Destan Özellikleri ve türleri konusu, AYT Edebiyat testinde sorulan konulardan biri. Anlam sorularından farklı olarak bu yazın tür ile ilgili öğrenmen gereken bazı tanımlar, kavramlar mevcut. Destanların özellikleri, Doğal ve Yapay Destan, İslamiyet Öncesi Türk Destanları gibi konuları öğrenmen gerekiyor. Bu konu ile ilgili notlara göz attıktan sonra rahatlıkla soru çözebileceğine eminiz! Şimdi birlikte Destan Türü Özellikleri konusunu keşfedelim!
Destan Konu Anlatımı
DESTAN ÖZELLİKLERİ:
- Bir ulusun hayatını yakından ilgilendiren savaş, göç gibi tarihi olayları anlatır.
- Anonimdirler.
- Evrensel değil millidir.
- Milletlerin tarihî nitelikleri, ırk özellikleri ve milli değerleri destanlarda açıkça belirir.
- Toplumda derin iz bırakmış olaylar anlatılır.
- Olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir.
- Kahramanlar hem insani hem olağanüstü niteliktedirler.
- Olayların ne zaman gerçekleştiği kesin olarak bilinemez.
- Olayların gerçekleştiği yer kesin olarak belirlenemez ancak masallardaki gibi tamamen belirsiz değildir.
- Sadece manzum ya da nazım- nesir karışık yazılabilirler.
Destan Türleri
- Destan türleri doğal ve yapma destan olmak üzere ikiye ayrılır:
DOĞAL DESTANLARIN ÖZELLİKLERİ
- Çok eski devirlerdeki derin izler bırakan bir olayın yine o devirlerde bir ozan tarafından söylenmesiyle ortaya çıkan destandır. 3 aşamada gelişir:
- a. Çekirdek ( Doğuş/ Oluşma) Safhası: Toplumu derinden etkileyen bir olayın meydana gelme evresidir.
- b. Yayılma Safhası: Çekirdek olayın ‘’ destancı’’ denilen ozan tarafından efsanevi- mitolojik olaylarla süslenmesiyle kuşaktan kuşağa aktarılma evresidir.
- c. Derleme ( Tespit/ Yazıya Geçirme/ Toplama) Safhası: Geleneği çok iyi bilen bir araştırmacının bu şiirsel anlatımları birleştirerek destan formatında kurgulaması ve yazıya geçirmesi evresidir.
DÜNYADAKİ BAŞLICA DOĞAL DESTANLAR
- Şehname- İran
- Kalevala- Fin
- Nibelungen- Alman
- Gılgamış- Sümer
- İgor- Rus
YAPAY DESTAN – YAPMA DESTANLARIN ÖZELLİKLERİ
Yakın çağlardaki herhangi bir tarihî olayın bir şair tarafından destan kurallarına uygun olarak yazılmasıyla oluşan destandır.
DÜNYADAKİ YAPAY DESTANLAR
- Aeneis- Latin
- İlahi Komedya- İtalya
- Henriade- Fransa
- Kaybolmuş Cennet- İngiliz
TÜRK EDEBİYATINDAKİ ÖNEMLİ YAPMA DESTANLAR
- Çanakkale Şehitleri Destanı- Mehmet Akif Ersoy
- Üç Şehitler Destanı- Fazıl Hüsnü Dağlarca
- Kuvayı Milliye Destanı- Nazım Hikmet
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DESTANLARI
- YARADILIŞ DESTANI
- Altay Türklerine ait.
- İnsanın yaradılışı anlatılır.
- ALP ER TUNGA DESTANI
- Saka destan
- Alp Er Tunga ile İranlı Med hükümdarları arasındaki mücadeleler anlatılır.
- ŞU DESTANI
- Saka Türklerine ait.
- MÖ 330-327 yıllarındaki olaylar anlatılır.
- OĞUZ KAĞAN DESTANI
- Hun Türklerine ait
- Oğuz Kağan ve onun çevresinde gelişen olaylar anlatılır.
- ERGENEKON DESTANI
- Göktürklerin en büyük destanı
- Bir yenilgi sonunda Ergenekon’ a kaçan Göktürklerin orada nasıl çoğaldıkları ve demir bir dağı delerek oradan nasıl çıktıkları anlatılır.
- BOZKURT DESTANI
- Göktürk devletinin soy kütüğü ve var olma hikâyesidir.
- TÜREYİŞ DESTANI
- Uygur Türklerine ait
- Uygurların erkek bir kurttan türeyişi anlatılır.
- GÖÇ DESTANI
- Uygur Türklerine ait
- Türklerin kutsal bir taşı Çinlilere vermeleri üzerine Tanrı tarafından cezalandırılmaları, kuraklığın başlaması sebebiyle göç etmeleri anlatılır.
Destan Türü ve Özellikleri Soru Çözümü
Destan Türü ve Özellikleri konu anlatımı ve örnek soru çözümü yazımızın sonuna geldik!
Destan konusu ile beraber öğrenilen fabl ve masal konusunun notlarına bakmak istersen buraya tıklayabilirsin. Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenimiz Ayşenur Hoca, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Kunduz’da şu ana kadar, Destan Türü konulu binlerce soru alanında uzman Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenleri tarafından çözüldü. Şimdi o sorulardan birkaçı senin için burada. Daha fazla Destan sorusu ve detaylı çözümlerini görmek istersen, aşağıdaki butona tıklayabilirsin!?
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.