Hiç düşündünüz mü "sahte" ya da "çalıntı" olarak dam- galanan eserler ya öyle değilse? Daha doğrusu eser "çalıntı"ysa fakat sahi

Hiç düşündünüz mü "sahte" ya da "çalıntı" olarak dam- galanan eserler ya öyle değilse? Daha doğrusu eser "çalıntı"ysa fakat sahibi onu gerçekten de kendi fikri sa- niyorsa... O zaman bu kişiyi ve durumu nasıl yargılama- li? İşte bu noktada "kriptomnezi" terimi devreye giriyor. Bilinçaltımızın bize oynadığı oyunlardan biri olan ve var- lığı tartışılmaz olan kriptomnezi; önceden bildiğimiz bir düşünceyi, bir melodiyi ya da herhangi bir yaratıcı imge- yi kendimize ait orijinal bir fikir zannederek tekrarlamak anlamına geliyor. Yaratıcı işlerle uğraşan insanlarda sıkça görülen, esere ve sahibine bir anda okların çevrilmesine sebep olan bu durum, çalıntı olduğu iddia edilen pek çok sanat eserinin kötü niyetli olmayan doğuşunu açıklıyor; "Bu fikri gerçekten de ben buldum!" diyen eser sahibi- nin samimiyetini vurguluyor. Bu konunun ilmiyle uğraşan uzmanlar, kriptomnezinin ortaya çıkışını hafızamızın anlık sekteye uğrayışı şeklinde açıklıyor. Bir konu ya da anı aklımızda kalırken onu nerede ve ne şekilde öğrendiği- mizi unutuyoruz. Tıpkı bize geçenlerde başından geçen bir olayı anlatan arkadaşımıza birkaç gün sonra, "Benim de bir arkadaşımın başına şu gelmiş..." diye aynı olayı anlatmamız gibi. Olay doğru fakat öznenin aynı oldu- ğunun farkında değiliz. Bilinçaltımız konunun kaynağını derinlere gömmüş durumda. Nabokov'un Lolita adlı ese- ri, edebiyat tarihinin çalıntı olup olmadığı en çok merak edilen eserlerinden biri ve kriptomnezi konusuna iyi bir örnek. Nabokov, kitap fikrinin zihninde belirmesi ve kita- bın ortaya çıkışıyla ilgili oldukça detaylı bir hikâye anlatsa da Michael Maar The Two Lolitas adlı kitabında tamamen aynı hikâyenin 1926'da Alman yazar Heinz von Lichberg tarafından yazılmış olduğunu ileri sürdü. Bunun için Na- Nabokov'un bokov'u suçlamayan Maar, yazara saygıyla, öyküyü yıllar önce okuyup kendi fikriymiş gibi yeniden keşfederek yazmış olabileceğini söyledi. 40. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? B) Tanımlama D) Tartışma A) Açıklama C) Örneklendirme E) Tanık gösterme