Konu çalışmalarını tamamladıktan sonra, zaman zaman notlarına ve formüllere bakmaya ihtiyaç duyabilirsin. Tekrar yaparken ya da soru çözerken notlara göz atmak ve gerekli ipuçlarını almak, öğrenme aşamasında sana epey yardımcı olacaktır. Kunduz ekibi olarak, alanında uzman eğitmenlerimizin de desteğiyle, her konuda mutlaka görmen gereken ipuçlarını, formülleri, ders notlarını senin için derliyoruz!? Bu yazımızda 21 Aralık, 21 Haziran, Dünyanın Şekli, Dünyanın Hareketleri, Ekinokslar, Paralel ve Meridyenler, Paralel ve Meridyenlerin Özellikleri, Türkiye’nin Konumu, Dünya’nın Yörüngesi, Yerel Saat Farkları hakkında bilmen gerekenler ile Dünyanın Şekli ve Hareketleri konusuna ait soruları çözerken işine yarayacağını düşündüğümüz ipuçları yer alıyor. Umarız bu notlar sana yardımcı olur. İyi okumalar!
21 Aralık (Solstis) – 21 Aralık Dünyanın Konumu
- Güneş ışınları, Oğlak Dönencesine dik gelir, öğlen gölge oluşmaz.
- Güney Yarım Küre’de yaz, Kuzey Yarım Küre’de kış yaşanır.
- Güeye gittikçe gündüz süresi uzar.
- Bu tarihte GYK’da en uzun gündüz yaşanır. Bu tarihten sonra gündüzler kısalmaya başlar.
- Güney kutup dairesinde 24 saat gündüz yaşanır.
- Aydınlanma dairesi kutup dairelerinden teğet geçer.
21 Haziran (Solstis) – 21 Haziran Dünyanın Konumu
- Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik gelir, öğle vakti gölge oluşmaz.
- Kuzey Yarım Kürede yaz, Güney Yarımkürede kış mevsimi başlangıcıdır.
- Kuzeye gittikçe gündüz süresi artar, gece süresi kısalır.
- Bu tarihten sonra KYK’de gündüzler kısalmaya başlar. Ama bu tarihte en uzun gündüz yaşanır.
- Kuzey kutup dairesinde 24 saat gündüz yaşanır.
- Aydınlanma çizgisi kutup dairesinden teğet geçer.
Dünya’nın Geoid Olmasının Sonuçları – Dünyanın Şeklinin Sonuçları
- Ekvator çevre uzunluğu kutuplar çevre uzunluğundan fazladır.
- Ekvator yarıçapı, kutuplar yarıçapından uzundur.
- Yerçekimi Ekvator’dan kutuplara gidildikçe artar.
Eğer dünya tam bir küre olsaydı yukarıdaki durumlar olmazdı.
Dünya’nın Günlük Hareketi – Yerel Saat Farkları Neden Oluşur?
- Dünya batıda doğuya doğru döner.
- Doğuda yerel saat daha ileridir.
- Gece-gündüz ardalanır.
- Gün içinde gölge boyu ve yönü değişir.
- Gün içinde yerel saat farkı oluşur.
- Gün içinde sıcaklık değişir.
- Çizgisel hız oluşur.
- Okyanus akıntılarında halkalar oluşur.
- Dinamik basınç merkezleri oluşur.
- Meltem rüzgarları oluşur.
Dünya’nın Şeklinin Sonuçları
- Sıcaklık kuşakları oluşmuştur.
- Güneş ışınlarının aldığı yol Ekvator’da kutuplara gidildikçe uzar.
- Harita çizimlerinde bozulmalar meydana gelir.
- Sürekli Termik Basınç merkezleri oluşmuştur.
- Yerden yükseldikçe görülebilen alan artar.
- Gece gündüz oluşur. Yani dünyanın bir yüzü aydınlıkken diğer yüzü karanlıktır.
- Kutup yıldızını görme açısı Kuzey Kutup noktasına gittikçe uzar, büyür.
- Çizgisel hız, Ekvatordan kutuplara azalır.
Kutup Yıldızı, Güney Yarım Küre’den görülmez.
???
21 Mart- 23 Eylül Ekinoksu Özellikleri
- Güneş ışınları Ekvatora öğle vakti 2 kez dik gelir, gölge oluşmaz.
- Dünyanın her yreinde gece gündüz süresi eşittir.
- Aynı boylam üzerindeki noktalarda Güneş aynı anda doğar ve batar.
- Yer ekseni ile Aydınlanma çemberi çakışır.
- 12 Mart’ta Kuzey Kutup noktasında 6 ay gündüz başlar.
- 23 Eylülde Güney kutup noktasında 6 ay gündüz başlar.
- Yarım kürelerde bahar başlangıcıdır. 21 Martta KYK’de ilkbahar, 23 Eylül GYK’de sonbahardır.
Paralel ve Meridyenlerin Özellikleri
Meridyenler
- Başlangıç meridyeni İngiltere’den geçer.
- Aynı meridyen üzerindeki noktaların yerel saatleri yıl boyunca aynıdır, ancak doğuş ve batış saatleri sadece ekinoks tarihinde aynı olur.
- İk meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır.
- 180 tane doğuda, 180 tane de Batıda olmak üzere 360 tanedirler.
- Bir meridyenin diğer karşıt meridyenine antimeridyen denir.
- Doğuya gittikçe yerel saat ileri olur.
- İki meridyen arası mesafe sadece Ekvatorda 111 kilometredir.
Paralel
- Doğu – Batı yönünde çizilen hayali çizgilerdir.
- En büyük paralel dairesi ve başlangıç paraleli Ekvatordur.
- 90 KYK’de 90 GYK’de toplam 180 tanedir.
- İki paralel arası uzaklık her yerde 111 kilometredir.
- Boyları Ekvatordan kutuplara gittikçe kısalır.
Türkiye’nin Matematik Konumu ve Sonuçları
- Günş ışınları hiçbir zaman dik gelmez.
- Gölge yönü her zaman kuzeye ve ara yönlere düşer.
- Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı arttırır.
- Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
- Güneye bakan yamaçlar daha sıcaktır.
- Orta kuşakta yer alır.
- 4 mevsim yaşanır.
- Cephe yağışları görülür.
- Batı rüzgarları etkisindedir
- 2. ve 3. saat dilimleri arasında yer alır.
Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları
- Aynı anda 4 mevsim yaşanır.
- İklim çeşitliliği görülür.
- Batıda doğuya gidildikçe yükselti artar.
- Iğdır’da pamuk, Riz’de turunçgil yetiştirilir.
- Yeraltı kaynakları akımından zengidir. Önemli boğazlara sahiptir.
- İki kıta arasında yer alır.
- Gerçek alan ile izdüşüm alanı arasındaki fark fazladır.
Dünya’nın Yıllık Hareketi ve Sonuçları
- Matematik iklim kuşakları oluşmuştur.
- Güneş ışınlarının en son dik geldiği yer belirlenmiştir.
- Dönenceler ve kutup daireleri oluşmuştur.
- Mevsimler oluşur.
- Muson rüzgarları oluşur.
- Yıl içinde güneşin dğoduğu ve battığı yer değişir.
- Yllık sıcaklık farkları oluşur.
- Göge boyları ve yönleri yıl içinde değişir.
- Gece – gündüz süreleri değişir.
Dünya’nın Yörüngesinin Elips Olması ve Sonuçları
- Dünyanın güneşe olan uzaklığı yıl içinde değişir.
- Şuba ayı 28 gün sürer.
- Eylül ekinoksu 2 gün geç yaşanır. (21 Eylül yerine 23 Eylül)
- Mevsim süreleri yarım kürelerde farklılık gösterir.
- Kuzey yarım kürede yaz mevsimi, güney yarım küreden uzundur.
Şimdi Paralel ve Merdiyenler soru çözümlerine devam edebilirsin!
Dünyanın Şekli ve Hareketleri konusunda bolca soru çözerek pratik yapabilirsin. Dünyanın Şekli ve Hareketleri konusu, Coğrafya dersi için ilk ve temel konulardan biri olduğu için iyice pekiştirmen önemli. 21 Aralık, 21 Haziran, Dünyanın Şekli, Dünyanın Hareketleri, Ekinokslar, Paralel ve Meridyenler, Türkiye’nin Konumu, Dünya’nın Yörüngesi gibi alt başlıklar pek çok bilgi ve kavram içeriyor. Bu da daha çok soru tipini barındırdığı anlamına gelir. Bu konudan direkt soru gelebildiği gibi, farklı konuların da içinde sıkça geçtiğini görüyoruz. TYT ve AYT Coğrafya’da sıklıkla sorulması tercih edilen konulardan biri. Bilgileri, tanımları, formülleri ve kuralları öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekli. Konu anlatımı yazımıza da göz attıktan sonra, kendi kaynaklarından sonra MEB Kaynaklarına da göz atmanı tavsiye ediyoruz.
Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin.