Sözlükte anlam konusu.
Gerçek anlam.
Gerçek anlam denildiğinde biz bir sözcüğün temel anlamı ya da asıl anlamı olarak düşüneceğiz.
Yani bir kelimenin aklımıza gelen ilk anlamıdır.
Gerçek anlam dediğimiz anlam çeşidi.
Örnek cümleler üzerinden bakalım.
Burada temiz su bulmak zor cümlesinde temiz kelimemize bir bakalım.
Temiz su demiş.
Suyun temiz olması yani temiz, burada kirli olmayan, içinde herhangi bir başka maddenin olmadığı anlamındadır.
Yani ilk aklımıza gelen anlamla karşımıza çıkmış.
O zaman biz buna ne diyoruz?
Gerçek anlam diyoruz.
Su da gerçek anlamlıdır burada diyor, diğerleri de gerçek anlamda.
Çorba çok sıcak, biraz bekle.
Sıcak kelimesine bakalım şimdi.
Sıcak kelimesine baktığımız zaman çorbanın sıcaklığından bahsediyor, yani ısısının yüksek olduğundan bahsediyor.
Sıcak kelimesinin zaten anlamına baktığımız zaman biz neyi buluyoruz?
Isısı yüksek olan demektir.
Burada işte çorbanın sıcak olması, işte üssünden buharların çıkmış olması ilk etapta hemen kolaylıkla içilemeyecek olması anlamındadır.
O zaman burada yine bir gerçek anlam vardır diyoruz.
Sert yastıkta yatamıyorum.
Sert.
Sert ifadesi burada nedir?
İşte yumuşak olmayan.
Çizilmesi, eğilmesi, bükülmesi kolay olmayan anlamında kullanılır.
Burada yastık da sert yastık olması da işte ne demektir?
Yumuşak olmaması demektir.
O yüzden nedir yine bir gerçek anlam söz konusu.
Yastık da gerçek anlamda bakıldığında farkındaysanız.
Şimdi buradaki kelimelere baktığımız zaman genellikle neyi görüyoruz biz?
Niteleme anlamı taşıdıklarını görüyoruz.
Bakalım şimdi mecaz anlam neymiş?
Mecaz anlam denildiğinde bir kelimenin tamamen gerçek anlamı dışında kullanımıdır tamamen gerçek anlamı dışında kullanılmasıdır.
Genellikle benzetme yoluyla oluşur.
Demek ki gerçek anlamının tamamen dışında bir anlamla karşı karşıyayız biz mecaz anlamda.
Onun temiz bir kalbi vardır.
Temiz, gerçek anlamda temiz su örneğini vermiştik.
Burada da temiz kalp diyoruz.
Temiz kalp, kalbin temiz olmasını biz nasıl bakacağız, nasıl göreceğiz açacağız, bakacağız.
Kirliymiş, temizmiş diyemeyeceğimize göre demek ki buradaki temizden kastettiğimiz şey bizim başka bir şey.
Iyi niyetli olması, güzel düşünmesi gibi.
O yüzden temiz burada nedir?
Mecaz anlamlıdır diyoruz.
Bizi çok sıcak karşıladı.
Sıcak karşılamış.
Karşılama ifadesi burada sıcak ifadesiyle birlikte kullanılmış.
Baktığımız zaman sıcak neydi?
Isısı yüksek olan demekti.
Bir insan bir insanı sıcak karşılaştığında ısısını yüksek olup olmadığını mı biz ölçüyoruz yoksa daha samimi, içten davranışlardan mı bahsediliyor bize?
Demek ki neymiş?
Samimiyetten bahsettik, bahsedildiğini görüyoruz.
Mecaz anlam diyoruz.
Bazen sert, bazen yumuşaktır.
Burada bir insanın davranışlarından bahsettiğini düşünecek olursak eğer, sert davranış, yumuşak davranış, sert davranış ne demektir, yumuşak davranış ne demektir?
Bunların ilk aklımıza gelen anlamları yani gerçek anlamlarına baktığınız zaman sert neydi?
İşte eğilip bükülmeyen, çözülmeyen katı anlamında idi.
Yumuşak bakıldığı zaman işte sertiin tam zıttıdır.
Burada yumuşak davranış denildiği zaman ne aklımıza gelecek, sert davranış denildiği zaman ne aklımıza gelecek?
Sert davranıştan kastettiğimiz şey karşı tarafı ürküten olabilir.
Yumuşak davranıştan kastettiğimiz şey ise daha mülayim, daha güzel davranışlar olabilir.
O yüzden bunların ikisi de nedir?
Mecaz anlamlıdır diyoruz.
Gerçek anlamının tamamen dışında kullanıldığını unutmayacağız.
Sözlükte anlam konusunda dikkat edeceğimiz nokta zaten şudur ki kelimeleri cümlelerin içerisindeki anlamlarından yola çıkarak yorumlayacağız ve bu yorumdan sonra gerçek mi, mecaz mı, diğer anlamlarda mı karşımıza çıkıyor?
Bunlara bakacağız.
Gerçek anlam.
Gerçek anlam denildiğinde biz bir sözcüğün temel anlamı ya da asıl anlamı olarak düşüneceğiz.
Yani bir kelimenin aklımıza gelen ilk anlamıdır.
Gerçek anlam dediğimiz anlam çeşidi.
Örnek cümleler üzerinden bakalım.
Burada temiz su bulmak zor cümlesinde temiz kelimemize bir bakalım.
Temiz su demiş.
Suyun temiz olması yani temiz, burada kirli olmayan, içinde herhangi bir başka maddenin olmadığı anlamındadır.
Yani ilk aklımıza gelen anlamla karşımıza çıkmış.
O zaman biz buna ne diyoruz?
Gerçek anlam diyoruz.
Su da gerçek anlamlıdır burada diyor, diğerleri de gerçek anlamda.
Çorba çok sıcak, biraz bekle.
Sıcak kelimesine bakalım şimdi.
Sıcak kelimesine baktığımız zaman çorbanın sıcaklığından bahsediyor, yani ısısının yüksek olduğundan bahsediyor.
Sıcak kelimesinin zaten anlamına baktığımız zaman biz neyi buluyoruz?
Isısı yüksek olan demektir.
Burada işte çorbanın sıcak olması, işte üssünden buharların çıkmış olması ilk etapta hemen kolaylıkla içilemeyecek olması anlamındadır.
O zaman burada yine bir gerçek anlam vardır diyoruz.
Sert yastıkta yatamıyorum.
Sert.
Sert ifadesi burada nedir?
İşte yumuşak olmayan.
Çizilmesi, eğilmesi, bükülmesi kolay olmayan anlamında kullanılır.
Burada yastık da sert yastık olması da işte ne demektir?
Yumuşak olmaması demektir.
O yüzden nedir yine bir gerçek anlam söz konusu.
Yastık da gerçek anlamda bakıldığında farkındaysanız.
Şimdi buradaki kelimelere baktığımız zaman genellikle neyi görüyoruz biz?
Niteleme anlamı taşıdıklarını görüyoruz.
Bakalım şimdi mecaz anlam neymiş?
Mecaz anlam denildiğinde bir kelimenin tamamen gerçek anlamı dışında kullanımıdır tamamen gerçek anlamı dışında kullanılmasıdır.
Genellikle benzetme yoluyla oluşur.
Demek ki gerçek anlamının tamamen dışında bir anlamla karşı karşıyayız biz mecaz anlamda.
Onun temiz bir kalbi vardır.
Temiz, gerçek anlamda temiz su örneğini vermiştik.
Burada da temiz kalp diyoruz.
Temiz kalp, kalbin temiz olmasını biz nasıl bakacağız, nasıl göreceğiz açacağız, bakacağız.
Kirliymiş, temizmiş diyemeyeceğimize göre demek ki buradaki temizden kastettiğimiz şey bizim başka bir şey.
Iyi niyetli olması, güzel düşünmesi gibi.
O yüzden temiz burada nedir?
Mecaz anlamlıdır diyoruz.
Bizi çok sıcak karşıladı.
Sıcak karşılamış.
Karşılama ifadesi burada sıcak ifadesiyle birlikte kullanılmış.
Baktığımız zaman sıcak neydi?
Isısı yüksek olan demekti.
Bir insan bir insanı sıcak karşılaştığında ısısını yüksek olup olmadığını mı biz ölçüyoruz yoksa daha samimi, içten davranışlardan mı bahsediliyor bize?
Demek ki neymiş?
Samimiyetten bahsettik, bahsedildiğini görüyoruz.
Mecaz anlam diyoruz.
Bazen sert, bazen yumuşaktır.
Burada bir insanın davranışlarından bahsettiğini düşünecek olursak eğer, sert davranış, yumuşak davranış, sert davranış ne demektir, yumuşak davranış ne demektir?
Bunların ilk aklımıza gelen anlamları yani gerçek anlamlarına baktığınız zaman sert neydi?
İşte eğilip bükülmeyen, çözülmeyen katı anlamında idi.
Yumuşak bakıldığı zaman işte sertiin tam zıttıdır.
Burada yumuşak davranış denildiği zaman ne aklımıza gelecek, sert davranış denildiği zaman ne aklımıza gelecek?
Sert davranıştan kastettiğimiz şey karşı tarafı ürküten olabilir.
Yumuşak davranıştan kastettiğimiz şey ise daha mülayim, daha güzel davranışlar olabilir.
O yüzden bunların ikisi de nedir?
Mecaz anlamlıdır diyoruz.
Gerçek anlamının tamamen dışında kullanıldığını unutmayacağız.
Sözlükte anlam konusunda dikkat edeceğimiz nokta zaten şudur ki kelimeleri cümlelerin içerisindeki anlamlarından yola çıkarak yorumlayacağız ve bu yorumdan sonra gerçek mi, mecaz mı, diğer anlamlarda mı karşımıza çıkıyor?
Bunlara bakacağız.
