Atomun Yapısı konusu, TYT Kimya ve AYT Kimya için önemli bir konu. 9. Sınıf Kimya müfrdatında olan bu konudan her sene mutlaka soru geliyor. İlk konulardan biri olması sebebiyle, diğer konular için de bir temel oluşturmakta. Proton, elektron, elektron sayısı, atom yapısı, nötron, iyon yükü, atom numarası, kütle numarası, çekirdek yükü, izotop, izobar gibi kavramları iyice anlaman gerekli. Bilgileri öğrendikten sonra soru çözmeye başladığında bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Elektron sayısı nasıl bulunur, nötron sayısı nasıl bulunur, çekirdek yükü nedir gibi sorularına cevap bulabileceksin. Kunduz eğitmenlerimizden Tıp Fakültesi öğrencisi Sefa, bu konu hakkında senin için çok faydalı bir yazı hazırladı ve mutlaka görmen gereken örnek soruları seçti!
Kunduz Premium İçerik ile bir adım önde olmak için hemen indir!
Sınıfına özel detaylı konu anlatımları, video çözümlü ünite tarama testleri ve Türkiye geneli online deneme sınavları şimdi Kunduz Premium İçerik’te!
Atomun Yapısı Konu Anlatımı
Atom Kısaca Nedir?
Bir elementin tüm özelliklerini taşıyan en küçük taneciğine atom denir. Atomda; proton, elektron ve nötron denilen üç tanecik bulunur.
Atomda bulunan bu taneciklere atomun temel tanecikleri veya atom altı parçacıkları denir.
Atomun Temel Tanecikleri:
- Proton, atom çekirdeğinde bulunan pozitif yüklü taneciktir. Kütlesi 1,673×10-24 gramdır.
- Proton nerede bulunur? Proton, atomun çekirdek dediğimiz merkez kısmındadır.
- Nötron, atom çekirdeğinde bulunan kütlesi 1,675×10-24 gram olan yüksüz taneciktir.
- Nötron nerede bulunur? Nötron, atomun çekirdek dediğimiz merkez kısmındadır.
- Elektron, çekirdeğin etrafında bulunan kütlesi 9,109×10-28 gram olan negatif yüklü taneciktir.
- Elektronlar nerede bulunur? Elektronlar, atomun katman dediğimiz yörünge kısmında bulunur. Merkezde değillerdir.
Peki atom kaç kısımdan oluşur? Atom iki kısımdan oluşur, yukarda da bahsettiğimiz gibi. Bunlar:
- Çekirdek (merkez): Atomun içerisinde atom kütlesinin tamamına yakınının bulunduğu merkeze çekirdek denir. Atom çekirdeğini pozitif yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar oluşturur. Çekirdekte bulunan taneciklere (proton ve nötronlara) nükleon denir.
- Katman (yörünge = enerji düzeyi = enerji seviyesi = kabuk): Elektronların çekirdeğin etrafında dolandığı bu bölgelere katman, yörünge, enerji düzeyi, enerji seviyesi veya kabuk denir.
Proton ve nötronun kütleleri hemen hemen aynı, elektronun kütlesi ise proton ya da nötronun kütlesinin yaklaşık 1836’da biri kadardır. Bu yüzden, atomun hemen hemen tüm kütlesi çekirdeğinde toplanmıştır. Elektronların kütlesi çok küçük olduğundan atomun toplam kütlesi yanında ihmal edilebilir.
Konu anlatımları, sınav tavsiyeleri, rehberlik ve motivasyon içerikleri, güncel duyurular… Kunduz Blog, sınava dair ihtiyacın olan tüm içerikleri sana sunuyor. Şimdi e-mail bültenimize ücretsiz abone ol, hiçbir içeriğimizi kaçırma!
Atomun Yapısı ile İlgili Kavramlar
Atomun Yapısı dendiğinde, atomların karakteristiğini oluşturan bazı özellikler de aklımıza gelmelidir. İşte o özellikler:
- İyon Yükü
- Atom Numarası
- Kütle Numarası
- Elektron Sayısı
Şimdi bu kavramları tek tek inceleyelim.
İyon Yükü – İyon Yükü Nasıl Bulunur?
Bir atom elektron aldığında (-) yük, elektron verdiğinde ise (+) yükle yüklenir. Bu şekilde (+) ya da (-) yükle yüklenen taneciklere iyon adı verilir.
- (-) yüklü iyonlara anyon,
- (+) yüklü iyonlara katyon denir.
- Bir atomda (+) yüklü protonların sayısı (–) yüklü elektronların sayısına eşitse böyle atoma nötr atom denir.
Atom Numarası – Atom Numarası Nasıl Bulunur?
Bir atomun çekirdeğinde bulunan protonların sayısına atom numarası denir.
- Atom numarası Z ile gösterilir.
- Bir elementin atom numarası, sembolünün sol alt köşesine yazılarak gösterilir.
Yazımıza kısa bir ara vererek konu hakkındaki videomuzu izleyebilirsin!
Kütle Numarası – Kütle Numarası Nasıl Bulunur?
Bir atomun çekirdeğinde bulunan proton ve nötron sayılarının toplamına kütle numarası denir.
- Kütle numarası (kısaca kütle no) A ile gösterilir.
- Bir elementin kütle numarası sembolünün sol üst köşesine yazılarak gösterilir.
Elektron Sayısı – Elektron Sayısı Nasıl Bulunur?
Bir atomun yörüngesinde dolaşan parçacıkların sayısına elektron sayısı denir
- Elektron sayısı element sembolünün sağ alt köşesine yazılır.
Bu kısımda aklında tutman gereken kısımlar:
- Atom Numarası = Çekirdek yükü= Proton sayısı
- Kütle Numarası = Nükleon Sayısı = Proton sayısı + Nötron sayısı
Pratik bir yöntem olarak:
- İyon yükü ile elektron sayısının toplamı atom numarasını
- Atom numarası ile nötron sayısının toplamı kütle numarasını verir.
- Nötr (yüksüz) bir atomda Atom numarası = Çekirdek yükü = Proton sayısı = Elektron sayısı
- Yüklü bir tanecikte İyon yükü = Proton sayısı – Elektron sayısı
Küçük bir not: Proton sayısı atomların kimlik özelliğidir. Her elementin atom numarası farklıdır. Aynı proton sayısına sahip ikinci bir element yoktur.
İzotop, İzoton, İzobar Atomlar ve İzoelektronik Tanecikler
İzotoP Nedir?
Atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlara izotop atomlar denir. Başka deyişle proton sayıları aynı(izotop kelimesinin son harfi p olduğundan proton sayılarının aynı olduğunu aklında tutabilirsin), nötron sayıları farklı atomlardır. Aynı elementin farklı kütleli atomlarıdır. Örnek olarak:
Bir elementin izotop atomlarının kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri farklıdır.
İzotoN Nedir?
Nötron sayısı aynı (izoton kelimesinin son harfi n olduğundan nötron sayılarının aynı oluğunu aklında tutabilirsin), proton sayısı farklı atomlara izoton atomlar denir. İzoton atomlar proton sayıları farklı olduğu için farklı atomlardır. Buna göre kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.
İzobar Nedir?
Nötron sayıları ve atom numaraları farklı, kütle numaraları aynı olan atomlara izobar atom denir. İzobar atomların kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.
İzoelektronik Nedir?
Elektron sayıları ve elektron dağılımları aynı olan taneciklere izoelektronik tanecikler denir. İzoelektronik taneciklerin proton sayıları farklı olduğu için kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.
Yukarıdaki atomların ve iyonların elektron sayıları eşit olduğu için birbirlerinin izoelektroniğidir.
Atomun Yapısı Örnek Soru Çözümü
9. Sınıf Kimya Atomun Yapısı konu anlatımımızın sonuna geldik! Kimya eğitmenimiz Tıp Fakültesi öğrencisi Sefa, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Atomda bulunan temel tanecikler ve atom numarası, kütle numarası, nükleon sayısı ile ilgili kavramlar oturduysa, Tarihteki Atom Modelleri yazımıza da göz atabilirsin! Konuyu tam olarak anlamak için bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Bilgileri, tanımları ve önemli ipuçlarını öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Kunduz’da şu ana kadar, Atomu Yapısı konulu binlerce soru alanında uzman Kimya eğitmenleri tarafından çözüldü. Şimdi o soruları aşağıdan inceleyebilirsin!
☀️☀️☀️
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.