Yakın anlamlı sözcükler.
Aralarında küçük anlam farkı olan fakat yine de birbirinin yerine kullanılabilen sözcüklerdir.
Günlük hayatta yakın anlamlı sözcükler birbirlerinin yerine kullanılabilirler.
Fakat biz bunu anlamda eş kelimelerle karıştırmayacağız.
Örnek cümlemiz üzerinden değerlendirmeye başlayalım.
Konuyu anlayana kadar çile çektim.
Mesela çile çektim ifadesi günlük hayatta zahmet çektim ifadesi olarak da kullanılabilir.
Yani bunlar yakın anlamlı sözcüklerdir baktığımız zaman.
Zahmet çekmek diyelim çile çekmek, çok daha zorlu yollardan geçmek anlamında kullanılır.
Zahmet çekmek, çile çekmeye göre birazcık daha yumuşatılmış halidir diyebiliriz.
Bu sözlerinize gücenmiş.
Gücenmek kelimesi gücenmek fiili, daha doğrusu darılmış ifadesiyle yakın anlamlı olarak değerlendirebiliriz.
Darılmak, gücenmek, sözlere gücenmek, kırılmak fakat darılmak ifadesine baktığımız zaman sanki bir küsmek daha ciddiye alınarak oluşturulmuş bir davranış şeklidir darılmak.
Gücenmek daha tolere edilebilecek bir davranış şeklidir.
Evet, diğer cümlelerimiz üzerinden devam edelim şimdi.
Ona bir hediye göndermişsin cümlesinde göndermişsin ifadesine yakın anlamlı olarak yollamışsın.
Yollamak fiilini kullanabiliyoruz, yakın anlamlıdır.
Birebir örtüşmez.
Akşama kadar burada bekledik.
Beklemek ifadesine yakın olarak durmak ifadesini kullanabiliriz.
Bunlar yakın anlamlı sözcüklerdir.
Birbirlerinin yerini tam olarak tutamadılar, tam olarak dolduramazlar.
Zıt yani karşıt anlamlı sözcükler.
Zıt anlamlı sözcüklere baktığımız zaman anlamca birbiriyle çelişen, birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir.
Baktığımız zaman bir kelimenin olumsuzu onun zıttı değildir, buna dikkat edeceğiz.
Olumsuzluk ve zıtlık aynı şey değildir.
Bazı kelimelerin de zıt anlamı yoktur.
Yani her kelimenin zıt anlamını bulmaya çalışmayacağız.
Bütün kelimelerin hepsinin bütün hepsinin zıttı vardır diyemiyoruz.
Cümlelerimize bakalım.
Güzel konuşurken çirkin sözler söylenmez.
Şimdi burada birbirinin zıttı olan kelimeleri hangisi?
Hemen güzel çirkin, birbirine zıt.
Tam tersi.
Aşağı yukarı iki günlük yolumuz kaldı.
Bir ikileme olarak karşımıza çıkmış zıt anlamlı ifadeler.
Aşağı yukarı.
Size çalışkan ya da tembel demem.
Çalışkanlık, tembellik birbirini zıttı değil mi?
Evet.
Başarı için başarısızlık şart değildir cümlesine dikkat edilmiş.
Şimdi burada zıtlık mı var yoksa olumsuzluk mu var?
Başarı.
Başarısızlık burada zıtlıktan bahsedemeyiz.
Çünkü başarısızlık başarının zıttı değil, olumsuzdur olumsuzluk.
Zıtlık Yok.
Buna dikkat.
Bir başka cümle aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz.
Azla yetinmeyen çoğu hiç bulamaz demek istiyor buradaki atasözümüz.
Az ve çok kelimeleri arasında zıtlıktan bahsediyoruz.
Aralarında küçük anlam farkı olan fakat yine de birbirinin yerine kullanılabilen sözcüklerdir.
Günlük hayatta yakın anlamlı sözcükler birbirlerinin yerine kullanılabilirler.
Fakat biz bunu anlamda eş kelimelerle karıştırmayacağız.
Örnek cümlemiz üzerinden değerlendirmeye başlayalım.
Konuyu anlayana kadar çile çektim.
Mesela çile çektim ifadesi günlük hayatta zahmet çektim ifadesi olarak da kullanılabilir.
Yani bunlar yakın anlamlı sözcüklerdir baktığımız zaman.
Zahmet çekmek diyelim çile çekmek, çok daha zorlu yollardan geçmek anlamında kullanılır.
Zahmet çekmek, çile çekmeye göre birazcık daha yumuşatılmış halidir diyebiliriz.
Bu sözlerinize gücenmiş.
Gücenmek kelimesi gücenmek fiili, daha doğrusu darılmış ifadesiyle yakın anlamlı olarak değerlendirebiliriz.
Darılmak, gücenmek, sözlere gücenmek, kırılmak fakat darılmak ifadesine baktığımız zaman sanki bir küsmek daha ciddiye alınarak oluşturulmuş bir davranış şeklidir darılmak.
Gücenmek daha tolere edilebilecek bir davranış şeklidir.
Evet, diğer cümlelerimiz üzerinden devam edelim şimdi.
Ona bir hediye göndermişsin cümlesinde göndermişsin ifadesine yakın anlamlı olarak yollamışsın.
Yollamak fiilini kullanabiliyoruz, yakın anlamlıdır.
Birebir örtüşmez.
Akşama kadar burada bekledik.
Beklemek ifadesine yakın olarak durmak ifadesini kullanabiliriz.
Bunlar yakın anlamlı sözcüklerdir.
Birbirlerinin yerini tam olarak tutamadılar, tam olarak dolduramazlar.
Zıt yani karşıt anlamlı sözcükler.
Zıt anlamlı sözcüklere baktığımız zaman anlamca birbiriyle çelişen, birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir.
Baktığımız zaman bir kelimenin olumsuzu onun zıttı değildir, buna dikkat edeceğiz.
Olumsuzluk ve zıtlık aynı şey değildir.
Bazı kelimelerin de zıt anlamı yoktur.
Yani her kelimenin zıt anlamını bulmaya çalışmayacağız.
Bütün kelimelerin hepsinin bütün hepsinin zıttı vardır diyemiyoruz.
Cümlelerimize bakalım.
Güzel konuşurken çirkin sözler söylenmez.
Şimdi burada birbirinin zıttı olan kelimeleri hangisi?
Hemen güzel çirkin, birbirine zıt.
Tam tersi.
Aşağı yukarı iki günlük yolumuz kaldı.
Bir ikileme olarak karşımıza çıkmış zıt anlamlı ifadeler.
Aşağı yukarı.
Size çalışkan ya da tembel demem.
Çalışkanlık, tembellik birbirini zıttı değil mi?
Evet.
Başarı için başarısızlık şart değildir cümlesine dikkat edilmiş.
Şimdi burada zıtlık mı var yoksa olumsuzluk mu var?
Başarı.
Başarısızlık burada zıtlıktan bahsedemeyiz.
Çünkü başarısızlık başarının zıttı değil, olumsuzdur olumsuzluk.
Zıtlık Yok.
Buna dikkat.
Bir başka cümle aza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamaz.
Azla yetinmeyen çoğu hiç bulamaz demek istiyor buradaki atasözümüz.
Az ve çok kelimeleri arasında zıtlıktan bahsediyoruz.
