Bu da cümlenin ögeleri konusunda önemli bir kısımdır arkadaşlar.
Ara söz yani açıklamalı öge ne demek arkadaşlar?
Şimdi bakın bir şeyi açıklamak ya da bir konuda bilgi vermek amacıyla iki virgül ya da kısa çizgi arasında söylenen sözlere denir arkadaşlar.
Yani benim ara sözüm ya başında ve sonunda virgül olacak ya da başında ve sonunda kısa çizgi olacak arkadaşlar.
Ve bu bana bir öfkeyi açıklayacak.
Şimdi bakın Yahya.
Sınıfın en yaramaz öğrencisi disipline gitti.
Şimdi arkadaşlar gittiği yüklem giden kim?
Yahya özde sonra buradaki iki virgül arasında bana neyi açıkladı?
Özneyi açıkladı arkadaşlar yani Yahya yı açıkladı sınıfın en yaramaz öğrencisi.
Bu cümledeki ara söz arkadaşlar öznenin açıklayıcı ağası oldu.
Bak Bursa'da büyük bir mağazada çok güzel bir elbise gördüm gördüm.
Yüklem arkadaşlar.
Nerede gördüm Bursa'da.
Virgülden ya da kısa çizgiden önceki kısım dolaylı, Tüblek ise dolaylı.
Türkiye için açıklayıcı son olur.
Özne ise öznenin zarf cümledir ise zarf içinde ciddi arkadaşlar.
Sonra bana bakın.
Bursa'yı açıkladı.
Büyük bir mağazada, Bursa'da.
Yani nerede?
Büyük bir mağazada.
O zaman buradaki ara söz dolaylı cümlenin açık satıcısı oldu.
Arkadaşlar ilk dersimi o gün 20 gün önce anlattım.
Bakın burada virgül var, burda da virgül var.
Bu kısım ara sözdür.
Burada virgül var, burada da virgül var.
Bu kısımda ara sözdür.
Bakın burada kısa çizgi var, burada da kısa çizgi var.
Her ikisi de doğrudur.
Anlattım yüklem.
Ne zaman anlattım o gün bakın şurası ne oldu?
Zar tüm nece oldu?
Ne zaman?
Yirmi gün önce.
Zar Tüm Necibe açıkladı o zaman.
Arkadaşlar ben burada ne diyorum?
Zarf Tüm neci diyorum.
Birinci cümlede özne, ikinci cümle de dolaylı tüm net.
Üçüncü cümle de ise zart cümle ce ara sözün açıklayıcı sı oldu arkadaşlar.
Annemi en değerli varlığımı özledim, özledim yüklem arkadaşlar.
Ben özledim gizli özne.
Kimi özledim annemi.
Virgülden önceki kısım arkadaşlar kimi sorusuna cevap verdiği için belirti nesne olur.
Kimi en değerli varlığımı, yani anneyi açıklıyor.
O zaman burası da belirtilir nesne.
Yani buradaki ara söz belirttiği nesnenin açıklayıcı sı oldu arkadaşlar.
Ama bunları ögelerin ayırırken şey demeyeceksiniz.
Mesela bu cümlenin sıralı alışı belirtilir.
Nesne belirtilir, nesne yüklem demeyeceksiniz.
Arkadaşlar beteri nesne yüklem.
Diyeceksiniz ki zaten size ara söz ya da ara cümle, olağan bir öfkeyi, ögelerini, bir cümleyi ögelerini ayırmanız da istemezler.
Gerçek sınavda şimdi arkadaşlar şu kısma dikkat ediyoruz.
Ara cümleler cümle dışı unsurdur.
Peki ben bir iki virgül ya da iki kısa çizgi arasında kalan kısmın ara söz ya da ara cümle olduğunu nereden anlayacağım?
Arkadaşlar ara söz cümle niteliğinde ise bunu ara cümle deniliyor.
Yani iki virgül arasında yüklem varsa arkadaşlar yüklem cümle demek burası cümle niteliği taşımış oluyor ve ben bunu artık ara cümle diyorum ve ara cümleler.
Arkadaşlar cümle dışı unsur kabul ediliyor.
Yani cümledeki herhangi bir öğenin herhangi bir açıklayıcı sı olmuyor.
Bakıp Bu ne demek?
Arayacağım yüklem ben arayacağım.
Gizli özne ne zaman?
Yarın zarf tüm neci?
Şuradaki mutlaka da yere kesinlik zarfı olduğu için zar türüne arkadaşlar şuradaki kısım hiç şüpheniz olmasın diyor ya bak şuradaki kısım ara söz olmaz bakın çünkü şurda olmasın yüklem var o zaman arkadaşlar ben bu iki kısa çizgi arasında kalan kısma ara cümle derim ve bu arkadaşlar nedir cümle dışı unsurdur yani herhangi bir öğenin açıklayıcı sa değildir.
Soru bize nasıl gelir?
Bakın aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz kendinden önceki öğenin açıklayıcı sı değildir diyor.
Yani bana ne demek istiyor?
Sen iki virgül ya da iki kısa çizgi arasında bir cümle görürsen, yani bir yüklem görürsen, bu o bölgenin açık tarayıcısı değildir, cümle dışı unsurdur demek istiyor.
Bakın gideceğiz yüklem.
Kimle bir kaç kişiyle sonra bunu açıkladı.
En az on kişiyle hoop.
Burada ara söz vardır.
Eda tüm nece çünkü kimle sorusu bana Eda cümle cini verir sözlerine bakılırsa ben hiç sanmıyorum.
Borcunu ödeyecek miş.
Bakın burada sanmıyorum.
Yüklem değil mi iki kısa çizgi arasında?
O zaman bu cümle dışı unsurdur arkadaşlar ve kendinden önceki belgenin kesinlikle açıklayıcı sı değildir.
Cevap Borsa dır hocamız tiyatro gurubundaki öğrencilerle Rabia, Nihat ve Yaşar'la.
Kimle?
Rabia, Nihat ve Yaşar'la.
Şu kısım Eda tüm Neco olduğu için ara sözde de Eda.
Tüm Necid'in açık satıcısı var arkadaşlar.
Bana Atatürk'ten, o büyük deha dan söz eder misiniz?
Kimden Atatürk'ten?
Burası dolaylı, tüm net.
İki virgül arasında kalan kısımda.
İçinde yüklem olmadığı için.
Neyin açıklayıcı satırı arkadaşlar?
Dolaylı tüm Necil.
O büyük deha.
Adam derken Atatürk'ü anlatıyor.
Ankara'yı beş yıl yaşadığım o güzel kenti çok özledim, özledim, yüklem, ben özledim, gizli özne.
Nereyi özledim ya da neyi özledim arkadaşlar bakın belirtme eki aldı.
Burası belirtilir, nesnedir.
Beş yıl yaşadığım o güzel kenti derken bana belirtilen nesnenin açıklayıcı sını yaptı arkadaşlar.
O yüzden de bu soruda bizim cevabımız Bursa oldu.
Ara Söz (Açıklamalı Öge) Nedir?
Bir ögeyi açıklamak ya da bir konuda bilgi vermek amacıyla iki virgül ya da kısa çizgi arasında söylenen sözlerdir.
Yahya, sınıfın en yaramaz öğrencisi, bugün okula gelmedi.
Bursa’da, çok büyük bir mağazada, çok güzel bir elbise gördüm.
İlk dersimi o gün -yirmi gün önce- anlattım.
NOT: Ara cümleler cümle dışı unsurdur, cümlenin herhangi bir açıklayıcısı olmaz.
Ara Söz Örnekleri
Annem, hiç unutmam, bana o serçeyi peçeteyle tutturdu.
O mahalle -çocukluğumun geçtiği yer- çok büyük bir yerdi.
Ayşe, gözlükleri çok yakışırdı, o kadar canayakındı ki hiç anlatamam.
Ara Söz Nasıl Bulunur?
Ara sözler, cümle içinde ana düşüncenin yanında kullanılan, o düşünceyi tamamlayan ya da destekleyen sözcük veya sözcük öbekleridir. Ara sözler, cümleye eklenen, ancak asıl anlamı değiştirmeyen sözcüklerdir ve cümlenin anlamını daha açık ve anlaşılır hale getirirler.
Ara sözcükleri tespit etmek için, cümleyi birçok kez okuyarak, sözcüklerin anlamlarını anlamak ve cümlenin bağlamını göz önünde bulundurmak önemlidir. Ayrıca, bir ara sözcüğün varlığına dair ipucu, cümlede konumlarından biridir. Ara sözcükler, cümlede ana düşüncenin etrafında konumlandırılırlar.
Özetle, ara sözcükleri belirlemek için cümlenin tamamını dikkatle incelemek, cümlenin bağlamını anlamak ve ara sözcüklerin anlamlarını anlamak gereklidir.
Ara Cümle Örnekleri
Ara cümleler, bir cümle içinde ana fikri desteklemek veya açıklamak için kullanılan, ana cümlenin içinde yer alan ek bir cümledir. İşte ara cümle örnekleri:
- Benim en sevdiğim yemek, makarnadır. Özellikle de ev yapımı makarna çok lezzetlidir.
- Bu yıl tatil için İspanya'ya gitmeyi planlıyoruz. Hava durumuna göre, denize girme imkanımız da olabilir.
- Bugün hava çok sıcak. Özellikle öğleden sonra, sıcaklık daha da artacak gibi görünüyor.
- Yeni bir araba almaya karar verdik. Böylece, eski arabamızı da satabileceğiz.
- Geçen hafta sonu İstanbul'da bir konser vardı. Ne yazık ki, biletler çok hızlı tükendi.
Ara Cümle Nasıl Bulunur?
Ara cümleler, bir cümle içinde ana fikri destekleyen, açıklayan ya da vurgulayan ek bir cümledir. Ana cümleye bağlı olan ara cümleler, ana cümleyi daha ayrıntılı hale getirirler ve cümleye farklı bir boyut kazandırırlar.
Ara cümleleri belirlemek için, ana cümledeki ana fikri ve yardımcı fikirleri belirleyip, bu fikirlerin birbirleriyle ilişkisini dikkatle incelemek gereklidir. Ara cümleler, ana fikirle ilgili ek açıklama, vurgu veya nüanslar içerirler.
Ara cümleleri tespit etmek için, cümleyi dikkatlice okumak ve ara cümlelerin bağlamsal olarak nerede kullanıldığını anlamak önemlidir. Ara cümleler, bağlaçlarla başlayarak, virgül, noktalı virgül, nokta, ünlem ve soru işareti gibi noktalama işaretleriyle ayırt edilirler.
