı olursa geçişli.
Olur.
Anlamsız olursa geçersiz.
Olur.
Yani bir cümlenin yükleme geçiş, sizse orada belirtme hali eki olması imkansız.
Bakın olu kaldı anlamsız.
Demek ki bu cümle geçiş siz geçiş siz ne demek?
Nesne alamayan cümle.
Demek.
Bak kitabı bu sene çok sattı, onu sattı.
Cevap yok, kimi sattı, cevap yok, neyi sattı?
Cevap yok ama onun kitabı bu sene çok sattı.
Dediğimde kitap.
Ona.
Ayet.
O zaman ben.
Buradaki ıı ekine iyilik eki derim.
Ama kitabı.
Geçen sene Kadıköy'den aldım dediğimde neyi.
Aldım ya da kimi aldım kitabı aldım bakın.
Nesne görevinde.
Kullanıldı o zaman.
Ben buradaki ıı ekledi diyorum belirtme hali eki diyorum.
Belirtme durumu ekini bu şekilde buluyoruz arkadaşlar.
Yönelme hali ekine bakacak.
Olursak bu.
Da tabii ki de isim çekip eki olduğu için isim ve isim soylu sözcüklere gelir yönelme hali ekinin diğer adı yaklaşma hali eki dir.
Arkadaşlar bunu asla unutmuyoruz.
Peki bizim yönelme ikimiz ne?
Bu eki kesinlikle bilmek zorundasın.
Eve a ek.
Bak ağlarım hatırıma.
Her gelişinde derken şuradaki e'yi alamazsın.
Çünkü burada d eki vardır.
Bazı öğrenciler her şu sondaki e yönelme diye alır.
Bu yanlış arkadaşlar.
Bak hatır.
İsim.
Çoktur.
Hatırdan hatıram.
Şuradaki ım.
Üyelik ikidir ben şuradaki en.
Aya yönelme diyorum.
Bakın şu cümlede ise şişeyi bana.
Uzatır mısın derken.
Bunun kökü bendir.
Bu sondaki Ey aya yönelme diyorum.
Ama bakın yeni.
Proje milyonlarca liraya mal olmuş derken sen projenin sonundaki e'yi alamazsın.
Kelimenin kendisi proje zaten.
Yani bir ek gelmemiş oraya.
Ya da.
Milyonlarca derken burada.
Cağ eki vardır.
Buradaki A.
Ekili de.
Alamazsın ama bu.
Kelimenin kökü.
Liradır.
Şuradaki Y.
Kaynaştırma harfidir.
Sen buradaki E.
A'yı yönelme diye.
Alırsınız.
Arka alırsın arkadaşım.
Bak doğa.
Gezisine çıkacağız.
Derken şuradaki doğayı da alamayız.
Çünkü bunun kökü doğacaktır.
Donmaktan doğa fiilden isim yapıp eki yaptı.
Bakın hep böyle mutlu ve huzurlu yaşa derken.
Buradaki eyi.
Alamazsın.
Bu bu artı öğleden oluşur u.
Düşer ve böyle olur.
Burada yönelme.
Eki yok.
Yaşamakta da yönelme eki yok.
Çünkü bunun kökü.
Yaştır.
Yaş isim, kök tür yaştan yaşamak.
Isimden fiil yapım eki yaptığı arkadaşlar yani.
Burada.
Yapımı eki oldu.
Burada.
Yapım eki oldu.
Sadece şuradaki liraya kelimesine biz yönelme diye alabildik.
Bu kısma çok dikkat ediyoruz.
Yani kelimenin anlamını değiştirmemesi gerekiyor.
Bunu bu haliyle bakacak olursak bu da d.
Da tv ta ekleri dir.
Arkadaşlar yine isim ve isim soylu sözcüklere gelir.
Bak bencillik insanın en büyük kusurları arasındadır.
Burada da daha var.
Trafik kazasında.
Başı ve eli kalmamış.
Derken bakın da daha var.
Memlekette bir ev bakmaya karar verdi derken bakın burada da hata var.
Yani gördüğün kelimenin anlamını değiştirmeyen de.
Ya da eki varsa ben buna bulunma hali eki.
Diğer adıyla Kal Mahalle eki diyorum.
Arkadaşlar ama bu bazı.
Durumlarda yapım eki de olabiliyor.
Bu kısma çok dikkat ediyoruz.
Bakın söz de bugün yanıma gelecektin.
Burada hangi anlamda kullanıldı?
Yapım eki görevinde kullanıldı.
Yani güya demek istiyor.
Ya da okulun.
En gözde öğrencisiydi derken.
Gözde arpacık çıktı.
Deseydim bolumu, hali eki.
Olacaktı ama.
Buradaki göz isim Köktürk gözden gözde isimden isim yapımı ki görevinde.
Kullanıldı.
İki cümlede de bulunma hal eki yok.
Bak üstüne basınca yerdeki dallar çadırda dı derken çatan çatır çatır çatır damak bakın arkadaşlar.
Burada isimden Philipp emekli.
Oldu.
Fokur fokur damak, şakır dan şakır damak.
Bundan da da isimden fiili yapım eki oldu.
Kelimenin anlamını değiştirdi, çekim eki özelliğini kaybetti.
Ayrılma hali ekine bakacak.
Olursak arkadaşlar bunun.
Diğer adı çıkma hali eskidir ve benim ayrılma hali eki den dan ten ve tan eskidir.
Arkadaşlar bakın.
Bebeğin yanından hiç ayrılmadı.
Dan den.
Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
Tan başını kitaptan kaldırmıyor.
Bakın yine.
Tam burada.
Dolaylı tüblek görevinde de.
Kullanılmış oldu.
Her zaman dolu her bölümde.
Hiç görevinde kullanılmaz işte.
Sıfatları.
Sıfatları derecesinde bildirebilecek.
Zaman zarfı da.
Katabilir, sebep anlamı.
Da katabilir tabloya.
Leke olarak da.
Kullanılabilir.
Yapım eki olabilir.
O yüzden biz bu kısma çok dikkat ediyoruz.
Şimdi bak sıradan konular konuşmayalım derken nasıl konu sıradan konu.
Yani alelade herkesin bildiği anlamına geldiği için burada isimden isim yapım eki görevinde kullanıldı.
Ama çocuklar sıradan uzaklaşmış.
Derken.
Sıradan anlamı burada.
Çekim eki yani ayrılma halleri görevinde.
Kullanıldı.
Bak çıkmadık çıkmadık candan umut kesilmez dediğimizde.
Şuradaki damdan ayrılma.
Hali eki dir.
Ama bana çok.
Candan samimi davrandı.
Derken candan candan anlamını.
Değiştirdi, isimden isim yapıp eki oldu.
Ya da bakın arkadaşlardan bazıları derken burada arkadaşların bazıları.
Demek istiyor.
Arkadaşlar, arkadaşların bazıları derken burada şurası tamlayan der burası tam vatandır yani buradaki.
Dan den eki bu sefer.
Tamlayan.
Görevinde.
Kullanılmış oldu.
Şimdi biz son.
Olarak yalın hale bakacak.
Olursak arkadaşlar yalın.
Haldeki bir isim ek almaz yapım eki alabilir, çekim eki de alabilir ama sadece isim durum eki.
Alamaz.
Onun dışındaki bütün çekim eklerini alabilir.
Arkadaşlar öğrenci.
Bunu yapım eki almamış, kelime.
Olarak algılıyor.
Böyle bir.
Durum söz.
Konusu değil.
Yapım eki alabilir.
Mesela ev kalındır.
Bak evden evli isimden isim yapım eki oldu.
Ama bu da yalın.
Evden evli, evli den evlilik.
Yalın bak evden evli, evli den evliler.
Şuradaki iliği yapıp eki dinlerler.
Çokluk hekimdir.
Ama yalın hal.
Çokluk eki alma.
Sadece iyi ede den.
Alamaz arkadaşlar.
Hal eklerini alamaz.
O zaman bu da yalın.
Bakın evden evli yapan beki ye kaynaştırma.
Evliyim ek fiil ama bu da yalandır iyi.
Elde eden yok.
Ama bakın buradaki kelime yapım eki almış.
Tamam ama yönelme eki aldığı için yalın diyemem.
Dan den.
Ayrılma eki aldığı için yalın diyemem ama evli dik kelimesinde evden evli isimden isim yapım eki y kaynaştırma harfi.
Lığı duyduğu.
Dü ek fiil.
Arkadaşlar burada.
İyi elde eden olmadığı için ben buna yalın hal derim ise durum eşlerimiz bu şekilde.
Arkadaşlar.