Dolaylı Tümleç

Evet arkadaşlar, bu videomuzda da dolaylı tümüne içten bahsedeceğiz.
Bakın cümlenin ögeleri.
Yine söylüyorum her sene en az bir tane bu konudan soru geliyor arkadaşlar.
O yüzden e ögeleri çok dikkat edin ve bu dolaylı cümlenin diğer adında bizim kesinlikle bilmemiz gerekiyor.
Çünkü 2010 9'dan itibaren ÖSYM dolaylı cümle cin, diğer adı yer tamamlayıcısıdır ve yer tamamlayıcısı ifadesini kullanmaya başladı.
Arkadaşlar.
Şimdi yükleme bi yer bakımından tamamladığı için yer tamamlayıcısı adı veriliyor arkadaşlar.
Dolaylı tümüne c yönelme olan eee a bulunma olan d'ye date ta ayrılma hal ekim olan den dan ve ten tan eklerini alır.
Arkadaşlar dolaylı, tüm net, dolaylı cümlenin sorusu nedir?
Kime kimde kimden bakın burada e var, burada d'ye var, burada da den var.
Neye neyde, neyden, nereye, nerede nereden bakın.
Yönelme, bulunma, ayrılma, yönelme, bulunma, ayrılma.
Dolaylı tüm rejim arkadaşlar bu ekleri alır ve bundan başkada herhangi bir sorusu yoktur.
Şimdi örnekler de inceleyecek olursak arkadaşlar bakın hepsinin ögelerini tek tek bulalım.
Yaşlı adam albümdeki fotoğrafa baka kaldı baka kaldı.
Yüklem Arkadaşlar baka kalan kim?
Yaşlı adam Ben buna ne diyorum?
Özne nereye baka kaldı ya da neye baka kaldı?
Albümdeki fotoğrafa özne de, yüklem de, nesne de olduğu gibi arkadaşlar.
İsim tanımlamalarını, sıfat tanımlamalarını, kelimeleri, işte deyimleri, birleşik, fiilleri, birleşik isimleri ben kesinlikle ayıramadı.
Albümdeki fotoğrafta sıfat tamlaması olduğu için biz bunu buradaki dolaylı cümleyi beraber almak zorundayız.
Yani buradaki dolaylı rejim söz öbeği şeklinde.
Arkadaşlar neye baka kaldı?
Albümdeki fotoğrafların dolaylı tüm millet oldu.
Bu kitabı sınıftaki bir arkadaşımdan almıştım.
Almıştım.
Yüklem arkadaşlar, alan kim?
Ben gizli özne.
Neyi aldım bu kitabı neyi?
Sorusu bana belirtilir.
Nesneyi verir.
Kimden aldım arkadaşlar, bakın kimden ayrılma hali ekini aldı.
Sınıftaki bir arkadaşımdan yine sıfat tamlaması olduğu için biz buna dolaylı cümle diğer adıyla yer toplayıcısı dedik.
Göçmen kuşlar yine çok uzak ülkelere gidiyor derken arkadaşlar bakın gidiyor yüklem.
Giden kim?
Göçmen kuşlar, özne arkadaşlar nereye gidiyor?
Çok uzak ülkelere gidiyor.
Arkadaşlar nereye?
Sorusuna cevap verdiği için dolaylı tüm ne iştir?
Yine de zaten yineleme zarfı olduğu için.
Arkadaşlar zarf tüm necidir?
Bakın burada da zaten yönelme hali ekini aldı.
Bu yılki onur ödülü genç bir yazara verildi.
Derken verildi de.
Yüklem arkadaşlar.
Verilen kim ya da ne?
Bu yılki onur ödülü yine tamlama olduğu için hepsine özne dedik.
Kime verildi?
Genç bir yazara verildi.
Dolaylı türde arkadaşlar.
Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
Kovarlar.
Yüklem kovan ki onlar gizli özne arkadaşlar.
Kimi kovarlar doğru söyleyeni?
Kimi sorusu bana belirtilir.
Nesneyi verir.
Nereden kovarlar dokuz köyden?
Bakın ayrılma hala ekin aldı.
Dolaylı cümle diğer adıyla yer tamamlayıcısı.
Bu ifadeye alışık olan arkadaşlar kışlık ları dolabın üst rafında yerleştirdim.
Yerleştirdim.
Yüklem arkadaşlar yerleştiren kim?
Ben gizli özne neyi yerleştirdim?
Sıkıştıkları yine belirtilen nesne nereye yerleştirdim?
Dolabın üst rafına dolaylı tüm net oldu arkadaşlar.
O yüzden soruları asla unutmuyoruz.
Kime kimde, kimden, nereye, nerede, nereden şeklinde.
Şimdi arkadaşlar bakın ede der.
Yani yönelme, bulunma ve ayrılma ekini alır dedik.
Ama bu ekleri alan her kelime dolaylı tüm L3 değildir.
Bunu soru kalıbı üzerinden inceleyecek olursak şimdi demişiz ki arkadaşlar ki bu ÖSYM sorusunda çok yakın bir sorudur.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde yer tamamlayıcısı yoktur diyor.
O zaman ben ögelerini ayırıyorum.
Ders programlarını rehberlik den alabilirsiniz, alabilirsiniz, yüklem siz alabilirsiniz.
Gizli Özne Neyi alabilirsiniz?
Ders programlarını belirtilir.
Nesne kimden alabilirsiniz?
Rehberlik den ben buraya hangi soruyu sorduğum arkadaşlar kimden?
Sorusunu sordum.
O zaman demek ki benim birinci cümlem de dolaylı tüm Necim var.
Bir olan şıkları ediyorum arkadaşlar.
Sınıftaki hiçbir öğrenci de saat yoktu diyor.
Bak yoktu, yüklem yok.
Olan ne saat, özne kimde yoktu.
Sınıftaki hiçbir öğrenci de bu sefer de Ben buraya kimde?
Sorusunu sordum.
Arkadaşlar yani burada da dolaylı tüm.
Geç oldu.
O zaman iki olan şıkkı eledim.
Çünkü 1'de DDT var, iki de DDT var.
Yani dolaylı tüm leş var.
Tarihi çarşıyı uğramaktan son anda vazgeçtik.
Derken vazgeçtik.
Yüklem vazgeçen kim?
Biz gizli öz arkadaşlar.
Eeee ne zaman vazgeçtik?
Son anda vazgeçtik arkadaşlar.
Zar cümleleri.
Neyden vazgeçtik tarihi çarşıya uğramaktan.
Burası ne oldu?
Yine dolaylı türlü iç oldu.
Üç olan şıkkı eledik.
Şimdi bak, sonbaharda yaşanan hüzünler artıyor, artıyor yüklem.
Arkadaşlar artan kim ya da ne hüzünler?
Oldu mu?
Olmadı.
Artan kim ya da ne?
Sonbaharda yaşanan hüzünler bakın sıfat tamlaması olduğu için ben bunun hepsine özne dedim.
İşte sonbaharda yazlığa gideceğiz desem de ne zaman gideceğiz?
Sonbaharda bu zatürree olur arkadaşlar.
Ama bu cümlede artan kim ya da ne sonbaharda yaşanan hüzünler özne olduğu için.
Dördüncü cümlem de kesinlikle dolaylı cümle hiç yok.
Ya da son cümleye bakacak olursak.
Gençler oyuncuyu ayakta alkışladı, ayakta alkışladı.
Yüklem arkadaşlar bakın ya da sadece bunu alkışladı desek.
Şöyle diyelim alkışladı.
Yüklem Arkadaşlar.
Alkışlayan kim?
Gençler, özne neyi alkışladı oyuncuyu.
Ben buna ne diyorum?
Belirtilip nesne nasıl alkışladı, ayakta alkışladı.
Yükleme sorulan fiile sorulan nasıl sorusu bana zarf sürecini verir.
Arkadaşlar burada da bulunma hali eki olmasına rağmen burada da yine bulunma hali eki olmasına rağmen dördüncü ve beşinci cümlelerde kesinlikle dolaylı tüm millet yoktur arkadaşlar.
Dört de özne vardır, 5'te ise zart imleci vardır.
Bakın 2019'da itibaren yer toplayıcısı ifadesi kullanılmaya başlandı.
Bu kısma kesinlikle dikkat ediyoruz.
Bu da bir çıkmış soru kalabalığı.
Arkadaşlar sadece biz parçayı değiştirdik.
Yoksa soru kalıbı aynıdır.
Bu cümlenin yer tanımlayıcı sında aşağıdakilerden hangisi yoktur diyor.
Şimdi öğrenci şuradaki yer toplayıcısı ifadesini görmüyor ve işte işaret sıfatını şuralarda arayabiliyor, bağlı cı buralarda arayabiliyor.
O yüzden böyle sorularda önce dolaylı cümlelerin altını çizmek zorundasınız.
Bakım yaptırıyor, yüklem yaptınız.
Kim ya da ne?
Ömrün sonuna doğru ortaya çıkan bu dizeler de ayrılık ve kabusa dönen bir hayat, acılarla yılgınlık ların muhasebesini yaptırıyor.
Şimdi şuradaki ömrünün sonuna doğru ortaya çıkan bu dizeler de ifadesi dolaylı.
Tüm eleştiri Arkadaşlar çünkü kime yaptırıyor dediğimde bana verilen cevap bu.
Yaptıran kim?
Ayrılık ve kabusa dönen bir hayat.
Şu kısma biz öz ne diyoruz?
Neyi yaptırır?
Acılarla, kırgınlıkların muhasebesini yaptırır.
Buraya da belirtelim.
Nesne diyoruz arkadaşlar.
Ama bizim bakacağımız kısım şu kırmızıyla çizdiğim kısımdır.
Çünkü bana ne demiş.
Yer tabloyu acısında demiş.
Şimdi bakıyorum işaret sıfatı var mı?
Hangi dize bu diz de şuradaki bu düz arkadaşlar işaret, sıfat mıdır?
Belirtildi isim tanımlamasını bulmam için benim kimin ya da neyin sorusunu sormam gerekiyor.
Neyin sonu ya da kimin sonu?
Ömrün sonu arkadaşlar.
Bakın tamlayan eki ve tablonun eki almıştır.
Yani her iki unsur da kaldığına göre bu belirtir isim tamlaması mıdır, sıfat fiil var mı diye bakalım bakılır.
Şuradaki çıkan kelimesi çıkmak fiil.
Köktürk Buradaki en sıfat fiil lekedir.
Ceyhan'da gitti şimdi bağlı saç ve il geç il gecin diğer adını bilmek zorundasın.
Ilk ağacın diğer adı ad addır.
Şimdi bakıyoruz arkadaşlar il geç ömrün sonuna doğru derken şuradaki ad doğru kelimesi il geçtir.
Edirne gitti bu cümle de bağla çok mu var?
Bakın şuradaki ve bağlı açtır ama dolaylı türlerinde olmadığı için cevap.
Deni̇zli̇ Yani şu kısmı okumaz da muhtemelen bütün beş yakında bu paragraf da bulabilirsin.
O yüzden bu kısma da çok, çok çok dikkat etmeniz gerekir.