MOMENTUM 34. Kafaya alınan darbe sonrasında gelişen travmatik beyin ha- san için "boksör demansi" ya da "yumruk sarhoşluğu" gibi

MOMENTUM 34. Kafaya alınan darbe sonrasında gelişen travmatik beyin ha- san için "boksör demansi" ya da "yumruk sarhoşluğu" gibi terimler kullaniliyor. Yürüme ve konuşma bozukluğu, duy ma kaybı, titreme, şüphecilik, paranoya, depresyon, uyum- suzluk, sinirlilik, bilişsel gerileme bu durumla ilgili yaygın ipuçları olarak biliniyor. Boks hayatı boyunca bu belirtiler- den herhangi birine sahip olmayan emekli profesyonel bok- sörlerin % 15-40'ı emeklilik günlerinde bu kötü sürprizle kar- şılaşabiliyor. Yaşlanmaya bağlı olarak sinir hücrelerinin önem- li bir oranda zarar görmesi bokstan kaynaklanan beyin ha- sarıyla birleştiğinde ise ortaya öğrenme zorluğu, bellek kay- bi, konuşma ve davranış bozukluğu gibi belirtilerle kendini gösteren, geri dönüşsüz ve ilerleyici bir beyin hastalığı olan "demans" gibi sonuçlar çıkıyor. Boks hayatına devam eden profesyonel boksörlerin yaklaşık % 20'si travmatik beyin ha- sarı yaşıyor. Bu istatistiksel veriler, çalışmaya dâhil edilen emekli boksörlerin % 60-85'inde, boks hayatına devam et- mekte olan boksörlerin de %80'inde, en azından bu çalış- malarda kullanılan yöntemlerle, beyin hasarı tespit edilme- diğini de gösteriyor. Bu da travmatik beyin hasarının geliş- mesinde ya da gelişme derecesinde, kişiye bağlı genetik özelliklerden kaynaklanan farklılıkların önemli olduğunu dü- şündürüyor. Amatör boksu profesyonel bokstan ayıran da- ha az maç ve devre sayısı, koruyucu başlık kullanımı gibi ku- rallar nedeniyle olsa gerek, beyin travmasına amatör bok- sörlerde daha az rastlanıyor. Bu parçada dile getirilenlerle ilgili olarak, 1. Demans hastalığının prtaya çıkmasında kalıtsal yakınlı- ğin da etkili olabilme ihtimali göz ardı edilmemektedir. II. Boks yaşamında beynin farklı bölgelerinde oluşan ha- sarlar, kalitim yoluyla sonraki kuşaklara da aktarılabil- mektedir. III. Dövüş sporları ile ilgilenen bireylerin ilerleyen dönem- lerde demans vb. sağlık sorunlar ile karşılaşmaları ista- tistiksel olarak kaçınılmaz görünmektedir IV. Beyin hasarlarına bağlı olarak fiziksel belirtilerin yanı sı- ra psikolojik sorunların baş gösterdiği vakalara da rast- lanabilmektedir. V. Amatör olarak dövüş sporları ile ilgilenen bireylerde de- mansın, teknik gerekçelerle daha az görülme olasılığı söz konusudur. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? Ahve il B) Il ye III D) II VO V C) I ve IV E) TV ve v TÜRKÇE 13