Türkiye Selçuklu Devleti (1077 - 1308) Bölüm 4

Ve arkadaşlar Alaaddin.
Keykubat dönemiyle devam etmekteyiz.
Türkiye Selçuklu.
In en parlak dönemi.
Diyoruz.
Çünkü ticari.
Anlamda hem Karadeniz'de hem Akdeniz'de yapmış olduğu.
Seferler var.
Önemli Anadolu'yu bayındır hale getiriyor.
Önemli ve sebebi büyük oranda sağlayan hükümdar diyoruz kendisine.
Kendisi en çok uğraştığı bir olay.
Doğuda Moğol olarak.
Karşı ittifak girişimleri.
Ama bunda.
Da menfur.
Bir saldırıya uğrayarak hayatını kaybedeceği arkadaşlar önemli.
Bir kişiydi, önemli işler yaptı diyoruz.
Türkiye, Selçuklu nun en parlak döneminden sonra önce biliyoruz ki Trabzon'daki Trabzon Rum İmparatorluğu üzerine yürümüştü.
Onu ele geçiren demişti ve orayı vergiye bağladığını biliyoruz arkadaşlar.
Daha sonra Mengücek Berlin'e gelip son veriyor Erzincan bölgesindeki.
Bu da Ateş Tepe ile ilgili önemli bir adımdı.
Arkadaşlar daha önce.
Bahsetmiştik.
Anadolu Türk siyasi birliği demek.
Kendisi yine Karadeniz'in kuzeyinde Kırım yani Sudak liman için yapılan bir sefer var.
Burada arkadaşlar Kıpçak.
Türkleri var ve Rus beyleri vardı.
Bunlar da Türk egemenliği.
Tanımak zorunda kaldı.
Kırım'da yine Karadeniz'de İpek Yolu'nun kontrolü için önemli bir yer.
Arkadaşlar yazalım yine arkadaşlar.
Bunun benzeri Fatih Sultan Mehmet.
Döneminde de olacak.
Biliyorsunuz Kırım'ın alınması, Kırım'ın.
Fethi, bir diğer.
Osmanlı zamanda da bunu.
Göreceğiz alındığını.
Kırım'ın.
Alaaddin Keykubat burada ilk defa İpek Yolu kontrolünü, yani Kuzey'deki İpek Yolu'nun kontrolünü ele geçirmişti.
Fatih Sultan Mehmet de Kırım'ı bu sebeple almaya çalışıyor.
Arkadaşlar burada önemli.
Buradan son arkadaşlar.
Akdeniz'e yöneldiğini görüyoruz.
Alaeddin Keykubad'ın orada da eski adıyla.
Kolonu Ros olarak.
Bilinen kale, yani o.
Şu anki adıyla Alanya Kalesi'ni arkadaşlar ele geçiriyor ve buraya Alaiye adını veriyoruz.
Burada da Akdeniz ticaretini geliştirme.
Amacı.
Olduğunu görelim.
Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev, İzzeddin Keykavus gibi bir.
Defa Anadolu'da güvenli bir ortam oluşturmuştur.
Bu yüzden yani.
Akdeniz'i Karadeniz'e.
Bağlayan önemli bir ticari.
A kurmuştur.
Arkadaşlar yine ticari.
Mallar devlet garantisi altına alınmıştır.
Bu dönemde buna ilk.
Sigorta.
Uygulaması diyoruz arkadaşlar.
Ve bu ticari ağı genişletmek.
İçin Anadolu.
İç bölgesi'ne taşımak için birçok yere de.
Kervansaray.
Yapılıyor.
Önemli demek.
Ki Anadolu'yu bir.
Örümcek ağı gibi.
Oluşturmuş arkadaşlar.
Hem de onları güvenli yollardan.
Geçirmek için teşvik etmiş ticarete.
Şöyle bahsedeyim.
Ondan.
Şimdi haritaya baktığımızda her 90.
Kilometrede bir.
Kervan sarayların yapıldığını.
Görüyoruz.
Anadolu'nun iç kesimlerinde.
Hemen hemen bütün bu ticari.
Bakımdan ölü şehirleri.
Ticari bakımdan.
Zengin bir şehir haline getiriyor mesela.
Peki Akdeniz'i Karadeniz'e bağlayan.
Ticari yollar hep Anadolu'dan.
Geçiyor.
Önemli.
Şimdi buradaki Venedikli.
Tüccarlar vesaire var.
Kıbrıs'la vesaire.
Akdeniz'de Cenevizliler.
Var ve bunlardan az.
Vergi alıyor.
Bunlara sigorta.
Uygulaması.
Yapıyor, güvenlik sağlıyor.
Böyle bir durumda o zaman ne olur?
Ceneviz ve Venedikliler ticaretini Anadolu'nun iç kesimlerinden yaparlar.
Hem mallarını satarlar, hem.
Bizim ülkemizin ticarî.
Potansiyelin artmasına sebep olurlar.
Bu şekilde canlı bir ticaret pazarı haline gelir.
Anadolu Alaaddin Keykubat böyle bir adam ve yine Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev ve İzzeddin Keykavus da yine bu çalışmalar yapmıştı.
Alaaddin Keykubat bunu altın seviyesine taşımıştır.
Yine burada Trabzon Roma imparatorları vardı.
Bunlarla mücadele etmişti ama bunu vergiye bağlamıştı.
Harezmşahlar ile ittifak girişiminde bulunacaktı.
Yine Eyyubiler ile de bir ittifak girişiminde bulunacaklar dı.
Özellikle Abbasi Devleti'nin girişimleriyle.
Yani hem Türkiye, Selçuklu hem de.
Harezmşahlar hem.
De Eyyubiler.
Bunlar üçü.
Birleşsin.
Moğollara karşı bir ittifak kursun.
Amaç buydu ama maalesef Harezmşahlar nın saldırganca tutumu.
Onlar da biliyorsunuz bu mallarla mücadele ediyorlar vesaire.
Hatta o esrar faciasını yaşamıştır Harezmşahlar ama.
Türkiye Selçuklu.
Topraklarına.
Giriş.
Yapması.
Ahlat bölgesine.
Saldırması.
Sebebiyle ittifak bozulmuştur.
Yine Türkiye Selçuklu ile.
Harezmşahlar arasında yapılan bir savaş vardı.
Yassı Çimen Savaşı.
Bu savaştan sonra ne oldu arkadaşlar?
Harezmşahlar yıkılma sürecine girdi.
Komşumuz Moğollar olmuştu.
İşte bundan.
Sonra biz ne.
Diyoruz?
Bundan sonra Türkiye Selçuklu.
Moğollar ile komşu olduğu için arkadaşlar yıkılması biraz daha hızlanacak.
Türkiye Selçuklu Devletini.
Daha alma ve yıkılma sürecine de bir bakalım.
Şimdi burada.
Alaaddin Keykubat ın ölümünden sonra ikinci Gıyaseddin Keyhüsrev in.
Tahta.
Çıktığını görüyoruz.
Yine etkisinde kaldığı VJ Sadeddin.
Köpek Arkadaşlar.
Sadeddin Köpek ülke yönetimini ele geçirmek gibi bir amacı var.
Bu yüzden de devlet içerisinde rakip olarak gördüğü birçok kişiyi eklemiştir.
Yani onları bir şekilde.
Uzaklaştırmıştır.
Saraydan.
İkinci Gıyaseddin Keyhüsrev.
Bunu anladığı zaman.
Biraz iş işten geçmiş oluyor.
Ve İkinci Gıyaseddin Keyhüsrev Sadeddin köpeği bu hırsından dolayı öldürecek.
Sadeddin köpeği de öldürdüğü zaman zaten diğer devlet.
Adamları da.
Öldüğü için tecrübeli devlet.
Adamı kalmayacak.
Devlette bir çözülme başlayacak.
Yani merkezde otorite de bir bozulma olacak.
Peki İkinci Gıyaseddin Keyhüsrev.
Zamanda nasıl bir çözülme.
Başlamıştır?
Bir kere Baba İshak İsyanı ve daha sonra da Kösedağ Savaşı.
Arkadaşlar Baba İshak isyanı.
Şimdi Türkmen isyan olarak bilinebilir.
Baba İshak isyanı.
Oğuz Türklerinin yerleşik hayata geçmek istememesi, aynı.
Zamanda toprak talep edip toprak alamamaları.
Yine Fars kökenli İran kökenli kişilerin devletin başına geçmiş.
Olmaları vesaire.
Bunun etkiliydi.
Tabii bu kişileri Baba İshak adında kişiyi buluyor.
Yani onları bu durumundan istifade edecek.
Burada babayı isyanları dediğimiz isyanlara sebep olacak.
Yani aslında kökeni bunun Türkmen isyanları dır.
Yine ikinci bir olayda Moğollara komşu olunmuştur.
Az önce bundan bahsetmiştik.
Kösedağ savaşı da.
Arkadaşlar İlhanlı Moğollar nın Türkiye Selçuklu'yu artık.
Yıkılma sürecine sokmak.
Mıdır?
1243 Kösedağ.
Savaşı Bunun şöyle olduğunu.
Söyleyebiliriz.
Şimdi içerde Baba İshak isyanı var.
Biz bununla uğraşıyoruz.
İki üç yıl gibi bir süreçte ve Alaaddin Keykubad'ın ölümü, isyanların.
Başlaması.
Ve.
Sorunların çözüme ulaşmaması.
Artı.
Kösedağ Savaşı'nı artık başladığını.
Görebiliriz.
İlhanlı Moğolları 1243 de Türkiye Selçuklu'yu artık yıkılma sürecinin sokacak diyoruz.
İran bölgesine kadar yerleşiyorlar ve oradan Türkiye Selçuklu'yu idare edecekler.
Arkadaşlar.
Kösedağ Savaşı.
Türkiye Selçuklunun artık sonu demektir.
Bu bir uzun bir süreç çünkü.
1243 yılında şöyle söyleyelim bin üç yüz sekiz.
Yılına kadar ayakta kalacak.
Türkiye, Selçuklu.
Bu süre zarfında kadar.
Türkiye Selçuklu da bir çok tahta geçecek isimler var.
Bunlar da şimdi söyleyeceğiz ve bu süreçte yıkılma süreci olarak biliniyor diyoruz.
Şimdi 1243 ile 1308.
Yılındaki.
Dönemde yine Türkiye Selçuklu bir fetret dönemine giriyor.
Hatta Türkiye Selçuklu üç parçaya bölünüyor vesaire.
Dördüncü Kılıç Arslan artık ülke yönetmeye başlıyor.
Dördüncü Kılıçarslan ülkeyi ilham.
Onlara bağlı bir şekilde.
Yönetmek istiyor.
Arkadaşlar burada.
Dördüncü Kılıçarslan o Süleyman Pervane.
Adında bir veziri var, ona ülkeyi bırakıyor.
Ve şimdi Süleyman.
Pervane ne yapacak?
Dördüncü Kılıç Arslan'ı.
Öldürecek, onun.
Çocuklarından başka.
Birini tahta çıkartacak.
Küçük yaşta o da arkadaşlar.
Ülke üretemeyince Süleyman pervanenin.
Anadolu'da.
Ciddi sorunlar yarattığını göreceğiz.
Süleyman Pervane karşı Anadolu Türkmen.
Beyleri, ikinci Türkmen beyleri Memlük Devleti'ni.
Anadolu'ya davet.
Edecekler işte o Memlükler.
Anadolu'ya gelince.
İmtihanları burada dört defa durdurmasına rağmen.
Moğollar hemen nükleeri yenemiyor.
Zaten daha önce.
Bahsetmiştik burada Memlükler.
Moğolları.
İlk.
Defa burada hem durduran bilmiş hem de.
Onları yine bilmişti Memlükler.
Onlar da bir Türk devleti.
Ama Anadolu hem.
Menzilleri.
Anadolu'ya çağırıyor, hem de.
Memlük de destek.
Vermiyor.
Zaten Memlükler daha fazla burada duramayacak, geri çekilecek.
Sonra ne olacak hocam?
Moğollar Anadolu'ya Memlükler i çağıran.
Kim diye binlerce Türkmeni kılıçtan geçirecek.
Bu çok kötü bir durum olacak.
Ama bedelini Türkiye, Selçuklu'nun içinde bulunan ikinci Türkmen beyleri bunu ödüyor.
Sonuçta İlhanlılar da zamanla.
Yani bin üç yüz, otuz altı 1137 yıllarında iyi kalacaklar.
O bölgede.
Varlıkları da sona.
Erecek İran bölgesinde.
Çünkü Anadolu'yu İran'dan yönetiyorlar da.
Peki bundan sonra ne olacak?
Son hükümdar İkinci.
Mesut olarak arkadaşlar.
Türkiye, Selçuklu artık bitecek diyoruz.
Yani şu bin 308 yılında son hükümdar İkinci Mesud diye.
Arkadaşlar.
Bilelim.
Türkiye, Selçuklu'nun artık sonu geldi.
Peki Kösedağ Savaşı'nın sonuçlarından ne olmuştu ona şimdi bakalım.
Kösedağ Savaşı'nın sonuçlarına baktığımız zaman şunu görüyoruz.
Bir Anadolu'nun özelikle batı.
Kısmında İkinci Türkmen beyleri.
Artık.
Ortaya çıkıyor.
Biraz sonra bunu harita üzerinden göstereceğiz.
Arkadaşlar Türkiye.
Selçuklu dağılma sürecine.
Girmişti.
Yukarıda bahsetmiştik.
Moğol saldırıları sonucunda Anadolu harabeye dönmüştür.
Yani can ve mal güvenliği kalmamıştır.
Moğolların, Moğolların yani İlhanlı nın Anadolu'yu da yönettiğini zaten biliyorsunuz.
Özellikle onların önünden.
Kaçan birçok Türkmen beyi.
Batı Anadolu bölgesine gelecekler ve burada.
Yeni yeni küçük beylikler kuracaklar.
Yine bunlar da bu sefer Batı Anadolu bölgesinin daha fazla Türkleşmesi ne sebep olacak?
Bu önemli bir etki ama Türkiye.
Selçukluları da aynı zamanda yaşamışlardır.
İkinci Anadolu Türkmen beyleri.
De aynı zamanda.
Yaşamıştır diyeceğiz ve.
Hem Anadolu.
Beyleri hem de Türkiye, Selçuklu, İlhanlı.
Mı oğullarına.
Vergi verecekler.
Arkadaşlar.
Bu arada.
İşte Anadolu'daki yıkıntıları, harabeleri, kaotik ortamı bitirebilmek için birçok tasavvuf ve tekke.
Dervişleri görüyoruz.
Aptal kağan durum bağcı yiyen durumları daha fazla göreceğiz.
Ahilik mesela önemliydi.
Yani Yunus Emre, Mevlana, Hacı Bektaş Veli, Hacı.
Bayram Veli gibi önemli kişileri de göreceğiz diyoruz.
Birazdan iki Anadol Türkmen bellerini de haritasını görelim.
Şimdi ikinci Anadolu Türkmen Beylikleri haritasını da görelim.
Konumuzu burada bitirelim arkadaşlar.
Şimdi ikinci.
Anadolu Türkmen Beylerine baktığımız zaman İlhan Ağaların.
İran bölgesinden bura yönettiğini görüyoruz.
İki Anadolu Türkmen beyleri var iken.
Trabzon Rum İmparatorluğu hala.
Ayakta.
Ve Bizans.
İmparatorluğunu görüyoruz.
Arkadaşlar.
Ve şunu söyleyeyim.
Karasi yolları, Osman oğulları, Germiyanoğulları, Saruhan oğulları gibi.
Birçok beylik.
Özerk ve Batı Anadolu.
Bölgesinde kümede diyorlar.
Daha çok Batı Anadolu.
Bölgesi Türk yaşıyor ve bu bölgeler.
İmar olmaya başlıyor.
Buradan da şunu göreceğiz arkadaşlar Osman oğullarının burada.
Güçlendiğini ve artık tarih sahnesine.
Osmanlı İmparatorluğu olarak adını.
Geçirecek.
Yine burada bize sorulan şunlar.
Hangileri denizci beylik, hangileri karasal beylik diye soruyor.
Arkadaşlar.
Batı Anadolu bölgesinde Karasi oğulları, Denizci, Saruhan oğulları, Denizci, Aydın oğulları, Menteşe oğulları.
Denizci, Teke.
Oğulları, denizci, Karaman oğullarının kıyısı olmasına.
Rağmen denizci değil.
Arkadaşlar Ramazan, oğullar da.
Denizci değil.
Arkadaşlar şu ikisi değil.
Peki yukarda Karadeniz'e baktığımız zaman Candaroğulları.
Denizci, Canik.
Oğulları.
Denizci diyoruz.
Şimdi Oğuz.
Çin de Osman oğlan ilk esnada Karadeniz'e.
Kıyısı yoktu.
O yüzden.
De Osman oğullar.
Da denizci değil.
Arkadaşlar.
Burada hangileri denizci, hangileri denizci değil.
Bunları bile bilmemiz.
Önemli.
Peki bu Anadolu beylerinden hangisi?
Türkiye Selçuklu'nun devamıydı demeye başlamışlardı.
Ki Türkiye Selçuklu şöyle küçük bir yerde.
Sıkışıp kalmış.
Peki Karamanoğulları onun devamı diyor mu?
Evet, ileride göreceğiz.
Osman oğullarını en çok.
Uğraştıran beylik.
Karamanoğlu.
Bellidir.
Yine güçlü bir beylik olarak.
Karşısına çıkan Germiyanoğulları var.
Bu da önemli, es geçilemeyecek illerden bir tanesi.
Evet, 1243 Kösedağ Savaşı.
Oluşan durum işte karşınıza arkadaşlar.