Fiilde Yapı

Evet arkadaşlar bu videomuzda fiilde yapı konusunu işleyeceğiz.
Fiilde bu konumuz bizim basit fiil, türemiş fiil ve birleşik fiil olmak üzere üçe ayrılır.
Öncelikle arkadaşlar biz basit fiil ve türemiş fiile bakacak olursak bakın basit fiil arkadaşlar yapım eki almamış fiil demektir.
Peki basit fiil çekim eki alabilir mi?
Arkadaşlar fiil çekim eklerini alabilir.
Türemiş fiil arkadaşlar kesinlikle yapım eki almak zorunda.
Türemiş fiil çekim eki alabilir mi?
Türemiş fiil de çekim eki alabilir arkadaşlar.
Şimdi bakın yalnızca kıyıdaki evin kiralık olduğunu söylediler diyor ya şimdi burada söylemek fiili arkadaşlar.
Mesele olmak kelimesini fiil olarak alamam.
Çünkü burada duk sıfat fiili ki vardır ve biz fiil kimseleri isim kabul ederiz.
Türemiş isim, türemiş sıfat türemiş zarf kabul ederiz.
Bunlara hiç bir şekilde bakamam.
Söylediler kelimesinin kökü söylemektir arkadaşlar söylemek.
Fiil kök tür di görülen geçmiş zaman ne getirirler de şahıs tekidir o zaman burada kökün ya da kelimenin anlamını değiştiren hiçbir ek yoktur.
Yani yapım eki yoktur.
Ben buna ne diyorum?
Yapısına göre basit diyorum.
Ali̇ ler yarın Abant'a pikniğe gidecek derken arkadaşlar bakın gitmek burada fiil dir, gitmek fiil kök dür ancak edecek gelecek zaman ikidir.
E burada da yapım eki yok o zaman.
Bu da yapısına göre basittir.
Geçen gün onu sinemada gördüm derken arkadaşlar görmek fiil kök tür dü görülen geçmiş zaman tekidir m şahıs tekidir.
Yine yapım eki yok yine yapısına göre basit ailesinin yanında iyi kötü geçinip duruyordu derken arkadaşlar bakın durmak fiil köktürk u yardımcı sestir yor.
Şimdiki zaman 2'dir du da şimdiki zamanın görülen geçmiş zamandır yani burada ek fiil vardır.
Arkadaşlar ek fiilin görülen geçmiş zaman eki vardır.
Yani burada hiçbir şekilde n yoktur.
Yapım eki yoktur.
Türemiş fiile bakacak olursak üst üste üç soruyu da bilemeyecek.
Ne yapacağını şaşırdı diyor ya şimdi bakın arkadaşlar şaşırmak kök dür.
Daha doğrusu şaşırmak fiil idir.
Şaşırmak fiil kök dur.
Savaşmaktan şaşırmak, fiilde fiil yapım ek bakın anlamını değiştiren eklenti o zaman yapısına göre türemiş.
Bu sene İzmir'i yerleşeceği yer, isim kök tür yerden yerleşmek ismine fiil yapım eki.
Dün arkadaşlar bakın yine yapım eki aldım, yeni eğitim öğretim yılı haftaya başlıyor dediğimde arkadaşlar bunun kökü barıştır.
Baştan başlamak, isimler fiil yapımı yaptı, yeni türemiş oldu, sevgiyle çoğalttı.
Ben yemin ateşini aklımda derken bunun kökü çoktur.
Çoktan çoğalmak çoğalmakta.
Çoğaltmak arkadaşlar burada da yapım eki aldı.
Kelimenin anlamı ve türü değiştiği için ne oldu arkadaşlar?
Türemiş fiil oldu.
Biz örnek sorumuza bakacak olursak aşağıdaki yerin hangisinde yapı bakımından türemiş fiil yoktur diyor.
Bebeğin yürümesi evde herkesi çok sevindirdi derken arkadaşlar bakın buradaki sevindirmek kelimesi iyidir.
Sevmek, fiil kök sevmekten sevinmek, sevinmek de sevindirmek.
Arkadaşlar burada yapım eki dir.
Yani türemiş fiil var.
Bütün eşyalarını yanında getirdi derken arkadaşlar buraya dikkati et getirmek kelimesinin kökü yerdir.
Yerden getirmek, ünsüz düşmesi oldu.
Buradaki aileye düştü ve burada da yapısı bakımından türemiş bir fiil oldu.
Kümelerin bitimiyle diğer köylerin sınırı başlar derken arkadaşlar bu kelimenin kökü barıştır.
Baştan başlamak isimle fiil yapımı ki re geniş zaman yani burada da yapımdaki vardır.
Onun görüşü kimse tarafından benimsenmiştir derken arkadaşlar bakın buradaki ben isim köktürk benden benimsemek arkadaşlar isimden fiil yapım ikidir buradaki m olumsuzluk ikidir miş öğrenilen geçmiş zamandır teyid.
Arkadaşlar ek fi ildir.
Yani öğrenilen geçmiş zamanın hikayesidir.
Bakın yukarda da şimdiki zamanın hikayesi vardı.
Burada da ek fiil vardı.
Yani ki peki demiyoruz, sattığı eşyalardan bir kuruş bile kar etmedi derken arkadaşlar burada zaten basit de yok, türemiş de yok.
Kar etmek yardımcı eylemle oluşturulmuş birleşik fiil oldu o zaman burada Edirne'de gitti.
Cevabımız pardon daha doğrusu cevabımız Edirne olduğu arkadaşlar Denizli'de de türemiş fiil oldu.
Ceyhan'da da, Bursa'da da, Adana'da da.
Ama Edirne'de birleşik fiili miz olduğu için türemiş fiil olmadı.