Dilek Kipleri Bölüm 2

Evet bu videomuzda dilek ekiplerimizle devam ediyoruz.
Sıradaki ekibimiz, arkadaşlar istek kipi, istek kipi, fiil, kök ya da gövdelerine getirilen e a ekiyle çekim deniyor.
Yani ben sana istek kipi nedir dediğimde senin arama gereken tek ek nedir arkadaşlar?
Ee adır.
Mesela ben diyorum ki gelmek fiilini çekimle Helin beraber birinci tekil, ikinci tekil, üçüncü tekil şeklinde.
Mesela ben geleyim derken arkadaşlar gelmek fiili köktürk e.
A istek tipidir.
Y yardımcı ünsüz dür ve şuradaki im eki de ki ikidir ben geleyim diyorum sonra sen gelsin diyorum sonra o gele diyorum.
Şu kısım arkadaşlar öğrencilerin genellikle dikkatini çeken bir kısım çünkü saçma geliyor gel dediklerinde ama istek kipi üçüncü tekil şahsa göre bu şekilde çekimle diyor.
O gele o yapa, o uyuya o gide şeklinde.
Biz gelelim derken gelmek fiili Köktürk e ya istek kafidir.
Biz gelelim sonra siz gelirsiniz derken arkadaşlar yine şu şekilde çekim nedir ve onlar gel eler bakın gelmek fiil kök onlar gel l ler şeklinde çekim nedir?
Bakın arkadaşlar anahtarı bulduysa ben arama yayım derken şuradaki e a istek gibidir.
Haftaya hep beraber yazlığa gidelim derken bakın gitmeyi istiyor, istek gibidir.
Şuradaki e aya İstek diye ben bu yönelme 2'dir.
Buradaki E.
A'ya da destek diyemem.
Bu da yönelme ilkedir.
Sınav notlarını gözden geçirelim derken arkadaşlar bak geçmek, fiil kök geçmekten geçirmek, fiilden fiil yapım eki şuradaki end ekleri arkadaşlar istek gibidir.
Şimdi sorumuza bakacak olursak aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil istek kipi ile çekimden bir iştir diyor.
Hemen istek kirpinin ekini hatırlıyoruz.
E ve A eki istek gibiydi.
Şimdi bak seni tanıdıkça daha çok sevdim derken sevmek fiil kök buradaki dışı di.
Dudağa görülen geçmiş zaman eki m şahıs tekidir o zaman adana gitti yazdığı şeyleri bana da gösterseydi derken bakın şurada s sağ var se esas şart kipi dir.
Arkadaşlar istek değildir o zaman buradaki Bursa'da gitti.
U hukuk devleti insanı korumalı derken arkadaşlar şuradaki malum eli n tipidir.
Bunları ez belirlememiz gerekiyor.
Gereklilik tipidir.
Ceyhan da gitti beni daha fazla sinirlendirdi derken arkadaşlar burada herhangi bir kip peki yoktur.
Ama burada bizim neyimiz vardır?
Emir kipi vardır.
Denizde gitti.
Huzursuzluğa yol açacak hareketlerden mümkün olduğunca kaçınalım.
Derken kaçmak, fiil kök kaçmaktan kaçınmak.
Fiil de fiil.
Yapımdaki şuradaki ağa.
Birinci teklik istek kipi.
Arkadaşlar ey a eki.
O yüzden bizim cevabımız burada ne oldu Edirne oldu.
Emir kipi ile bakacak olursak şimdi arkadaşlar bütün ekiplerin eki vardır ama emir kipi çekimin deki.
Peki kullanılmaz şahıs ekleri getirilebilir, kişi eki kip peki görevini görür yani çekim kişi ekleriyle yapılır.
Arkadaşlar şimdi birinci tekil kimdir?
Ben birinci çoğul kimdir?
Biz ben kendime Emre demem değil mi?
Balığa ve bize emir veremem.
O yüzden birinci tekil ve birinci çoğul emir kip çekimi yoktur.
Eki zaten yok hiçbirinin ama çekimi de yok arkadaşlar.
Şimdi bakın mesela sevk fiilini.
Arkadaşlar bütün kişi eklerinde, bütün tipler de çekim diyelim mesela.
Ben sevmediğim derken bakın burada hangi tipe göre çekim dedim.
Gereklilik kipi sevmediğim istek tipine göre çekim versem ben seveyim der.
Bakın gördünüz mü şart tipine göre çekim versem ben sevsem derim.
Ama kendi kendime emir veremeyeceğim için birinci teklik emir kipi yoktur, ikinci teklik ve şöyle aşağı doğru çekim yeğenim arkadaşlar ben sevmeliyiz, sonra sen sev Melis'in derim, o sevmeli deriz, sonra biz sevmeliyiz deriz.
Bakın malum eli hep var, siz sevmeli iseniz deriz.
Ve arkadaşlar üçüncü çoğul çekim kişi çekimine göre onlar sevmeli.
Nerdesiniz değil mi?
Şimdi istek kimine göre çekimler.
Hem ben seveyim sen seversin, o seve bakın ile bitti.
Biz sevelim siz seversiniz bakın hepsinin ortasında ee a var buraya ne derim arkadaşlar onlar severler şart.
Keyfine göre çekimler.
Hem ben sevsem sen sevsin, o sevse biz sevsek deriz.
Arkadaşlar siz sevse biz deriz ve üçüncü çoğuna göre çekimler ise onlar söyleseler derim arkadaşlar.
Birinci tekil emir kipi yoktur, ikinci tekil sen sev o sevsin bizi.
Gene çekimle hemen birinci tekil ve birinci çoğul yoktur.
Siz sevin, onlar sevsinler derim arkadaşlar.
Bakın hiçbirinin emir kipi eki yok sevsin derken burası ki şeklidir.
Sevin derken kişiye ikidir.
Sevsinler derken yine kişiye ki dir.
Arkadaşlar işte sen gel o gelsin, siz gelin onlar gelsinler sen uyu o uyusun, siz uyuyun onlar uyusun der şeklinde bütün fiilleri çekimle ye biliriz.
Şimdi örnek sorumuza bakacak olursak burada demiş ki aşağıdaki cümlelerin hangisinde emir kipi nin birden çok örneği yoktur demiş.
Şimdi bakalım.
Ya sus git bak git diyorum, sus diyorum, konuş diyorum, gel diyorum ortalarda kalma.
Bunların hepsi arkadaşlar nedir?
Emir kipi dir.
Birden fazla olduğu için Adana'yı eledim.
Geçmişi bil, bugünü yaşa, yarına hazır ol.
Bakın burada da sen bil, sen yaşa, sen hazır ol, ikinci teklik emir kipi vardır.
Kara'yı kaldırın, sevgi koyun, umudunuzu yitirmeyin.
Burada da birden fazla emir kipi var.
Gitsem derken arkadaşlar şuradaki yasa şart gibidir.
Gitsem gidin sem derim.
Limanda kahvelerden birinde otursam gitsem şart gezin sem şart.
Kahvelerden birinde otursam derken se şarttır arkadaşlar.
Yani Denizli deki iki.
Peki şart olduğu için birden fazla şart var.
Bana emir kipi soruyor.
Cevap denizde ey güzel sancağın solmasın, yüzün derken solmasın emir kipi.
Biz henüz yaşarken, yese bürünme derken şuradaki bürünme emir kipi dir arkadaşlar.
Dilek Kip yerimizde bu şekilde.