Isana çelenen bir e işıktan bir ler. Güneş, gibi sallanma Zaten güne klarımızda stik ayakkab anırdı. Doğ eçirirdik. Ilk merdi. B

Isana çelenen bir e işıktan bir ler. Güneş, gibi sallanma Zaten güne klarımızda stik ayakkab anırdı. Doğ eçirirdik. Ilk merdi. Bu do mak, kendin kendi der kızarız. De rini kısalta lanılmaz zaman ay a tüketiyo Günümüzde "hızlı tren" adında yeni bir şehirler arası ulaşım imkanına sahibiz. Yakın geçmişte Türkiye'nin çeşitli şehirle- ri arasında oldukça keyifli ve konforlu olan hızlı tren yolcu- lukları yapmaya başladık. Üstelik bu yolculuklar, uçak yol- culuğuna göre daha ucuz ve çevre dostudur. yolculuk etmek gibi, buda uçmak, Ay'da yürümek, su Her ne kadar hızlı trenler oldukça yeni bir ulaşım aracı olsa da hızlı yolculuk etme düşüncesi çok eski zamanlardan beri insan- lanın hayallerinde ve fikirlerinde var olmuştur. Önerilen birçok projenin o eski zamanlarda tamamen olanaksız olduğu düşü- nülmüştür. Fakat bilim ve teknolojideki gelişmeler sayesinde bu projelerden bazıları, egin havada altında fikirler de bilim kurgu bugün gerçek oldu. Bu arada, bazı kurgu olarak kalmaya de da, söz konusu fikirlerden yer çekimi treni olarak bilinen projeyi olarak kalmaya devam ediyor. Bu yazımız- tanıtacağız. Yer çekimi treni basit ve çok çekici görünmektedir. Yerkürenin içinde iki şehri birleştiren bir tünel kazdığımızı ve ora- ya tren raylanı döşediğimizi düşünelim. Bu tünel içinde tren sa- dece yer çekimi kuvveti ile hareket edecektir ve dolayısıyla yol- culuk ucuz, hızlı nüyor. Bu nedenle farklı kişiler tarafından birçok kez ortaya atıl- engelsiz olacaktır. Fikir r. Fikir oldukça cazip görü- mıştır. Bu projeyi bilimsel olarak inceleyip gerçekleşme imkanı olup olmadığına bakalım. Yerkürenin içinde Ankara ile New York şehirleri arasında düz bir tünel kazıldığını ve tren raylan döşen- diğini varsayalım. Tren Ankara'dan hareket ettiğinde, yerçekimi kuvveti (F ile gösterilmiştir) tarafından dünyanın merkezine (M ile gösterilmiştir) doğru itilecektir. Yer çekimi ivmesi ile gide- rek hızlanacak ve tünelin orta noktasına (O ile gösterilmiştir) gel- diğinde en yüksek hızına ulaşmış olacaktır. Yer çekimi Treni dünyanın her yerine 42 dakikada gidiyor Ondan sonra ataletin etkisi ile ileriye doğru hareket etmeye de- vam edecek fakat bu kez yer çekimi kuvveti treni geriye doğru çekmeye çalışacaktır. Sürtünme ve hava direnci nedeniyle enerji kaybının olmadığını kabul edersek, tren tam olarak New York şehrine vardığında durup hemen yer çekiminin etkisi ile geri dön- meye başlayacaktır. Dolayısıyla tam durduğu sırada frenler veya dev bir kanca yardımıyla tren durdurulmalıdır. Bu yolculuk harika görünüyor. Yakıt tüketmiyor, son derece hızlı, kolay ve konforlu bir şekilde Ankara'dan New York'a ulaşılıyor. 19 ve 20.sorular bu parçaya göre cevaplandırılacaktır. Yer çekimi Treni dünyanın her yerine 42 dakikada gidiyor Yer çekimi treni fikri sadece bilim kurgu yazarlan tarafından de- ğil bilim insanları tarafından da ciddiye alınan bir fikirdir. Yer çe- kimi kanununun ve ilgili hesaplamaların daha 17. yüzyılda Robert Hooke ve Isaac Newton tarafından biliniyor olmasına rağmen bu projeyi ilk kez 19. yüzyılda astronom Camille Flammarion Paris Bilim Akademisinde tartışmaya açmış ve problem ciddi olarak incelenmiştir. Daha sonra 1966 yılında Amerikalı fizikçi Paul Cooper coop aynı fikri yeniden ortaya atıp bu treni geleceğin ulaşım aracı olarak önermiştir. Yapılan hesaplamalar ve açıklamalar ile bu fikir oldukça popüler olmuştur. Bu ulaşım hızlı, ucuz ve enerji tasarrufludur. Peki o zaman Vola o zaman neden hala Yer çekimi treni yok Yolculuğun ne kadar sürd kadar sürdüğünü hesaplamak için Newton'un ha- reket kanunlanndan yararlanabiliriz. Yerkürenin düzgün bir küre olduğunu ve yoğunluğunun sabit olduğunu varsayarsak, bazı basit hesaplamalar sonucunda Yer çekimi treni ile Ankara'dan New York'a 42 dakika 12 saniyede ulaşabileceğimizi buluruz. Üstelik bu süreyi veren formül mesafeden bağımsızdır yani sa- dece Ankara'dan New York'a değil yeryüzü üzerindeki herhan- HIM şehir Yer m yapılacaktır: 42 dakika 12 sur çekimi treni ile aynı sürede 12 saniyede. Yer çekimi treni fikri sadece bilim kur kurgu yazarları tarafından de- ğil bilim insanlan tarafından da ciddiye alınan bir fikirdir. Yer çe- kimi kanununun ve ilgili hesaplamaların daha 17. yüzyılda Robert Hooke ve Isaac Newton tarafından biliniyor olmasına rağmen bu projeyi ilk kez 19. yüzyılda astronom Camille Flammarion Paris Bilim Akademisi'nde tartışmaya açmış ve problem ciddi olarak incelenmiştir. Daha sonra 1966 yılında Amerikalı fizikçi Paul Cooper aynı fikri yeniden ortaya atıp bu treni geleceğin ulaşım aracı olarak önermiştir. Yapılan hesaplamalar ve açıklamalar ile bu fikir oldukça popüler olmuştur: bu ulaşım hızlı, ucuz ve tasarrufludur. Peki o zaman neden hala Yer çekimi treni yok? treni enerji Bunun dışında başka zorluklar da var: Yerkürenin dönmesine bağlı olarak Coriolis kuvveti trenin raylardan çıkmasına neden olabilir. Coriolis kuvveti, dönen bir platformun merkezinden karşı tarafına yürümeye çalışan biri tarafından anlaşılabilir. Yürümek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yerkürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey ya- nm kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır. Dünyanın merkezindeki sıvı böyle bir tünelin yapımını imkansız kılabilir. Yine de bu engeller yüksek sıcaklık ve ola- ğanüstü basıncın yanında arka planda kalmaktadır. Sonuç ola- rak, her ne kadar yer çekimi treni fikri cazip ve çekici olsa da ne yazık ki -en azından şimdilik- mühendislik açısından gerçekleş- tirilebilir bir proje olarak düşünülemez. locale 19. Yerçekimi treni hayata geçse ne gibi kolaylıklar yaşanız? A) Bu tren bizim için eğlenceli olabilir B) Zamanı bizim lehimize çevirir tüm dünyayı 42 dakikada dolaşınız C) Teknolojinin son noktası diye değerlendirilebilir D) Başka taşıtları tercih etmeyiz. 20. Hayal ettiğimiz bu tren bugün yapılamamasının en önemli sebebi nedir? A) Yer kürenin üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün soluna, güney yarım kürede sağına saptıra- bileceği (B) Günümüzde bunu yapabilecek teknoloji olmadığı C) Yerkürenin dönmesine bağlı olarak Coriolis kuvveti, trenin raylardan çıkmasına neden olabilir. D) Bunu yapacak mühendislerin henüz yetişmemesi.