4. Osmanlı Devleti'nde ulema sınıfı, daha 16. yüzyıl ortalarından itibaren toplumsal bir evrim geçirmiş; medreseler bazı "aristo

4. Osmanlı Devleti'nde ulema sınıfı, daha 16. yüzyıl ortalarından itibaren toplumsal bir evrim geçirmiş; medreseler bazı "aristok- ratlaşmış" motta ailelerinin eline geçmişti, 17. yüzyılda Batı'da rasyonalizm egemenliğini kurarken ulema, artık ancak ilmiyenin zenginliği ve imtiyazları tehdit altında olduğu zaman bir araya geliyordu. Bu ilim mesleğinin mensupları nadiren ilmî nedenler- le hareket ediyorlardı. Medreselerin "umur-u devlet"in bir aktö- rü hâline gelmesi, ruhaniyet alanının bunların dışındaki tekke ve tarikatlara kaymasına, daha doğrusu mevcut tarikatların güçlen- mesine yol açtı. Öte yandan Kadızadeler gibi "aristokrat"laşan bazi ulema aileleri camilerde verdikleri vaazlarla yeni ve farklı bir ideolojik alan yaratmayı başarmışlardı. Bütün bu gelişmeler, Batı tipi bir sivil toplum için elverişli bir zemin oluşturmuyordu. Nitekim bu dönemin Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi gibi önde ge- len aydın ve edebiyatçıları medreselerden çıkmamıştır. Bu parçaya göre, yozlaşma II. siyasallaşma III. önemsizleşme IV. niteliksizleşme V tekelleşme t saptamalarından hangileri Osmanlı ulema sınıfının durumu- nu yansıtmaz? A) Yalnız L De B) Yalnız III E) I, IV ve V- C) II ve III