Şimdi değerli arkadaşlar 20.
Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin girdiği savaşları görelim.
Bu dönemde Beşinci Mehmet Reşat'ın görüyoruz.
Tahta padişah olarak onu bilelim.
Şimdi Trablusgarp savaşında kimle kim savaşıyor?
Birincisi Osmanlı.
İtalya savaşıyor.
Bu savaşta İtalya bize neden saldırıyor?
Niye bizim Afrika'daki toprağımıza saldırıyor?
Bir kere coğrafi yakınlığı var İtalya'ya.
Aynı zamanda İtalya'nın sanayisi için hammadde arayışında olması.
Tamam yine İtalya'nın Trablusgarp'a yakın olması coğrafi yakınlığı az önce söyledi ve İtalyan işgale tepki çekmemek için birde ne yapıyor?
Rusya ile Racing anlaşması yapıyor.
Aynı zamanda İngiltere ve Fransa'nın da onayını alıyor.
Bir de o bölgede propaganda yapıyor.
Dünya genelinde diyor ki.
Ve Trablus karbon geri kalmasını sebebi Osmanlı diyor ve bir de İtalya'ya Osmanlı'dan yani yüzsüz bir şekilde istiyor.
Tabi Osmanlı buna ret cevabı vermiştir.
Buna karşılık İtalya saldırısını yapacak.
Şimdi buraya da bizim gönüllü subaylarımız gidiyor.
Mustafa Kemal.
Gazeteci kimliğini Şerif kod adıyla gidiyor, işte Enver Paşa Hamdi lakaplı halı tüccar olarak gidiyor.
Buradaki halkı İtalyanlara karşı örgütlüyor, oradan milis kuvvetler oluşturuyorlar.
Ve bu milis kuvvetler gerilla taktiği ile düzenli ordusu olan İtalya'yı içeri sokmuyor.
İtalya ne yapacak?
Hemen içeri giremeyince boğaz larımızı abluka altına alacak.
Aynı zamanda o bölgede 12 Ada'yı abluka altına alacak.
Suriye'nin Beyrut limanlarını bombalayacak.
Şam liman larımızı bombalayacak.
Osmanlı'yı ciddi anlamda zorluyor ama içeride giremiyor.
Şimdi burada niye gönüllü subaylar gitti hocam niye oraya?
Biz düzenli ordu gönderemiyoruz.
Şöyle donanma gücümüz yok, denizden yardım gönderemiyoruz.
Artı Mısır üzerinden de İngilizler, Mısır'da da İngilizler olduğu için karadan da yardım gönderemiyoruz. Bu sebeple oraya Enver Paşa ve Mustafa Kemal gitmiş, milis kuvvetleri örgütlemiş, o yerel halkı, yani Arap ve delilleri örgütlüyor.
Ne oluyor?
Savaşı iyi götürüyorlar.
Ta ki ne zamana kadar hocam?
Balkan Savaşı çıkana kadar.
Balkan Savaşları patlak verdiğinde ne oluyor?
Tabi bu gönüllü subayları balkona çağrıldığı için biz de İtalya ile Uche anlaşmasını imzalıyoruz ve Trablusgarp'a kaybetmiş oluyoruz.
Bakalım bu uçak anlaşması neler var?
Bir Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakılacak.
Hemen yorumunu yapalım.
Koca Afrika'daki son toprak parçası elimizden çıkmış.
Oldu bitti artık Kuzey Afrika maceramız.
Bölge halkı dini bakımdan Osmanlı halife sine bağlı olacak.
Osmanlı halifenin siyasi gücünü ikinci kez kullanmaya çalışıyor.
Burada daha önce Küçük Kaynarca Anlaşması'na kullanmak istiyordu.
Başarılı olmadı.
Burada kültürel bağlarımızı korumak istediğini görüyoruz.
Yine Oniki Ada geçici olarak İtalya verilecek denmiş.
Burada İtalya'yı, burada Oniki Ada'yı koruyamadığı mızı, kendi topraklarımızı koruyamadığı mızı görelim arkadaşlar.
İtalya Trablusgarp nın Duyun Umumiye borçlarını ödeyecek diye bir madde var.
Çünkü 1881 yılnda bizim Duyun Umumiye Genel Bozar İdaremiz vardı.
Borçlarımızın Trablusgarp'a düşen kısmını İtalya kendi ödeyecek miş.
Yani öyle söylüyor, lütufta bulunuyor İtalya.
Bir de bize şöyle bir jest yapıyor Kapitülasyonlar ın kaldırılması konusunda da sana destek vereceğim diyor.
Osmanlı'ya yani bize burada böyle iki tane jest olan bir maddesini görüyor.
Yani buralardan bir sonuç alamayacağız, onu söyleyelim.
Özellikle burada Derne ve Tobruk.
Mustafa Kemal'i Bingazi.
Enver Paşa'nın savunduğu bölgeler iki tane önemli komutanımız, ikisi de önemli mücadele vermiştir burada. Burada az önce belirttiğimiz gibide Mustafa Kemal'in ilk askeri tecrübesini yaşadığı yer.
Buradaki direnişi aynısını hemen hemen Anadolu'da da yapacak.
Milli Mücadele döneminde onu da bilelim.
Yine dünya tarihinde ilk defa uçaklar burada keşif amaçlı kullanıldığını söyleyebiliriz.
Bu uçakların ilerki zamanlarda ne kadar önemli olacağını Mustafa Kemal nereden öğrenmişti?
Piccard manevralarına Fransa'da bunu öğrenmişti ve bunu rapor etmişti.
Yine Trablusgarp savaşında da İtalyanların uçaklarla keşif yaptığını görüyoruz.
Bunu da bilelim.
Şimdi Trablusgarp Savaşı'nı ne bitirdi diyelim Balkan Savaşları.
Birazdan ona değinelim.
Şimdi Balkan Savaşları'na bakalım.
Niye çıkıyor bu savaş?
Bir kere milliyetçilik akımı hala etkili.
Bizden bağımsızlığını yeni kazanmış olan milletler kim?
Hocam bu milletler Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ.
Yani geçmişlerine baktığınız zaman bunlar.
Ve işte 129, 1878, 1908 yıllarında bizden kopmuş uluslar ve bu uluslar şimdi Osman dan toprak talebinde bulunuyor.
Tabi bunlar tek başına bunu düşünmüyor.
Bunları kışkırtanlar var.
Kim?
Batılıların Balkan milletlerini kışkırtması diyoruz biz buna.
Özellikle burada Rusya ve Avrupa'daki bazı birimler bunları Osmanlı'ya karşı kışkırtıyor.
Rusya'nın burada özellikle tavizin politikasını görüyoruz.
Tabi bir de burada Pan Cermen izin var.
Avusturya da burada etkili.
Yine ama burada pasla bizim daha fazla Yunanları Sırpları karşımıza çıkarmıştır.
Çünkü Ruslar orta dosttur.
Bunların da çoğu ortada.
Trablusgarp savaşının devam ediyor olması da bunlara cesaret vermiş.
Osmanlı başka bir savaş.
Hemen saldıralım, fırsat bu fırsat demişler.
Peki savaş nasıl başlıyor?
Önce karadan Osmanlı'ya saldırısıyla başlıyor ve daha sonra Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan da saldırıyor. Yani Osmanlı dört cephede savaşmak zorunda kalıyor.
Burada bir dipnot vermek istiyorum.
Bu savaşlar başlamadan önce Osmanlı'ya bir ültimatom veriyor.
Avrupalılar savaşta ola ki Osmanlı yenerse ve sınırlar değişirse bunu kabul etmeyeceğini söylüyor.
Avrupalı bazıları der ama tam tersi oluyor.
Savaş başlıyor ve Osmanlı yeniliyor.
Osmanlı aleyhine sınırlar daralıyor.
O yüzden de Avrupalılar ultimatom daki o verdikleri sözü tutmuyorlar.
Sınırlar değişiyor ve bunu kabul ediyorlar.
Şimdi ne olacak?
Bundan sonra İttihat Terakki'nin burada hatalarını görüyoruz.
Ordu siyasete bulaşıyor.
Bir İttihat Terakki, Avrupa'da ılımlı bir siyaset izlemiş.
Aslında buradaki en büyük hatası oradaki mezhepleri birleştirmiş olması.
İttihat Terakki'nin yani Balkan mezhep lerini kiliseler birliğiyle barındırmıştır.
Bu hiç istemediğimiz bir şey.
Avrupa'da böyle bir kiliseler birliği olursa ne olur?
Bütün mezhep Hristiyan birliği birleşir ve biz Müslümanız o zaman karşımızda düşmanımızı görürüz.
Osmanlı padişahları, Fatih Sultan Mehmed, Kanuni ne yapıyordu?
Avrupa, Hıristiyan birini hep ayrı tutuyorlardı.
Ama İttihat Terakki burada çok ılımlı davranmış.
Onlara bir de İttihat Terakki'nin şöyle bir hatası var.
Azınlıklara ne kadar çok istedikleri hakları verirsek o zaman Osmanlı kurtulur diye düşünüyor ama tam tersi olacak.
Arkadaşlar yine Balkan askerlerinin büyük bir kısmının İstanbul'da bulunması.
Bu da Balkanlarda askeri gücümüzün ne kadar az olduğunu göstergesi.
Oraya yetişemiyor.
Meşrutiyet karşıtı askerlerin terhis edilmesi.
Yani demiştik ya alaylı mektepli olayı işte sen alaylı sın.
Sen mektepli, siz İttihatçı sınız, siz padişah çağırdınız gibi askeriyede böyle bir siyasi siyasi seçmelerin olduğunu görüyoruz.
Ordu siyasete karıştığı için de tabii bütün bunlar birleşince başarı gelmiyor. Sonuç?
Avrupalıların araya girmesiyle Londra Anlaşması imzalanıyor.
Özetle İngiltere'nin araya girmesiyle bu olacak.
Londra anlaşmasından sonra biz niye görüyoruz?
Hemen Babıali baskınını görüyoruz.
İttihat Terakki bütün bu hatayı hükümete kesiyor.
Hükümet Sen suçlusun diyor.
Burada Babıali baskını yaptığını söyleyebiliriz.
Bu ilk hükümet baskındır.
Şimdi burada İttihat Terakki, Kamil Paşa hükümetine darbe yapmıştır.
Tamam, bu dönemde İttihat Terakki karşıtı yazarlar vesaire var.
Hatta bunların siyasi suikastler de oluyor.
Bu yüzden de İttihat Terakki, Balkan Savaşı'nın sorumlusu olarak Kabil Paşa hükümetini gördüğü için Babıali baskınıyla hükümeti devirmişti.
Bütün ipleri, dizginleri İttihat Terakki eline almış diyebiliriz.
Şimdi Londra Antlaşması'na baktığımız zaman Doğu Trakya Bulgaristan'a verilmiştir.
Burası neresi?
Kavala, Dedeağaç.
İşte tüm Trakya bölgesini kapsayan bölge.
Çok büyük topraklar Bulgaristan'a verilmiştir.
Dikkat burada Rusya, Bulgaristan üzerinden artık Ege'ye açılabiliyor.
Tabii diğer Balkan devletleri Bulgaristan'ın bu denli genişlemesinden rahatsız olacak.
Rusya bundan çok memnun.
Niye Bulgaristan üzerinden sıcak denizlere inebilecek?
Yine Girit, Selanik, Güney Makedonya, Yunanistan'a veriliyor.
Bu ne demek?
Yunanistan hem Ege adalarında hem de Orta Avrupa'da etkisini arttırıyor demek.
Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan'a bırakıldı.
Ege Adaları ve Arnavutluk'un durumu Avrupalı ülkelerin kararına bırakıldı ki, Arnavutluk, Londra Anlaşması sonrası Osmanlı'dan ayrılmış oluyor.
Çünkü sınır bağımız kalmıyor Arnavutluk'ta.
Yani bağımsız olacak.
Osmanlı'nın en son ayrılan Balkan ülkesi Arnavutluk dur.
Yine Midye Enez sınır olacak Osmanlı ile Bulgaristan arasında.
Bu çok dediğimizde bir yer yani İstanbul'a çok yakın bir yer.
Arkadaşlar bilgimiz olsun.
Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin girdiği savaşları görelim.
Bu dönemde Beşinci Mehmet Reşat'ın görüyoruz.
Tahta padişah olarak onu bilelim.
Şimdi Trablusgarp savaşında kimle kim savaşıyor?
Birincisi Osmanlı.
İtalya savaşıyor.
Bu savaşta İtalya bize neden saldırıyor?
Niye bizim Afrika'daki toprağımıza saldırıyor?
Bir kere coğrafi yakınlığı var İtalya'ya.
Aynı zamanda İtalya'nın sanayisi için hammadde arayışında olması.
Tamam yine İtalya'nın Trablusgarp'a yakın olması coğrafi yakınlığı az önce söyledi ve İtalyan işgale tepki çekmemek için birde ne yapıyor?
Rusya ile Racing anlaşması yapıyor.
Aynı zamanda İngiltere ve Fransa'nın da onayını alıyor.
Bir de o bölgede propaganda yapıyor.
Dünya genelinde diyor ki.
Ve Trablus karbon geri kalmasını sebebi Osmanlı diyor ve bir de İtalya'ya Osmanlı'dan yani yüzsüz bir şekilde istiyor.
Tabi Osmanlı buna ret cevabı vermiştir.
Buna karşılık İtalya saldırısını yapacak.
Şimdi buraya da bizim gönüllü subaylarımız gidiyor.
Mustafa Kemal.
Gazeteci kimliğini Şerif kod adıyla gidiyor, işte Enver Paşa Hamdi lakaplı halı tüccar olarak gidiyor.
Buradaki halkı İtalyanlara karşı örgütlüyor, oradan milis kuvvetler oluşturuyorlar.
Ve bu milis kuvvetler gerilla taktiği ile düzenli ordusu olan İtalya'yı içeri sokmuyor.
İtalya ne yapacak?
Hemen içeri giremeyince boğaz larımızı abluka altına alacak.
Aynı zamanda o bölgede 12 Ada'yı abluka altına alacak.
Suriye'nin Beyrut limanlarını bombalayacak.
Şam liman larımızı bombalayacak.
Osmanlı'yı ciddi anlamda zorluyor ama içeride giremiyor.
Şimdi burada niye gönüllü subaylar gitti hocam niye oraya?
Biz düzenli ordu gönderemiyoruz.
Şöyle donanma gücümüz yok, denizden yardım gönderemiyoruz.
Artı Mısır üzerinden de İngilizler, Mısır'da da İngilizler olduğu için karadan da yardım gönderemiyoruz. Bu sebeple oraya Enver Paşa ve Mustafa Kemal gitmiş, milis kuvvetleri örgütlemiş, o yerel halkı, yani Arap ve delilleri örgütlüyor.
Ne oluyor?
Savaşı iyi götürüyorlar.
Ta ki ne zamana kadar hocam?
Balkan Savaşı çıkana kadar.
Balkan Savaşları patlak verdiğinde ne oluyor?
Tabi bu gönüllü subayları balkona çağrıldığı için biz de İtalya ile Uche anlaşmasını imzalıyoruz ve Trablusgarp'a kaybetmiş oluyoruz.
Bakalım bu uçak anlaşması neler var?
Bir Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakılacak.
Hemen yorumunu yapalım.
Koca Afrika'daki son toprak parçası elimizden çıkmış.
Oldu bitti artık Kuzey Afrika maceramız.
Bölge halkı dini bakımdan Osmanlı halife sine bağlı olacak.
Osmanlı halifenin siyasi gücünü ikinci kez kullanmaya çalışıyor.
Burada daha önce Küçük Kaynarca Anlaşması'na kullanmak istiyordu.
Başarılı olmadı.
Burada kültürel bağlarımızı korumak istediğini görüyoruz.
Yine Oniki Ada geçici olarak İtalya verilecek denmiş.
Burada İtalya'yı, burada Oniki Ada'yı koruyamadığı mızı, kendi topraklarımızı koruyamadığı mızı görelim arkadaşlar.
İtalya Trablusgarp nın Duyun Umumiye borçlarını ödeyecek diye bir madde var.
Çünkü 1881 yılnda bizim Duyun Umumiye Genel Bozar İdaremiz vardı.
Borçlarımızın Trablusgarp'a düşen kısmını İtalya kendi ödeyecek miş.
Yani öyle söylüyor, lütufta bulunuyor İtalya.
Bir de bize şöyle bir jest yapıyor Kapitülasyonlar ın kaldırılması konusunda da sana destek vereceğim diyor.
Osmanlı'ya yani bize burada böyle iki tane jest olan bir maddesini görüyor.
Yani buralardan bir sonuç alamayacağız, onu söyleyelim.
Özellikle burada Derne ve Tobruk.
Mustafa Kemal'i Bingazi.
Enver Paşa'nın savunduğu bölgeler iki tane önemli komutanımız, ikisi de önemli mücadele vermiştir burada. Burada az önce belirttiğimiz gibide Mustafa Kemal'in ilk askeri tecrübesini yaşadığı yer.
Buradaki direnişi aynısını hemen hemen Anadolu'da da yapacak.
Milli Mücadele döneminde onu da bilelim.
Yine dünya tarihinde ilk defa uçaklar burada keşif amaçlı kullanıldığını söyleyebiliriz.
Bu uçakların ilerki zamanlarda ne kadar önemli olacağını Mustafa Kemal nereden öğrenmişti?
Piccard manevralarına Fransa'da bunu öğrenmişti ve bunu rapor etmişti.
Yine Trablusgarp savaşında da İtalyanların uçaklarla keşif yaptığını görüyoruz.
Bunu da bilelim.
Şimdi Trablusgarp Savaşı'nı ne bitirdi diyelim Balkan Savaşları.
Birazdan ona değinelim.
Şimdi Balkan Savaşları'na bakalım.
Niye çıkıyor bu savaş?
Bir kere milliyetçilik akımı hala etkili.
Bizden bağımsızlığını yeni kazanmış olan milletler kim?
Hocam bu milletler Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ.
Yani geçmişlerine baktığınız zaman bunlar.
Ve işte 129, 1878, 1908 yıllarında bizden kopmuş uluslar ve bu uluslar şimdi Osman dan toprak talebinde bulunuyor.
Tabi bunlar tek başına bunu düşünmüyor.
Bunları kışkırtanlar var.
Kim?
Batılıların Balkan milletlerini kışkırtması diyoruz biz buna.
Özellikle burada Rusya ve Avrupa'daki bazı birimler bunları Osmanlı'ya karşı kışkırtıyor.
Rusya'nın burada özellikle tavizin politikasını görüyoruz.
Tabi bir de burada Pan Cermen izin var.
Avusturya da burada etkili.
Yine ama burada pasla bizim daha fazla Yunanları Sırpları karşımıza çıkarmıştır.
Çünkü Ruslar orta dosttur.
Bunların da çoğu ortada.
Trablusgarp savaşının devam ediyor olması da bunlara cesaret vermiş.
Osmanlı başka bir savaş.
Hemen saldıralım, fırsat bu fırsat demişler.
Peki savaş nasıl başlıyor?
Önce karadan Osmanlı'ya saldırısıyla başlıyor ve daha sonra Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan da saldırıyor. Yani Osmanlı dört cephede savaşmak zorunda kalıyor.
Burada bir dipnot vermek istiyorum.
Bu savaşlar başlamadan önce Osmanlı'ya bir ültimatom veriyor.
Avrupalılar savaşta ola ki Osmanlı yenerse ve sınırlar değişirse bunu kabul etmeyeceğini söylüyor.
Avrupalı bazıları der ama tam tersi oluyor.
Savaş başlıyor ve Osmanlı yeniliyor.
Osmanlı aleyhine sınırlar daralıyor.
O yüzden de Avrupalılar ultimatom daki o verdikleri sözü tutmuyorlar.
Sınırlar değişiyor ve bunu kabul ediyorlar.
Şimdi ne olacak?
Bundan sonra İttihat Terakki'nin burada hatalarını görüyoruz.
Ordu siyasete bulaşıyor.
Bir İttihat Terakki, Avrupa'da ılımlı bir siyaset izlemiş.
Aslında buradaki en büyük hatası oradaki mezhepleri birleştirmiş olması.
İttihat Terakki'nin yani Balkan mezhep lerini kiliseler birliğiyle barındırmıştır.
Bu hiç istemediğimiz bir şey.
Avrupa'da böyle bir kiliseler birliği olursa ne olur?
Bütün mezhep Hristiyan birliği birleşir ve biz Müslümanız o zaman karşımızda düşmanımızı görürüz.
Osmanlı padişahları, Fatih Sultan Mehmed, Kanuni ne yapıyordu?
Avrupa, Hıristiyan birini hep ayrı tutuyorlardı.
Ama İttihat Terakki burada çok ılımlı davranmış.
Onlara bir de İttihat Terakki'nin şöyle bir hatası var.
Azınlıklara ne kadar çok istedikleri hakları verirsek o zaman Osmanlı kurtulur diye düşünüyor ama tam tersi olacak.
Arkadaşlar yine Balkan askerlerinin büyük bir kısmının İstanbul'da bulunması.
Bu da Balkanlarda askeri gücümüzün ne kadar az olduğunu göstergesi.
Oraya yetişemiyor.
Meşrutiyet karşıtı askerlerin terhis edilmesi.
Yani demiştik ya alaylı mektepli olayı işte sen alaylı sın.
Sen mektepli, siz İttihatçı sınız, siz padişah çağırdınız gibi askeriyede böyle bir siyasi siyasi seçmelerin olduğunu görüyoruz.
Ordu siyasete karıştığı için de tabii bütün bunlar birleşince başarı gelmiyor. Sonuç?
Avrupalıların araya girmesiyle Londra Anlaşması imzalanıyor.
Özetle İngiltere'nin araya girmesiyle bu olacak.
Londra anlaşmasından sonra biz niye görüyoruz?
Hemen Babıali baskınını görüyoruz.
İttihat Terakki bütün bu hatayı hükümete kesiyor.
Hükümet Sen suçlusun diyor.
Burada Babıali baskını yaptığını söyleyebiliriz.
Bu ilk hükümet baskındır.
Şimdi burada İttihat Terakki, Kamil Paşa hükümetine darbe yapmıştır.
Tamam, bu dönemde İttihat Terakki karşıtı yazarlar vesaire var.
Hatta bunların siyasi suikastler de oluyor.
Bu yüzden de İttihat Terakki, Balkan Savaşı'nın sorumlusu olarak Kabil Paşa hükümetini gördüğü için Babıali baskınıyla hükümeti devirmişti.
Bütün ipleri, dizginleri İttihat Terakki eline almış diyebiliriz.
Şimdi Londra Antlaşması'na baktığımız zaman Doğu Trakya Bulgaristan'a verilmiştir.
Burası neresi?
Kavala, Dedeağaç.
İşte tüm Trakya bölgesini kapsayan bölge.
Çok büyük topraklar Bulgaristan'a verilmiştir.
Dikkat burada Rusya, Bulgaristan üzerinden artık Ege'ye açılabiliyor.
Tabii diğer Balkan devletleri Bulgaristan'ın bu denli genişlemesinden rahatsız olacak.
Rusya bundan çok memnun.
Niye Bulgaristan üzerinden sıcak denizlere inebilecek?
Yine Girit, Selanik, Güney Makedonya, Yunanistan'a veriliyor.
Bu ne demek?
Yunanistan hem Ege adalarında hem de Orta Avrupa'da etkisini arttırıyor demek.
Orta ve Kuzey Makedonya Sırbistan'a bırakıldı.
Ege Adaları ve Arnavutluk'un durumu Avrupalı ülkelerin kararına bırakıldı ki, Arnavutluk, Londra Anlaşması sonrası Osmanlı'dan ayrılmış oluyor.
Çünkü sınır bağımız kalmıyor Arnavutluk'ta.
Yani bağımsız olacak.
Osmanlı'nın en son ayrılan Balkan ülkesi Arnavutluk dur.
Yine Midye Enez sınır olacak Osmanlı ile Bulgaristan arasında.
Bu çok dediğimizde bir yer yani İstanbul'a çok yakın bir yer.
Arkadaşlar bilgimiz olsun.
