Hareket etmek tüm canlıların ortak özelliğidir. Bitkiler kökleriyle toprağa bağlı olduklarından hayvanlar gibi aktif olarak yer değiştirme hareketi yapamaz, ancak çevreden gelen uyaranlara karşı da duyarsız kalmaz.
Çevreden gelen uyarıları algılayan bitkiler uyarılara uygun yanıtlar oluşturmaya çalışır.
Çünkü içinde bulundukları ortamdan daha fazla yararlanmak ister.
Bitkiler bir uyarı olduğu zaman çeşitli tepkiler vererek hareket eder.
Bitkilerde uyaranın yönüne bağlı olan tropizma yani yönelim ve uyaranın yönüne bağlı olmayan nasti salınım veya ırganım da diyoruz, bu hareketler gözlenir.
Bunlar pasif hareket olarak geçer.
Yani yer değiştirme gözlenmez.
Bu videoda tropizma hareketlerini konuşuyor olacağız.
Bitkilerde yön değişimi şeklinde verilen tepkiler uyarının geliş yönüne bağlıdır.
Tepki uyarı yönünde veya uyarının tersi yönünde olabilir.
Bu yönelme hareketine tropizma denir.
Kısacası tropizma uyaranın yönüne bağlı durum değiştirme hareketleridir.
Bitkinin büyüyen ve uzayan kısımlarında gerçekleşir. Eğer tropizma hareketleri uyarana doğru ise pozitif tropizma, uyarı yönüne ters ise negatif tropizma adını alır.
Tropizma hareketleri oksin hormonunun düzensiz dağılımı sonucu ortaya çıkan asimetrik büyümesinden kaynaklanır. Tropizma hareketleri uyaranın çeşidine göre adlandırılır.
Bu uyaranların neler olduğuna şimdi bakalım.
Fototropizma bitkinin ışık uyaranına karşı gösterdiği yönelme hareketidir. Bitkinin gövde ucundan salgılanan oksin hormonu ışığın olmadığı tarafta daha fazla, ışığın doğrudan geldiği tarafta daha az birikir. Bunun sonucu olarak güneş görmeyen bölgelerde büyüme hızlı, güneş gören tarafta büyüme yavaş olur.
Birikim asimetrik büyümeye sebep olur. Bu durum bitkinin güneş ışığının geldiği tarafa yönelmesini sağlar.
Bunu bir başka videoda yapılan deneyler üzerinden inceleyeceğiz. Cam kenarına konan çiçeklerin yapraklarının cama doğru yönelmesi de fototropizmadır.
Bitkinin bir organının ışık kaynağına doğru yönelim göstermesi pozitif fototropizma, ışık kaynağından uzaklaşması ise negatif fototropizma olarak adlandırılır. Örneğin bir bitkinin gövdesinin güneş ışığına doğru yönelmesi pozitif fototropizma, köklerinin güneş ışığının tersi yöne yönelmesi negatif fototropizmadır.
Bitki köklerinin suya doğru yönelim göstermesine hidrotropizma diyoruz.
Bunu şekil üzerinde de görebilirsiniz.
Su kenarı ve sulak alanlara yakın bölgelerde yaşayan bitkilerin köklerinin su birikintisine doğru yönelim göstermesi bu duruma örnek verilebilir. Bitkinin yerçekimi etkisine bağlı gösterdiği yönelim hareketine gravitropizma veya geotropizma denir.
Bitki kökü yerçekimi doğrultusunda, gövde ise yerçekimi doğrultusuna ters yönde yönelim gösterir.
Buna bağlı olarak kökte pozitif gravitropizma görülür.
Kökte görülen bu yönelim bitkinin toprağa bağlanmasını kolaylaştırır. Gövdede ise negatif gravitropizma gözleniyor.
Bitkilerde herhangi bir yaralanma durumunda görülen yönelme hareketine travmatropizma denir.
Örneğin bir bitkinin kökü yaralandığında yara bölgesinden hormon salgılanır, bu hormonun etkisiyle kök yara bölgesinin tam tersi yönünde büyümeye devam eder.
Bitki köklerinin toprakta bulunan farklı kimyasal maddelere karşı gösterdiği yönelim hareketine kemotropizma diyoruz.
Örneğin bitki köklerinin büyüme ve gelişmesi için gerekli olan gübre, su gibi yararlı maddelere doğru büyüyerek yaklaşmasına pozitif kemotropizma, aşırı tuz, kireç gibi zararlı maddelerin bulunduğu bölgenin ters yönüne büyüyerek uzaklaşmasına negatif kemotropizma denir.
Burada pozitif kemotropizma görüyoruz ve burada da negatif kemotropizma. Bitkilerin dokunma uyarısına karşı gösterdiği yönelim hareketlerine haptotropizma veya tigmotropizma denir.
Özellikle sarılıcı bitkiler dik duramadıkları için destek arar.
Sarmaşık ve asma gibi bitkiler bir desteğe temas ettiklerinde desteğe sarılarak büyür.
İşte bitkinin sarılarak büyümesi olayı tigmotropizmadır.
Çevreden gelen uyarıları algılayan bitkiler uyarılara uygun yanıtlar oluşturmaya çalışır.
Çünkü içinde bulundukları ortamdan daha fazla yararlanmak ister.
Bitkiler bir uyarı olduğu zaman çeşitli tepkiler vererek hareket eder.
Bitkilerde uyaranın yönüne bağlı olan tropizma yani yönelim ve uyaranın yönüne bağlı olmayan nasti salınım veya ırganım da diyoruz, bu hareketler gözlenir.
Bunlar pasif hareket olarak geçer.
Yani yer değiştirme gözlenmez.
Bu videoda tropizma hareketlerini konuşuyor olacağız.
Bitkilerde yön değişimi şeklinde verilen tepkiler uyarının geliş yönüne bağlıdır.
Tepki uyarı yönünde veya uyarının tersi yönünde olabilir.
Bu yönelme hareketine tropizma denir.
Kısacası tropizma uyaranın yönüne bağlı durum değiştirme hareketleridir.
Bitkinin büyüyen ve uzayan kısımlarında gerçekleşir. Eğer tropizma hareketleri uyarana doğru ise pozitif tropizma, uyarı yönüne ters ise negatif tropizma adını alır.
Tropizma hareketleri oksin hormonunun düzensiz dağılımı sonucu ortaya çıkan asimetrik büyümesinden kaynaklanır. Tropizma hareketleri uyaranın çeşidine göre adlandırılır.
Bu uyaranların neler olduğuna şimdi bakalım.
Fototropizma bitkinin ışık uyaranına karşı gösterdiği yönelme hareketidir. Bitkinin gövde ucundan salgılanan oksin hormonu ışığın olmadığı tarafta daha fazla, ışığın doğrudan geldiği tarafta daha az birikir. Bunun sonucu olarak güneş görmeyen bölgelerde büyüme hızlı, güneş gören tarafta büyüme yavaş olur.
Birikim asimetrik büyümeye sebep olur. Bu durum bitkinin güneş ışığının geldiği tarafa yönelmesini sağlar.
Bunu bir başka videoda yapılan deneyler üzerinden inceleyeceğiz. Cam kenarına konan çiçeklerin yapraklarının cama doğru yönelmesi de fototropizmadır.
Bitkinin bir organının ışık kaynağına doğru yönelim göstermesi pozitif fototropizma, ışık kaynağından uzaklaşması ise negatif fototropizma olarak adlandırılır. Örneğin bir bitkinin gövdesinin güneş ışığına doğru yönelmesi pozitif fototropizma, köklerinin güneş ışığının tersi yöne yönelmesi negatif fototropizmadır.
Bitki köklerinin suya doğru yönelim göstermesine hidrotropizma diyoruz.
Bunu şekil üzerinde de görebilirsiniz.
Su kenarı ve sulak alanlara yakın bölgelerde yaşayan bitkilerin köklerinin su birikintisine doğru yönelim göstermesi bu duruma örnek verilebilir. Bitkinin yerçekimi etkisine bağlı gösterdiği yönelim hareketine gravitropizma veya geotropizma denir.
Bitki kökü yerçekimi doğrultusunda, gövde ise yerçekimi doğrultusuna ters yönde yönelim gösterir.
Buna bağlı olarak kökte pozitif gravitropizma görülür.
Kökte görülen bu yönelim bitkinin toprağa bağlanmasını kolaylaştırır. Gövdede ise negatif gravitropizma gözleniyor.
Bitkilerde herhangi bir yaralanma durumunda görülen yönelme hareketine travmatropizma denir.
Örneğin bir bitkinin kökü yaralandığında yara bölgesinden hormon salgılanır, bu hormonun etkisiyle kök yara bölgesinin tam tersi yönünde büyümeye devam eder.
Bitki köklerinin toprakta bulunan farklı kimyasal maddelere karşı gösterdiği yönelim hareketine kemotropizma diyoruz.
Örneğin bitki köklerinin büyüme ve gelişmesi için gerekli olan gübre, su gibi yararlı maddelere doğru büyüyerek yaklaşmasına pozitif kemotropizma, aşırı tuz, kireç gibi zararlı maddelerin bulunduğu bölgenin ters yönüne büyüyerek uzaklaşmasına negatif kemotropizma denir.
Burada pozitif kemotropizma görüyoruz ve burada da negatif kemotropizma. Bitkilerin dokunma uyarısına karşı gösterdiği yönelim hareketlerine haptotropizma veya tigmotropizma denir.
Özellikle sarılıcı bitkiler dik duramadıkları için destek arar.
Sarmaşık ve asma gibi bitkiler bir desteğe temas ettiklerinde desteğe sarılarak büyür.
İşte bitkinin sarılarak büyümesi olayı tigmotropizmadır.
