Belirtili İsim Tamlamaları

Evet arkadaşlar bu videomuzda da biz tamlamalar konusunda isim tamlaması bölümünü beraber işleyeceğiz.
Öncelikle isim tamlaması sorularda karşına alt takımı şeklinde de gelebilir.
Şu kısmı çok dikkat etmek zorundayız.
Ösym'nin de sevdiği bir konudur.
Öğrencilerin de zorlandığı bir konudur.
O yüzden burayı dikkatli dinleyelim.
Şimdi isim tamlaması ne demek?
En az iki tane ismin değişik bilgilerle birbirini tamamlayarak oluşturduğu söz gurubu, kelime grubu ya da bana ne diyebilir arkadaşlar?
Kelime öbeği ya da söz öbeği diyebilir.
Yani isim tamlaması olması için en az iki ismin birbiriyle ilgili olarak grup oluşturması gerekiyor.
Ve bunları biz nasıl oluşturuyoruz bakın.
Öncelikle benim bir tamlayan unsurun var.
Bir de tablodan unsuru var.
Ben tamlayan birinci unsur derim.
Tamlananında ikinci unsur derim arkadaşlar.
Bunlar tabi ki de yer değiştirebilir.
Tamlayan benim yardımcı hakemdir.
Tamlanan ise asıl hakemdir.
Bu ekleri bilmemiz gerekiyor.
Mesela ın, in, un, ön eklerin benim tamlayan ek değeridir.
Ya da nın değil not nün ekleri tamlayan ek terimdir arkadaşlar ve bunu ek olarak üyelik ekiyle ya da şahıs ekiyle karıştıran bileceğim miyiz?
Im im umûm ekleri tamlayan ekler midir?
Tablolarının diğer adı arkadaşlar iyelik ikidir.
Tavanının diğer adı sahiplik ek midir?
Bu diğer adlarını kesinlikle bilmek zorundayız.
Tam mananın diğer adı Asitlik 2'dir.
İyilik eki de diyebilir sana üyelik zamiri de diyebilir.
Bunların hepsi aynıdır arkadaşlar.
Tamlayan onun diğer adı ise İlgi hali ek midir?
Biz zaten üyelik eklerini ayrıntılı bir şekilde istemiştik.
Mesela iyi ıı tablodan eki olabilir mıyız?
Biz muz müyüz?
Ya da ımız, imiz, umuz ümüze tamlayan eki olabilir arkadaşlar.
Ya da?
Sı si, su sü yine tamlayan eki olabilir.
Nız niz nız düz tamlayan eki olabilir.
Bunların hepsine çok dikkat etmek gerekiyor.
Yani tamlayan ve zamlarının ayrımına iyi bakmamız gerekiyor.
Mesela öncelikle belirtir isim tamlaması aramızda başlayacak olursak arkadaşlar belirtilip isim tanımlamasının sorusu n Yeni ve kimindir?
Şu kısma çok dikkat etmek gerekiyor.
Ben bu soruları soracağım ve belirtilir isim tam bulamam da tamlayan de kalacak tablodan da.
Yani ilgi hali eki ve içerik eki almak zorunda.
Şimdi bak arabanın kapısı açık kalınca alarm çaldı diyor.
Hemen sorumu soruyorum Neyin kapısı?
Bak buraya da yazayım.
Hatta neyin kapısı arabanın kapısı.
Bakın bulun kök kelimenin kökü arapçadır.
Nun ekini aldı.
Tamlayan eki bunun kökü kapıdır.
Sı ekini aldı.
Tablonun eki.
O zaman beni iki unsurun da ek aldığı için ben bunları ediyorum.
Belirtilen yağmurun sesini dinlemekten keyif alıyorum.
Hemen sordum.
Neyin sesi, yağmuru, sesi?
Bakın burada un tamlayan eki, yağmurun sesi derken arkadaşlar şu birinci il tavana ne ki?
Şuradaki N kaynaştırma, sondaki İ de belirtme hali ek ye oluyor.
Bakın yolculuğun başında ağlamaya başladı.
Son revan sorunu.
Neyin yada kimin başı yolculuğum başı un eki ilgi.
Halbuki şuradaki ıı eki de yani tamlayan eki yolculuk başında kelimesinde de tam lanan eki vardır.
Şimdi özetlemeye soru kalıplarına bakacak olursak belirtir isim tanımlamaların da tamlayan da tamamlanan da zamir olabilir diyor.
Arkadaşlar bu ne demek?
Mesela ben hangi soruyu soracağım, kimin ya da neyin sorusunu soracağım ve iki unsurun da beni ve kalacak.
Bakın onun arabası burada.
Nun ekini aldı ilgi hali eki burada sı ekini aldı üyelik eki yani tamlayan evet zamlanan eki burada on kelimesi za birdir eki kimsenin ahı derken bakın kimse belgesiz da birdir tamamlayalım zamir oldu.
Ya da bak öğrencilerin birinci unsur hiçbiri, ikinci unsur şuradaki hiçbiri.
Arkadaşlar Reza biridir, belgesiz da birdir.
E burada da ne oldu?
İkinci unsurun yani Saman Hanım zamir almış oldu ikinci söz.
Sevmeye bakacak olursak, andlaşma sıfatlar ve atlanmış yer.
Yol zarfları hem tamlayan olabilir hem tablodan olabilir.
Bu ne demek?
Bak gelinin en güzelini siz aldınız.
Neyin ya da kimin güzeli?
Gelinin güzeli arkadaşlar araya zarf girmiş.
Bakın gelin derken buradaki in tamlayan eki, gelinin güzeli derken yani güzel olanı demek istiyorum.
Ama buradaki kelime düşüyor ve anlamı sıfat oluyor.
Ya da bak zenginin malı züğürdün çenesini yorar derken kimin malı zenginin malı, kimin çenesi züğürdün?
Zengin insan ya da züğürt insan demek istiyor.
Bunların yanındaki isim düştüğüne göre bu ne olmuş oldu?
Andlaşma sıfatı oldu.
Ya da yukarıdan sesi çok geliyor dediğimde Arkadaşlar bakın neyin sesi yukarı nın sesi.
Şuradaki ek ilgi hali 2'dir.
Buradaki de iyiliktir.
Yani tamlayan ressamlar andır.
Bu dolu oldu.
Anlaşmış yer yön zarfı oldu.
Diğer ifadeye bakacak olursak belirtildi isim tanımlamasında tamlayan ile tamlayan arasına sözcük girebilir.
Arkadaşlar şunu birinci unsur olarak gör, şunu da ikinci unsur olarak kur.
Şuraya atıyorum bir sıfat girebilir demek istiyor.
Bakın kimin hayalleri?
Talha'nın hayalleri, şurası birinci unsur, şurası ikinci unsur.
Ortadaki büyük nedir sıfattır.
Yani tamlayan ve tamlayan arasında kelime girmiş oldu.
Küçük çocuğun oyuncakları derken arkadaşlar bakın burada yok.
Neden?
Çünkü bak ben burada kimin oyuncakları, çocuğun oyuncakları derken bak tamlayan tamlayan arasına girmedi, başına girdi.
O zaman ben bu cümleyi cevap olarak alamam.
Soru da çıksaydı.
Kadıköy İstanbul'un en güzel ilçelerinden biridir.
Derken İstanbul'un ilçeleri isim tamlaması şurası.
Birinci unsur şurası.
İkinci unsur.
Bakın araya birden fazla kelime girmiş.
Ama arkadaşlar bakın bazı durumlarda.
Ayrılma haldeki tamlayan eki yerine kullanılıyor ve bu isim tamlaması görevinde kullanılmış oluyor.
Bak arkadaşlardan bazıları derken aslında bana burada şunu demek istiyor.
Arkadaşların bazıları demek istiyor.
Şuradaki ın eki yerine damdan ayrılma hali ki kullandı ama bu hala bir isim tam davasıdır.
Ya da yemeklerden hangisini iptal edelim derken yemeklerin hangisini iptal edelim demek istiyor.
Yani damdan ayrılma hali.
Bazı durumlarda tamlayan eki görevinde kullanılmış oluyor arkadaşlar.
Diğer bir soru kalp omuza gelecek olursak belirtildi isim tanımlamaların da arkadaşlar tamlayan zamlanan yer değiştirebiliyor.
Yani tamlayan zamanından önce söylenmiş belirtilir, isim tamlaması vardır şeklinde de karşına gelebilir.
Şunu demek istiyor.
Sıcaklığı ortalığı yakmaya başlamıştı.
Güneşin diyor.
Kimin sıcaklığı?
Güneşin sıcaklığı.
Bakın şurası birinci unsurdu, şurası ikinci unsurdur.
Yani bunun düzü nedir arkadaşlar?
Güneşin sıcaklığı mıdır?
Nokta tamlayan ve tam alan yer değiştirmiş oldu.
Bekçisi sonsuza dek bu mukaddes vatanın diyor.
Kimin bekçisi biz vatanın bekçisi yiz.
Bakın şuradaki yanığın eki tamlayan dır arkadaşlar.
Şuradaki si eki de tamlayan andır.
Ne oldu tamlayan nı tamlayan dan önce söylenmiş.
Bu tam tersi olacak.
Arkadaşlar tablolarını tamlayan dan önce söylenmiş olacak.
Bakın canlandı hatırası gözümde.
Eski günlerin neyin hatırası.
Günlerin hatırası.
Bakın tamlayan buraya geldi, tablo alan buraya geldi.
Diğer bir soru kalmamıza bakacak olursak kişi zamir leri arkadaşlar tamlayan olursa bu kişi zeminleri düşebilir.
Yani soru sana şöyle geliyor aşağıdakileri hangisinde tamlayan tı, düşmüş isim tamlaması vardır diyor.
Burada ne yapacağız?
Biz başına benimsenen onun koyacağız yarın zamir koyacağız kitabını masanın üzerinde koy, kimin kitabı onun kitabını ya da senin kitabını masanın üzerine koy diyorum.
Ama bunları o söylememiş.
Ben yazdım o zaman burada sadece avlanan var.
Tam yanı düştü annem.
Seni aradım, kimin annesi benim annem.
Bakın burda bu sefer benim düştü.
Sadece tablodan var sanırım.
Arabanız çekilmiş.
Kimin arabası sizin arabanız bakın sizin git de masaları arka tarafta kaldı.
Kimin masaları arkadaşlar onların masaları dediğimde yani bu yazmıyor sa bu zamir leri sen getiriyorsun tam ağlayanı düşmüş kabul ediliyor.
Bu kısma bakacak olursak arkadaşlar bakın şimdi tamlayan düştü burada tamlayan eki düşebilir diyor.
Tamlayan eki ne demek?
Bak senin kız bu sene atanacak gibi derken ne demek istiyor burada bana senin kızın demek istiyor ama buradaki ın tablodan ekli düşmüş arkadaşlar yazmıyor ya da senin dersler benimkinden daha zor derken senin derslerin benimkinden daha zor demek istiyor.
O yüzden burada ne düştü?
Tam ilandan eki düştü.
Ya da aşağıdaki yerin hangisinde birden fazla tamlayan bir tamamlanana bağlanmıştır?
Yani şu şekilde olacak arkadaşlar ya da birden fazla tablodan bir tabloya, yani şu şekilde olacak yani ya tablo birden fazla olacak bir tane tablodan ya tamlayan bir tane olacak birden fazla tam alana bağlanmış olacak şeyde.
Bak tepeleri rüzgara fırtınası hiç bilmezdi.
Neyi rüzgarı, tepeleri, rüzgarı, neyi fırtınası, tepeleri, rüzgarı, tepelerin fırtınası da.
Bakın tamlayan bir tane oldu.
Tablodan birden fazla oldu velilerin ve öğrencilerin coşkusu.
Bak kimin coşkusu, velilerin kimin coşkusu?
Öğrencilerin bu sefer tamlayan birden fazla oldu.
Eserleriniz anlatımı ve içeriği neyin anlatımı?
Eserleriniz anlatımı değil, içeriği, eserleriniz, içeriği.
Bakın burada da bir tamlayan birden fazla tablo ona da bağlanmış oldu.
Arkadaşlar belirttiğiniz isim tanımlamaları mız bu şekilde.