27. BENZİNDE OKTAN SAYISI "Benzin için kullanılan 95 oktan ya da 97 oktan ifade- leri hepinizin dikkatini çekmiştir. Oktan ne de

27. BENZİNDE OKTAN SAYISI "Benzin için kullanılan 95 oktan ya da 97 oktan ifade- leri hepinizin dikkatini çekmiştir. Oktan ne demektir ve benzinin kalitesini nasıl etkiler? Oktan 8 karbonlu bir alkandır. Ancak benzin için kullanılan oktan ifadesi bu alkanı değil benzinin vuruntu kalitesini ifade eden bir değerdir. Benzinli motorlarda benzin ve havadan oluşan karışım yanma odalarında yanar, böylece kimyasal enerji hareket enerjisine dönüşür. Yanma odalannda benzin ve hava karşımı pistonlar tarafın. dan sıkıştırıldığı için sıcaklığı artar. Sıkıştırılmaya ve bu sicaklik artışına bağlı olarak benzin zamanından önce kendiliğinden ve gürültülü şekilde patlar. Buna vuruntu denir. Vuruntu motorun gürültülü çalışması- nin yanı sıra enerji kaybına ve fazla yakıt tüketimine neden olduğundan istenmeyen bir durumdur. Oktan oranı yüksek benzinin kendiliğinden tutuşma eğilimi azdir ve düzgün (vuruntusuz) yanar. Oktan oranı düşük benzin yandığında motorda vuruntu yapar. 2,2,4-trimetilpentan bileşiği, vuruntusuz yandığı için benzinin oktan sayısını belirlemede standart değer olarak kullanılır. 2,2,4-trimetilpentan bileşiğinin oktan sayısı 100 olarak kabul edilmiştir. n-Heptan bileşiği ise yanma sırasında en fazla vuruntu yapan bileşiktir. Bu nedenle bu bileşiğin oktan sayısı O (sifir) kabul edilmiştir. Benzinin oktan sayısı bu iki bileşiğin bu- lunma oranlarına göre belirlenir. Örneğin 95 oktan benzinde %95 oranında 2,2,4-trimetilpentan ve %5 oranında n-Heptan vardır. Bu parçada benzindeki oktan sayısını belirlemede kullanılan bileşiklerle ilgili, I. Doymuş hidrokarbonlardir. II. n-Heptan bileşiğinin kapalı formülü C,H, 6'dir. III. 97 oktan benzinde, % 97 oranında n-Heptan vardır. IV. 2.2,4 trimetilpentan bileşiğinin yarı açık formülü aşağı- daki gibidir. CHE CHE CHA - CH - CH2-C - CH3 CH yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) I ve II D) I, II ve IV C) 1.Il ve III E) I, II, III ve IV