Fiilde Kişi

Evet, bu videomuzda fiilde kişi ya da şahıs ekleri ya da kişi ekleri adlarıyla bilinen konumuz da devam ediyoruz arkadaşlar.
Fiilde kişi ne demek öncelikle bunu bilmemiz gerekiyor.
Şimdi arkadaşlar kişi ekleri yani senin karşına şöyle de çıkabilir, şahıs ekleri şeklinde de çıkabilir.
Kişi ekleri ya da aşağı sekteri fiil çekim ek midir arkadaşlar?
Yani bunlar kelimenin anlamını değiştirmeyen çekim eki sayılır ve kişi ekleri ya da diğer adıyla şahıs ekleri sadece fiillere gelir.
Mesela Arkadaşlar benim kişi derim neler?
Birinci tekil, ikinci tekil, üçüncü tekil.
Ben sen o dediğimiz birinci çoğul, ikinci çoğul ve üçüncü çoğul.
Biz siz onlar dediğimiz bizim bu kişilere göre çekim denen evlerimiz var.
Mesela gelmek fiilini görülen geçmiş zaman ekiyle şimdiki zaman eki şeklinde çekimle kelime.
Şimdi birinci tekil ile göre gelmek nasıl olur arkadaşlar ben geldim olur gelmek fikir.
Köktürk Dağı dibi dövdüğü görülen geçmiş zaman 2'dir.
Bakın şuradaki beye ekine iyilik eki ya da başka bir ek diyemeyiz.
Bu genellikle iyilik ekiyle karışıyor.
Çünkü öğrenci beye gördüğü her yere iyilik ekini yapıştırıyor.
Ama iyilik eki isim çekim ikidir.
Fiili asla gelmez.
O zaman ben buradaki emeğe ekine ne diyorum?
Birinci teklik kişi eki ya da birinci teklik şahıs eki diyorum.
Ben geldim dedim.
Sonra sen geldin dedin.
Bakın arkadaşlar bu sefer buradaki n harfi ikinci tekil kişi eki oldu.
O geldi dediğimde bu kısım önemlidir.
Üçüncü tekil kişi anlamını verir.
Ama benim hiçbir şekilde üçüncü tekil kişi ekim yok arkadaşlar.
Mesela birinci tekil meye oldu, ikinci tekil ne oldu?
Üçüncü þekilde asla kişi eki yok.
Sadece o anlamı veriyor.
Birinci çoğulu göre çekim dediğimizde biz geldik diyorum.
Şuradaki KE kişiye ikidir, ikinci çoğulu göre çekim dediğimizde siz geldiniz diyorum biz ikidir.
Ve üçüncü çoğuna göre çekim dediğimde onlar geldiler dediğimde.
Arkadaşlar bir de burası önemli.
Çünkü öğrenci buradaki illerle ve çoğunlukla çokluk eki diyor.
Ama bunu unutmuyoruz.
Çokluk eki isimlere gelir.
Eğer yerler isme gelirse çokluk eki diyoruz.
Fiile gelirse birinci çokluk bakın şuradaki bilenleri alıyor şahıs eki diyoruz ya da yola göre çekim dersem arkadaşlar ben geliyorum dediğimde gelmek fiili köktürk iyi yardımcı sestir yor.
Şimdiki zaman eklediği buradaki um eki kişiye ikidir sen geliyorsun dediğimde arkadaşlar bakın burada ikinci tekil kişi ne iken şu anda ne oldu sun oldu o geliyor dediğimde yine üçüncü tekil kişi ekim yok benim arkadaşlar biz geliyoruz dediğimde bakın buradaki çevik kime göre?
Üçüncü teklik kişi, pardon birinci çokluk kişi uyuz oldu buradaki ke idi ikinci çoğulu göre çekim dediğimizde siz geliyorsunuz diyorum.
Arkadaşlar iyi yardımcı sestir yor.
Şimdiki zaman eki dir ve bu sefer niz benim kişi ekim ken yor.
Şimdiki zaman çekimine göre ne oldu?
Kişi ekim sulu yüz oldu.
Onlar geldiler dedik.
Burada da onlar geliyorlar diyoruz.
Arkadaşlar burası değişmiyor.
Benim yine üçüncü çokluk kişi Ekim Lerner oluyor.
Bu kısmı asla unutmuyoruz.
Eylemin kim tarafından yapıldığı ve kimle ilgili olduğunu belirtiyor.
Arkadaşlar benim ki şekerim şimdi örnek sorumuza bakacak olursak bu soruda diyor ki aşağıdaki yerin hangisinde kişi eki kullanılmadığı halde eylemde kişi anlamı vardır.
Ben bunu yukarıda anlattım.
Kişi ekinin kullanılmadığı kısım hangisi arkadaşlar?
Üçüncü tekil kişi bakın üçüncü tekil kişi de asla kişi eki yoktur.
O zaman biz bu soruya dönecek olursak senin gibi düşüne bilmeyi ben de isterdim dediğim zaman bakın.
İstemek fiil kök dür.
R geniş zamandır dı di dudu görülen geçmiş zamandır ben isterdim derken burada m kişi eki vardır.
Arkadaşlar o zaman Adana gitti, çocuklar bugün parkta eğlendiler derken eğlenmek fiil kök tür dağıldığı hududu görülen geçmiş zaman ikidir fiile geldi.
Çokluk diyemem onlar eğlendiler bu sefer ne oldu üçüncü çokluk şahıs eki ya da kişiye ki oldu arkadaşlar yolu takip edip köprüyü geçeceksiniz dediğimde geçmek fiili Köktürk acak açıklayacak zaman ikidir siz geçeceksiniz dediğimde arkadaşlar burası da nedir?
Üçüncü çokluk kişiye ikidir siniz eki.
Burada da m eki.
Ceyhan'da gitti.
Ocaktaki su fokur doğmaya başladı.
Baş isim Köktürk.
Arkadaşlar baştan başlamak isimden fiil yapım ikidir dı da görülen geçmiş zaman ikidir.
Kim başladı arkadaşlar hemen buraya soruyorsun o bay.
Adı.
Bakın farkındaysanız burada hiçbir şekilde kişi eki yok.
Lığı da bitiyor benim ekim.
O yüzden kişi eki kullanılmadığı halde kişi anlamı vardır.
Kaçıncı kişi anlamı var.
O üçüncü tekil kişi olduğu için üçüncü kişi anlamı vardır arkadaşlar.
Arabamızı hemen ucuz pahalı demeden satı verdik dediğimde satmak köktürk i vermek tenzil ehlidir dı di dudu görülen geçmiş zaman ikidir şuradaki keyfe ekine biz satın verdik dediğim için.
Birinci çokluk kişi eki yani şahıs eki oldu arkadaşlar.
Yani cevabımız Denizli oldu.
İkinci örnek sorumuza bakacak olursak bu sefer de şu şekilde karşına çıkabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi kişi?
Ya da şurada şahısta diyebilirdi.
Kişi çekimine göre farklıdır diyor.
O zaman biz kişilerine bakalım dediler.
Zamanla hep azalır mış.
Sevgiler dediler.
Yüklem arkadaşlar onlar dediler.
Dediğim için burada da azalır mış var ama ikisine de bakıyoruz.
Kim azalır mış.
Sevgiler azalır mış.
Kim demiş onlar demiş.
O zaman burada ne vardır?
Üçüncü çokluk kişi eki vardır.
Televizyon çocukları olumsuz etkiliyor dediğimde, o etkiliyor dediğim için burada üçüncü teklik kişi eki vardır.
Arkadaşlar yüklem de fiilde zarlar varsa çokluk diyeceğim, yoksa teklik diyeceğim.
Okul öncesi eğitime verilen önem gün geçtikçe artıyor.
Ne artıyor?
Okul öncesi ve eğitime verilen önem yani o artıyor.
Burası da üçüncü teklik olduğu arkadaşlar.
Yine varlar yok.
Bu kısma dikkat ediyoruz.
Kazaya karışan otomobillerde maddi hasar oluşmuş.
Oluşan d Kazaya karışan otomobillerde maddi hasar arkadaşlar yani o oluşmuş demek istiyorum.
O zaman Denizli'de de üçüncü tekil kişi ettir.
Bakın Muş'tan sonra ek yok yok, oradan sonra ek yok ya, oradan sonra ek yok.
Denizli de gitti.
Doktoru sabahki ameliyata çok uzun sürmüş dediğimde Bakın sürmek fiil küçüktür müş.
Öğrenilen geçmiş zaman ikidir.
Bakın gene hiçbir şekilde ek yok.
O sürmüş yani ameliyat sürmüş arkadaşlar.
O zaman ben buna da üçüncü tekil kişiye ki diyorum.
Tamam burada iki tane fiil var ama bir tanesi bu cümlelerin hepsinde farklı olduğu için arkadaşlar şuradaki dediler fiili.
O yüzden bizim cevabımız ne oldu burada?
Adada oldu.