Öğretici Metinler ve Sözlü Anlatım Türleri

Önceki Dersimiz de metinlerin sınıflandırılmasında edebi metinler üzerinde durmuş ve edebi metinleri sınıflandırılmıştır.
Bu dersimiz de öğretici metinler üzerinde duracağız ve sınıflandıran bazı öğretici metinleri mizi.
Peki biz öğretici metinleri sınıflandırma iken kaça ayıracağız?
Beşe ayıracağız.
Bunlardan birincisi gazete çevresinde gelişen metinler.
Peki gazete çevresinde gelişen metin lerimiz hangileri?
Eğer bir düşünceyi ispatlamak amacıyla yazıyor isek ve daha çok bilimsel metinlerde kullanılır, biz buna makale diyeceğiz.
Bakın eğer ispatlama gereği yok.
Tamamen kendi kendimize kişisel düşüncelerimizi ifade ediyor isek bu türün ismi deneme olacak.
Gazetelerde günübirlik, güncel konularla alakalı yazıyor isek köşe yazısı da denir, fıkra diyeceğiz bu tür önümüze yazar sanki karşısında biri varmış, onunla konuşuyormuş gibi yazıyor ise bu türümüzün adı sohbet yani söyleşi olacak arkadaşlar.
Bir diğer çürümüş eleştiri bakın her hangi bir konuda olumlu veya olumsuz değerlendirmelerin yapıldığı türün ismi eleştiridir.
Daha sonra haber yazısı var.
Yine gazete çevresinde gelişen metin lerimiz den biridir.
Daha çok haber amacıyla yazılan metinlerdir.
Aynı zamanda röpörtaj var.
Bir kişiyi veya bir yeri tanıtmak için bilgi, belge, fotoğraflar kullanılır.
Dolayısıyla bu türümüzün ismi röportaj olacak ikili şekilde yani bir kişiyle görüşerek o türü yazıyor isek bu türümüzün ismi de mülakat olacak.
Aynı zamanda e-posta ve blog türlerinin de gazete çevresinde gelişen metinler olduğunu unutmuyoruz arkadaşlar.
Peki öğretici metinleri mizin ikincisi hangisidir?
Bakın kişisel hayatı konu alan metinlerdir.
Peki bu metinleri miz hangileridir?
Bakın.
Mektup ister özel olur, ister resmi olur, ister edebi olur.
Mektup türü, kişisel hayatı konu alan öğretici metinlerden.
Tarih atarak günü gününe yazdığımız günlükleri yine unutmuyoruz.
Geçmişteki bir olayı anlattığımız, yani kişinin başından geçen geçmişteki bir olayı anlatan anı ya da hatıra.
Diğer ismiyle türü müjde.
Yine kişisel hayatı konu alan edebi alandır.
Bizdendir.
Bir yerin gezilip görülerek anlatıldığı Gezi yazısı, yani eskilerin tabiriyle Seyahatname III de yine kişisel hayatı konu alan metinler içerisinde değerlendireceğiz.
Ünlü birinin hayatının anlatıldığı biyografileri unutmuyoruz.
Ve kişinin kendi hayatını anlattığı otobiyografi de yine kişisel hayatı konu alan öğretici metinlerden dir diyeceğiz.
Peki öğretici metinleri mizin üçüncüsü nedir?
Arkadaşlar tarihi metinler bakın tarihim etsinler.
Bizim öğretici metin lerimizin üçüncüsüdür aynı zamanda felsefi metinler bir diğer öğretici etmemizdir aynı zamanda bilimsel metinler.
Yine bizim bir diğer öğretici metinleri bizdendir.
Peki sözlü türkülerimiz?
Neler isterseniz onlar üstünde durmaya başlayalım.
Bakın bir başkanın öncülüğünde alanında uzman 3 ila 5 kişinin katıldığı, genelde sohbet havasında geçen panel.
Panelin sonu sonunda söz hakkı izleyicilere geçerse forum yine başkan öncülüğünde 3 ila 5 toplumu ilgilendiren bir konunun alanında uzman kişilerle konuşulduğu açık oturum.
Yine sözlü anlatım türlerinde indir birkaç gün sürebilen diğer isminin Bilge Şöleni olduğu, yine alanında uzman kişilerin konuşma yaptığı sempozyum diğer sözlü anlatım sürümüdür.
Okullarda genellikle sosyal etkinlik olarak kullanılan, karşıt görüşlerin tartışıldığı ve jüri üyesinin olduğu münazara yı unutmuyoruz.
Bir kişinin karşısındaki topluluğa bilgi vermek amacıyla tabii alanında uzman bir kişi olacak.
Kullanıldığı türe de konferans diyeceğiz.
Aynı zamanda söylev yani karşımızdaki insanları coşturmak, toplulukları coşturmak amacıyla kullanılan edebi türü Müjde, Söylev yani Nutuk ve son olarak genellikle görsel bir şekilde karşı tarafa bilgi vermek amacıyla kullanılan türümüzün ismi de sunum olacak.
Bu şekilde metinleri mizin sınırlandırılmasını da bitirmiş olduk.