Çarpanlara Ayırma Yöntemleri

Merhaba arkadaşlar şimdi ise Yeni Konu başlığıyla devam edelim.
Değişken değiştirme yöntemiyle çarpanlar ayırmam.
Ix Kare artı 3'ün karesi eksi IX Kar artı 3 eksi 12 ifadesinin çarpanlar ayırdınız.
Şimdi verilen bu ifadeyi çarpanlar, ayırabilmek için Ix kare Artı üç gördüğüm yere ben T yazacak olursam daha kolay çarpanlar Ayırabiliriz.
O halde artık ne oldu?
Tek kare eksi x karar Türk.
Gördüğüm yeri te yazıyorum.
T eksi 12 olmuş oldu.
Şimdi bu ifadeyi çarpanlar ayıralım.
Tehdite çarpımı eksi 12 yapan nedir?
Eksi dörde artı üç toplamı da ortayı verdi.
Yazarken karşılıklı yazıyorum.
Yani artık bu dört çarpı T artı 3 diye çarpanlar ayrılmış oldu.
Şimdi bir ise ben T gördüm yerine yazacağım.
Ix kare artı 3 yazacağım.
X Kare artı üç eksi.
4.
Çarpı IX kare artı üç artı üç.
Buradan IX kare eksi bir gelmiş oldu çarpı x kare artı 3 3 daha 6'lık gelmiş oldu.
Peki IX kare eksi bire nasıl çarpanlar ayırabiliriz?
En sade haliyle.
İki kare farkı bir X serisi, bir art halısı çarpı X kare Artı 6 gelmiş oldu.
En sade şekli.
Örnek 4 üzeri IX artı 250 artı bir eksi 8 ifadesini çarpanlar ayırdınız.
Şimdi burada 4 üzeri eksi üzeri eksin karesi şeklinde yazabilirim.
Artı 250 yüzdelik artı bir de parçalı yalım, 250 x çarpı 2 üzeri bir Diye x 8.
Burada ilk ortak olan ne var?
250 x var.
2 tane terim de 250 x gördüğüm yerin razıyım ben a diyeyim.
O halde Artık burası akare artı 2 a eksi 8 ifadesine dönmüş Oldu.
Bunu çarpanlar Ayırabiliriz.
Ayağa artı, dörde eksi 2 şeklinde çarpıtmalar eksi 8 toplamları iki yaptı.
Yazarken karşılıklı Yazıyoruz.
A Artı 4 çarpı a eksi 2.
Artık a gördüm yerine yazabilirim.
250 IX Yazabilirim.
250 x artı 4 çarpı.
250 ilk IX eksi 2 işte verilen ifadenin en sade hali olmuş oluyor.
Şimdi ise terim ekleme ve çıkarma yöntemiyle çarpanlar ayıralım.
Örnek IX üzeri 4 artı 5 x kare artı 9 ifadesini çarpanlar ayırdınız.
Şimdi bu verilen ifade hiçbir şekilde çarpanlar ayrılmaz.
O halde burada Ilk üzeri 4 artı 5 IX kare artı 9 ifadesine ve ekleyip çıkartacağız.
Bir kez burada 5 var 5 Değil de 6 olmasını istiyorum.
Yani IX kare ekleyip IX kare çıkartayım Ki bir sayının Parantez karesini elde Edeyim.
O halde burada şöyle yapabiliriz.
X üzeri 4 artı 5x kare IX kare daha 6 x kare yanına artı 9 ekleyin.
Artık yanında da eksi x kar ekleyeyim.
İşte artık burada verilen ifadeye bir sayının parantez karesi olmuş oldu.
Yani tam kare bir ifade olmuş oldu.
Burada şu şekilde çarpanlar, ayıracak olursak ilk üzeri dördü nasıl çarpanlar ayırabiliriz?
Ix kareye x kare artı dokuza üçe üç çarpım ları al top dokuzu toplamları 6'yı verdi.
Karşılıklı yazıyoruz yani x kare artı 3'ün artık nesli Geldi.
Burada parantez karesi gelmiş oldu.
Yanında da bir de ne var?
Eksi x kare var.
Şimdi ise karşıma iki kare farkı gelmiş oldu.
İki Kare Parkı'nda Şu şekilde yazabiliriz.
X Kare artı, üç eksi, x bir x serisi x kare artı üç artı IX şeklinde yazabiliriz.
Örnek IX Küp artı 6 x kare artı oniks artı 8 ifadesinin çarpanlar ayırdınız.
Şimdi burada ilk küp artı 6 x kare var.
Burada ben x artı birin parantez küpünü yakalayabiliriz.
O da nedir?
Ix küp artı 3 x kare artı 3 x artı 1.
Bu ifade IX artı 1 tüpünün açılımıyla.
Şimdi yukarda açalım.
Ix Küp artı 3 x kare artı 3x artı 1 ifadesinin ne eklemem lazım?
6 x kare olması için artı 3x kare eklemem lazım.
3 ise 7 yüksek dersem oniks olur.
Geriye kalan bire gene yede eklersek 8 olmuş olur.
Şimdi artık bu ifade nedir?
Ix artı 1'in tüpünün açılımı.
Peki burada da şöyle parçalayacak olursak ilk artı birin parantez karasinek anlamaya çalışalım.
3x kare.
Artı şöyle 6 x artı IX şeklinde ayır ayı bunu burayı da.
Üç artı dört diye ayıralım.
Şöyle üç parantezine alacak olursam ben ilk artı birin küpü artı üç parantezine Aldım IX, Kr.
Artı buradan üç parantezine aldım 2x artı bir gelmiş olduğu kalanın nedir?
Burada IX ve 4'tür artı IX artı dört gelmiş oldum.
Artık burada da IX artı birin küpünü şöyle yazalım.
Artı üç çarpı ilk sarısı birin parantez karesi gelmiş oldu.
Yanında da var, bir de IX artı dört var.
Peki artık ortak ne var burada?
Ix artı birin karesi var.
X artı 1'in karesi parantezin alayım.
Şöyle çektim buradan ne kaldı?
İlk artı bir kaldı.
Buradan çektim de kaldı.
Artı üç kalmış oldu.
Yanında bir de ne var ilk sağa artı 4 var.
Devam ediyorum.
Burada ikisi artı birin karesi.
Burada ne oldu, ikisi artı dört olmuş oldu.
Artı yanında da şunu yine ayrı bir şekilde şöyle yazacak olursam ilk sağa artı dört gelmiş oldu.
Peki yine ortak var.
O halde burada ilk sağa artı dört parantezin alacak olursam çektim.
Buradan IX artı 1'in karesi gelmiş oldu.
O da nedir?
Ix Kare birincinin karesi birinci ile ikincinin çarpımının iki katı, ikincinin karesi.
Artı buradan artık X6 dördü çekersen ne kalmış olur?
Bir gelmiş Oldu.
Yani şöyle düzenleyecek olursak IX artı dört çarpı IX kare artı iki IX artı 2'ye benim cevabım gelmiş oluyor.
Sıkça Sorulan Sorular

 

Değişken değiştirme yöntemi ile çarpanlara ayırma nedir?

 

Çarpanlarına ayrılması istenen ifadede aynı türden değişkenler bulunuyorsa bu değişkeni daha kolay işlem yapabileceğimiz şekilde sadeleştirmek için ifadedeki değişkeni değiştirebiliriz. Bu yöntem ile sonuca çok daha hızlı ulaşmış oluruz.


Değişken değiştirme yöntemi ile çarpanlara ayırma nasıl yapılır?

 

Örnek: (x2+  3)2 - (x+ 3) - 12 ifadesini çarpanlarına ayıralım.

x2 + 3‘ü başka bir değişkenle değiştirerek ifadeyi sadeleştirebilir ve bu sayede daha kısa yoldan sonuca ulaşabiliriz.

x2 + 3 = t olsun.

t2 - t - 12 ifadesini üç terimli ifadelerin çarpanlarına ayrılması içeriğimizde anlatıldığı şekilde çarpanlara ayırabiliriz.

t2 - t - 12 = (t - 4).(t + 3)

t yerine x2 + 3 yazarak sonucu x değişkeni cinsinden bulalım.

= (x2 + 3 - 4).(x2 +3 + 3) = (x2 - 1).(x+ 6)


Terim ekleme ve çıkarma yöntemi ile çarpanlara ayırma nedir?

 

Çarpanlarına ayrılması istenen ifade bize verilen haliyle çarpanlara ayrılamıyorsa bu ifadeyi işlem yapabileceğimiz şekilde düzenleyebilmek için terim ekleriz ve çıkarırız. Bu yöntem ile aslında ifadeyi değiştirmemiş oluruz ve özdeşliklerden faydalanarak çarpanlara ayırırız. Genellikle ifadeyi tam kareye tamamlamak için terim ekleme ve çıkarma yöntemi kullanılır.


Terim ekleme ve çıkarma yöntemi ile çarpanlara ayırma nasıl yapılır?

 

Örnek: (a4 + a+1) ifadesini çarpanlarına ayıralım.

(a4 + a+1) ifadesini tam kareye çevirmek için a2 terimini ekleyip çıkaralım.

a4 + a+ 1 + a2 – a2 = a4 + a+ 1 – a2 = (a+ 1)2 – a2

İki kare farkı yöntemini kullanabiliriz.

= (a+ 1 + a).(a- a + 1) şeklinde çarpanlarına ayırılır.