Cisimlerin Dengesi Bir cismin dengede durabilmesinden bahsedebilmemiz için o cismin öteleme ya da dönme hareketi yapmaması gerektiğini söylememiz gerekiyor ya da sabit hızlı hareket etmesi lazım .Yani bir cismin dengede duruyor olması için ne olması lazım ya durması lazım ya da sabit hızla hareket ediyor olması lazım.
O zaman denge şartını söylerken nasıl ifade edelim?
Diyelim ki eğer bir cisim dengede ise o cismin üzerine uygulanan net kuvvet ne olmalı?
Sıfır olmalı.
Zaten net kuvvetin sıfır olma şartı neydi?
Net kuvvet sıfırsa cisim ya duruyordu ya da sabit hızda hareket ediyor diyorduk.
Peki ikinci şartı ne bir cismin dengede durmasının?
Net torkun sıfır olması lazım yani cismi döndürecek hiçbir etkinin olmaması gerekiyor diye ifade edeceğiz.
O zaman dengenin iki şartı var. Net kuvvet sıfır, net tork sıfır olursa o cisim dengededir.
Şimdi öteleme denge koşuluna bakalım.
İki tane denge koşulundan bahsedeceğim. Bir öteleme denge koşulu öteleme denge koşulu.
İkincisi de de dönme denge koşulu.
Bu şekilde ifade edelim.
Şimdi öteleme denge koşuluna bakalım.
Ben bir cismi şu F1 kuvvetinin etkisinde sağa doğru çekmek istersem ne yapacak sağa doğru ötelenmiş olacak.
Peki ben bu durumu nasıl dengelerim?
Eşit büyüklükte ve zıt yönde ne yapmam lazım bir kuvvet uygulamam lazım. Uyguladığım bu kuvveti de bu şekilde gösteriyorum. O zaman ne söyleyeceğiz?
Eğer ben öteleme denge şartından bahsediyorsam bir cismin üzerine uygulanan net kuvvete bakmam lazım.
Sıfır mı?
Evet, o zaman dengeyi sağlıyor.
Ne diyeceğim F1'in büyüklüğü F2'nin büyüklüğüne eşitse net kuvvet sıfır olacağı için ne olur cisim dengede olur diyeceğiz ya da şu şekil üzerinde bakalım.
Bu şekilde üzerine baktığımda aşağı doğru şurada F1 kuvveti burada da F2 kuvveti olsun ve şuraya da ne yazalım?
Bu desteğin tepki kuvveti diye ifade etmiş olalım.
Buraya baktığımızda öteleme denge şartını ben burada nasıl yazacağım?
Aşağı doğru olan kuvvetlerin yukarı doğru olan kuvvetlerin büyüklüğüne eşit olması lazım.
Bu şartı nasıl yazıyorum?
F1 + F2 eşit olmalı tepki kuvvetinin büyüklüğüne.
İşte, yine ne oldu?
Net kuvvet sıfır oldu.
Denge sağlandı mı?
Evet, peki dönme denge koşulu nedir?
Dönme denge koşuluna baktığımda F1'in desteğe "a" kadar uzaklıkta olduğunu söyleyelim.
F2'ininde desteğe "b" kadar uzaklıkta olduğunu ifade edelim.
Buraya baktığımızda desteğe göre tork alırsak.
Yazalım desteğe göre tork aldığımda ne olacak?
Destekten başladım, uzaklığını devam ettim, kuvvet doğrultusunda şu şekilde bir dönme yönü olacak öyle değil mi?
Yani ben bunu nasıl yazacağım?
Bu saatin tersi yönünde ne getiriyor saatin tersi yönüne negatif yön, saat yönüne de pozitif yön demiş olalım. Şimdi ben o zaman bunu yazarken nasıl yazacağım negatif yönde F1.a kadar tork var. Peki burayı nasıl yazmalıyım?
Dönme noktası, uzaklık, kuvvetin yönü.
Bakalım burası da pozitif yön.
O zaman ne yazıyorum +F2.b, işte neydi denge koşulu?
Net tork sıfır olmalıydı.
O zaman bu toplam net torkun sıfır olması için ne olması lazım?
Benim bu eşitliği sıfıra eklemem lazım, eşitlemem lazım.
Bu şekilde ifade ediyoruz.
Tabi desteğe göre tork aldığım gibi diğer noktalara göre de tork alabilirsiniz.
Yani F1'in başlangıç noktasına göre de torkunu alabilirim F2'nin başlangıç noktasına göre de tork alabilirim.
O zaman denge şartını söylerken nasıl ifade edelim?
Diyelim ki eğer bir cisim dengede ise o cismin üzerine uygulanan net kuvvet ne olmalı?
Sıfır olmalı.
Zaten net kuvvetin sıfır olma şartı neydi?
Net kuvvet sıfırsa cisim ya duruyordu ya da sabit hızda hareket ediyor diyorduk.
Peki ikinci şartı ne bir cismin dengede durmasının?
Net torkun sıfır olması lazım yani cismi döndürecek hiçbir etkinin olmaması gerekiyor diye ifade edeceğiz.
O zaman dengenin iki şartı var. Net kuvvet sıfır, net tork sıfır olursa o cisim dengededir.
Şimdi öteleme denge koşuluna bakalım.
İki tane denge koşulundan bahsedeceğim. Bir öteleme denge koşulu öteleme denge koşulu.
İkincisi de de dönme denge koşulu.
Bu şekilde ifade edelim.
Şimdi öteleme denge koşuluna bakalım.
Ben bir cismi şu F1 kuvvetinin etkisinde sağa doğru çekmek istersem ne yapacak sağa doğru ötelenmiş olacak.
Peki ben bu durumu nasıl dengelerim?
Eşit büyüklükte ve zıt yönde ne yapmam lazım bir kuvvet uygulamam lazım. Uyguladığım bu kuvveti de bu şekilde gösteriyorum. O zaman ne söyleyeceğiz?
Eğer ben öteleme denge şartından bahsediyorsam bir cismin üzerine uygulanan net kuvvete bakmam lazım.
Sıfır mı?
Evet, o zaman dengeyi sağlıyor.
Ne diyeceğim F1'in büyüklüğü F2'nin büyüklüğüne eşitse net kuvvet sıfır olacağı için ne olur cisim dengede olur diyeceğiz ya da şu şekil üzerinde bakalım.
Bu şekilde üzerine baktığımda aşağı doğru şurada F1 kuvveti burada da F2 kuvveti olsun ve şuraya da ne yazalım?
Bu desteğin tepki kuvveti diye ifade etmiş olalım.
Buraya baktığımızda öteleme denge şartını ben burada nasıl yazacağım?
Aşağı doğru olan kuvvetlerin yukarı doğru olan kuvvetlerin büyüklüğüne eşit olması lazım.
Bu şartı nasıl yazıyorum?
F1 + F2 eşit olmalı tepki kuvvetinin büyüklüğüne.
İşte, yine ne oldu?
Net kuvvet sıfır oldu.
Denge sağlandı mı?
Evet, peki dönme denge koşulu nedir?
Dönme denge koşuluna baktığımda F1'in desteğe "a" kadar uzaklıkta olduğunu söyleyelim.
F2'ininde desteğe "b" kadar uzaklıkta olduğunu ifade edelim.
Buraya baktığımızda desteğe göre tork alırsak.
Yazalım desteğe göre tork aldığımda ne olacak?
Destekten başladım, uzaklığını devam ettim, kuvvet doğrultusunda şu şekilde bir dönme yönü olacak öyle değil mi?
Yani ben bunu nasıl yazacağım?
Bu saatin tersi yönünde ne getiriyor saatin tersi yönüne negatif yön, saat yönüne de pozitif yön demiş olalım. Şimdi ben o zaman bunu yazarken nasıl yazacağım negatif yönde F1.a kadar tork var. Peki burayı nasıl yazmalıyım?
Dönme noktası, uzaklık, kuvvetin yönü.
Bakalım burası da pozitif yön.
O zaman ne yazıyorum +F2.b, işte neydi denge koşulu?
Net tork sıfır olmalıydı.
O zaman bu toplam net torkun sıfır olması için ne olması lazım?
Benim bu eşitliği sıfıra eklemem lazım, eşitlemem lazım.
Bu şekilde ifade ediyoruz.
Tabi desteğe göre tork aldığım gibi diğer noktalara göre de tork alabilirsiniz.
Yani F1'in başlangıç noktasına göre de torkunu alabilirim F2'nin başlangıç noktasına göre de tork alabilirim.
