raç ile iki bölmeye ayrılmıştır (Şekil-l) Sistemdeki Isıca yalıtılmış kap, aralarından gaz geçişini sağlayan gözenek bulunan bir
raç ile iki bölmeye ayrılmıştır (Şekil-l) Sistemdeki Isıca yalıtılmış kap, aralarından gaz geçişini sağlayan gözenek bulunan bir a 1. bölmedeki gaz yüksek basınçta sıkıştırılarak (Şekil-II) düşük basınçlı II. bölmeye geçire jiyi moleküllerinin kinetik enerjilerinden sağladığı için kinetik enerjideki bu düşüş gazın soğu Gazlar genleşirken moleküller arası çekme kuvvetlerine karşı yapılan iş için gerekli ene masını sağlar. Böylece gazın yüksek basınçlı ortamdaki sıcaklığı (T₁) ile düşük basınca geçt miş (Şekil-III) ve bir termometre ile ilk ve son durumdaki sıcaklıkları ölçülmüştür. ğindeki sıcaklığı (T₂) arasında T₁ > T₂ ilişkisi olur. Ildeale çok yakın davranış gösteren gazlarda ise T₁ = T₂ dir. Gaz ideal davranışa ne kadar yakın ise sıcaklık düşüşü o kadar az olacaktır. Örneğin, Isıca yalıtılmış ortamdaki Joule - Thomson düzeneklerinden birinde He gazın diğerinde SO₂, gazının genleşmesi sağlanırsa He gazının sıcaklığı SO₂ gazının sıcaklığından a düşecektir. Çünkü, SO, molekülleri arasında dipol-dipol ve London kuvvetleri, He tanecikle ri arasında yalnız London kuvvetleri olduğu için genleşme sırasında SO, molekülleri arasındak çekme kuvvetlerine karşı yapılan iş buna bağlı olarak gerekli enerji fazla olacaktır. SORU Joule Thomson olayından yararlanarak ilk kez Cailletet 1877 yılında soğutulmuş gazın hızla genleştirilmesi ile havadan oksijen ve azot gazlarını elde etmiştir. 42 GAZLA 5. Bölüm: Gerçek Gaz Günlük hayatta tekerlek şişirirken kullandığımız pompanın gaz çıkışı vanasının ısındığını, tekerleğin sibobunun ise soğuduğunu gözlemleriz. Joule - Thomson olayı tıp, ilaç, gıda gibi sektörlerde kullanılmaktadır. Evlerimizde kullan. dığımız klima ve buzdolabında Joule - Thomson olayı gerçekleşmektedir. He gazi V, T, n CH4 gazi V, T, n Bunu da Sen Çöz! SORU CO₂ gazi V, T, n Aşağıda veril Bunu Mole c) 43 Gaz Yukarıdaki kaplarda bulunan gerçek He, CH4 ve CO₂ gazlarının basınçları arasındaki ilişki- yi bulunuz. Ge d) fak B e) 0 E AS