6- Ahmet, içinde hava bulunan bir şırınganin pistonunu aşağı doğru iterek havanın sıkışmasını sağlıyor. Ahmet'in yaptığı bu dene

1. Zeynep, canlilar ve çevre etkileşimi konusu ile ilgili bir proje ödevi hazırlayacaktır. Bu ödevde mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon konulan Ile Ilgili günlük hayattan bazı ömekleri aşağıdaki gibi hazırlamıştır. Mutasyon o Wall örnek Modifikasyon ile ilgili örnek Adaptasyon ile ilgili örnek Doğuştan el veya ayak parmaklarında normalden fazla parmak olması durumudur. Ge- nelde 6 parmalı olarak doğan kişilerde gözlenen duruma 6 parmakdidik hastalığı adı ve- rilir. Anne kamında gelişen bebeğin parmaklan oluşurken önce bitişik olan parmakların aralarında bulunan dokuların yok olmasıyla parmaklar normal halini alır. Bazen bu ayrıl ma sürecinde bir hata oluşabilir ve 5 parmak yerine daha fazla parmak oluşabilir. 1000 kişiden 2'sinde görülen bu hastalık bazen genetik yolla ortaya çıkarken bazen de çevresel etkiler ile ortaya çıkabilir. Çuha Çiçeği bitkisi, sıcaklığı 30-35 °C olan nemli bir serada yetişirse beyaz çiçekler açar. Şayet sıcaklık 15-20 °C'ye düşürülürse yeni açan çiçekler kırmızı olur. Beyaz ve kırmızı çiçeklerden elde edilen tohumlar karıştırıldıktan sonra yarısı 30°C'lik serada, yanısı 15°C'lik serada yetiştirilirse sıcaktakilerin tamamı beyaz çiçek, soğuktakilerin ta- mamı kırmızı çiçekler açacaktır. A) Yalnız I Develer hörgüçlerinde yağ depolayabilen, günlerce susuz kalabilen hayvanlar ara- sındadır. Çöl ortamına uyum sağlayabilmesi için tüm donanıma sahip olan develer, dünyanın pek çok yerinde görülebilmektedir. Çapraz şekilde dizilmiş olan kirpikleri ka- pandığında göze tek bir toz tanesi dahi kaçamaz. Aynı şekilde burun yapısı da toz ve kum nedeniyle kapanabilecek şekildedir. Yapılan bu ödeve göre; I. Verilen konu başlıklarına göre hazırlanan tüm örnekler doğrudur. II. 6 parmaklılık durumu sadece çevresel etkiler ile ortaya çıkarken çuha bitkisi olayı sadece genetik etkiler ile ortaya çıkar. III. Develerin hörgüçleri, kirpikleri ve burunları gibi yapısal özellikleri yavru bireylere aktarılabilir. verilen bilgilerden hangileri doğrudur? B) I ve II C) I ve III D) II ve III

RI 8. SINIF 33. Aşağıda adaptasyonların işleyiş sürecini gözlemlemek için planlanan deney ortamları ile ilgili bilgiler verilmiş tir. 1. Koyu yeşil yapraklı II. Açık yeşil yapraklı bitki bitki V. Açık renkli kuş III. Yeşil renkli bitki böceği VI. Koyu renkli kuş Bir araştırmacı, yukarıdaki canlıları kullanarak adaptasyonların, canlıların yaşam şanslarını artırdığını gözlemle mek istiyor. Buna göre araştırmacı; 1. Kuracağı düzenekte I - III ve IV numaralı canlıları kullanırsa II. Kuracağı düzenekte II - V ve VI numaralı canlıları kullanırsa III. Kuracağı düzenekte I - III ve VI numaralı canlıları kullanırsa durumlarından hangilerinde amacına ulaşabilir? A) vell B) I ve III IV. Kırmızı renkli bitki böceği C) II ve III D)), Il ve ill

nyag sadir. Seklere hızlı bir şekilde çıkarak düşmanlarından kurtulabilir. ifadelerinden hangileri adaptasyona örnektir? A) Yalnız 1. C) II ve III. B) I ve II. D) I, II ve III. 50. Burcu televizyonda izlediği belgeselde aşağıdaki bilgilere ulaşıyor. "Çölde yaşayan devenin uzun ve birbirine geçebilen kirpikleri vardır. Kulak- lannda toz girişini engelleyen uzun kıllar bulunur. Hörgücünde depoladığı yağı parçalayarak uzun süre açlık ve susuzluğa dayanabilir. Bu özellikleriyle develer çöl şartlarına uyum sağlamışlardır." Burcu televizyonda dinlediği devenin özelliklerini hafta sonu gittiği hayvanat bahçesindeki devede de gözlemliyor. Bu devenin hayvanat bahçesinde doğduğunu ve sürekli burada yaşadığını duyunca çok şaşınıyor. Burcu, çölde yaşamamasına rağmen televizyonda dinlediği özelliklerin hayvanat bahçesindeki devede de görülme sebebini araştırıyor. Buna göre Burcu araştırma sonucunda aşağıdakilerden hangisine ulaşabilir? sayesinde yük- A) Çevreye uyum sağlamaya yarayan bazı özellikler kalıtsaldır ve ortama göre değişmez. B) Doğuştan gelen özellikler zamanla değişir ve canlıda yeni özellikler oluşur. C) Çevre şartlarının etkisiyle oluşan gen yapısındaki değişimler kalıtsal değildir. D) Çevresel ekenlerin bazıları genlerin yapısını değil, dış görünüşünü değiştirir.

46. Adaptasyon; canlının belirli bir çevrede hayatta kalma şansını artıran kalıtsal özelliklerin tümüdür. Bir canlı bu kalıtsal özelliklere sahip olduğunda çevreye adapte (uyum sağlamış) olmuş olur. Adapte olan canlıların hayatta kalma şansı arttığı gibi türün yok olma ihtimali de azalmış olur. Bukalemunun bulunduğu ortama ve duruma göre renk değiştirmesi. Kaplanın ve aslanın keskin dişlerinin ve pençelerinin olması. Yunusların vücutlarında yağ depo edebilmeleri. Dış döllenme yapan balıkların suya bıraktıkları yumurta ve sperm sayısının fazla olması. B) 1-b. 2-c, 3-a, 4-d Yaşama şansını artırır. 47. Aşağıda bazı canlilara ait adaptasyon örnekleri verilmiştir. Kamufle olup hayatta kalmalarını sağlar. Beslenme şansını artırır. Tabloda verilen bazı canlılara ait bilgiler ve karşılarında verilen bu bilgilerin sağladığı faydalar eşleş- tirildiğinde doğru eşleştirme aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) 1-a. 2-c, 3-b. 4-d Üreme şansını artırır. C) 1-c, 2-a, 3-b, 4-d D) 1-b. 2-a, 3-c, 4-d 48. Kübra ve T üzerine ras ra kronome rengi düğm atar ve ayn der. Kübra'nın Kahvereng Beyaz dug Buna göre benzerlik g A) Spora du B) Boynu uz C) Fazla gü D) Hamilelik 49. Canlıların kalıtsal öze düşmanlar Adaptasyon Bu açıklam 1. Bukal manla II. Sirke üretir III. Himal sekler

Tabloda verilen bazı canmara tirildiğinde doğru eşleştirme aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? C) 1-c, 2-a, 3-b, 4-d A) 1-a. 2-c. 3-b. 4-d B) 1-b, 2-c, 3-a, 4-d 47. Aşağıda bazı canlılara ait adaptasyon örnekleri verilmiştir. Çöl Tilkisi • Kulak ve kuyrukları uzundur. - Vücut yüzeyleri geniştir. Çöl Faresi • Kulak ve kuyruklanı uzundur. • Vücut yüzeyleri geniştir. D) 1-b. 2-a, 3-c, 4-d C) I ve III Kutup Tilkisi Soğuktan korunmak için derilerinin altında kalın yağ tabakası bulunur. Kulak ve kuyrukları kısadır. Buna göre; 1. Aynı ortamda yaşayan farklı tür canlilar benzer adaptasyonlar gösterebilirler. II. Farklı ortamlarda yaşayan aynı tür canlilar farklı adaptasyonlar gösterebilirler. III. Canlıların sahip oldukları kalıtsal özellikler yaşadıkları ortama uyum sağlamalarını kolaylaştırır. ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) I ve II D) I, II ve III II. Sirke sin üretir ve III. Himalaya seklere E Ifadelerinder A) Yalnız 1. C) II ve III. 50. Burcu televi "Çölde yaşa larında toz yağı parçala develer çöl Burcu telev bahçesind doğduğun çölde yaşa bahçesinc Buna gör A) Çevres B) Doğu C) Çevre D) Çevre

Kırmızı gözlü ağaç kurbağası hakkında verilen bilgilere göre aşagıdaki adaptasyon çeşitlerinden hangisi hakkında bilgi verilmemiştir? A) Kamuflaj B) Hareket etme C) Beslenme A) Canlılarda genetik değişimler sonucu ortaya çıkar. B) Kazanılan karakterler nesilden nesile aktarılamaz. C) Sadece çevresel faktörlerin etkisi ile ortaya çıkar. D) Canlılarda kısa bir zamanda meydana gelir. D) Savunma 45. Bazı bitkiler ve böcekler kendilerini çeşitli canlılara hatta bulundukian ortama benzeterek, düşmanlanı- na besin olmaktan kurtulur. Canlıların gerek renk, gerekse desen bakımından bir bitkiyi veya bir hayvanı taklit etmesine "mimikri" denir. Örneğin, mercan yılanlan avcılar tarafından tercih edilmeyen zehirli bir yılan türüdür. Bu tür ile aynı yaşam alanlarını paylaşan bazı zehirsiz yılanlar mercan yılanlarındaki renk- lenmeyi taklit ederler. Mimikri mekanizması burada devreye girerek zehirsiz yılanlan tıpkı zehirli yılanlar gibi renklendirir. Böylelikle taklitçi yılanların yaşama ve üreme şanslan artar. Buna göre zehirsiz yılanlardaki mimikri mekanizması ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur?

çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) I ve il B) I ve IV Kırmızı gözlü ağaç kurbağaları, kırmızı gözlerinin yanı sıra parlak mav ve sarımsı renkleri ile de dikkat çeker. Vücutlarının büyük bir kısmı yeşil renklidir. Erkekler 5 cm, dişiler ise 7 cm kadar olurlar. Ayaklanındaki vantuz benzeri yapılar sa- yesinde yapraklara ve dallara çok iyi tutunabilir- ler. Genellikle zehirli kurbağalanın parlak renkleri olur ancak kırmızı gözlü ağaç kurbağaları zehirli de- gildir ve parlak renkleri bu yüzden hayatta kal- maları için avantaj sağlar. Tam anlamıyla zehirli olmasalar da derilerinde bulunan toksinler var- dir ve bu avcıların ağzında kötü bir tat bırakır. Gündüzleri yaprakların arasına gizlenirler ve fark edilmeleri zordur. C) II ve III D) I, II ve III Kırmızı gözlü ağaç kurbağalarının soyları şimdilik tehlike altında olmasa da sırf güzel göründükleri için akvaryumlarda beslenmek üzere doğal ortamlarından alınarak ticareti yapılıyor. Bu da soyları- nin gelecekte tehlike altına gireceği anlamına geliyor. C) Beslenme Bilim Çocuk Dergisi Kırmızı gözlü ağaç kurbağası hakkında verilen bilgilere göre aşağıdaki adaptasyon çeşitlerinden hangisi hakkında bilgi verilmemiştir? A) Kamuflaj B) Hareket etme D) Savunma 45. Bazı bitkiler ve böcekler kendilerini çeşitli canlılara hatta bulunduklan ortama benzeterek, düşmanlan- na besin olmaktan kurtulur. Canlıların gerek renk, gerekse desen bakımından bir bitkiyi veya bir hayvanı hir

43. Aşağıda K ve L canlıları iklimsel özellikleri verilen X bölgesine bırakılıyor. X Bölgesi Güneş ışınlarının düşme açısı azdır. Kalıcı kar yıl boyunca kalır. Sıcaklık yıl boyunca 0°C'nin altındadır. Yağış az ve kar şeklindedir. Canlı sayısı K canlısı L canlısı Zaman X bölgesine bırakılan K ve L canlılarının zamanla soylarında gözlenen değişim grafikteki gibi oldu- guna göre; I. K canlısı ortama L canlısından daha iyi uyum sağlamıştır. II. L canlısı çöl faresi ile benzer adaptasyonlar gösteren bir canlı olabilir. III. K canlısı kalın tüylü ve kalın yağ tabakasına sahip bir canlı olabilir. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) I, II ve III

42. yaşayan bir balık geni transferi ile soğuğa dirençli çilek elde edilmesi. Kuyruklan kesilen farelerin çiftleştirilmesi neticesinde uzun kuyruklu yavruların doğması Kaya balığı, kahverengimsi renginden dolayı bir kayaya veya deni- zin dibindeki bir moloz parçasına benzer. Sırt yüzgeci iğne şeklin- de olup basınca karşı duyarlı olan zehirli bezler bu yüzgecin yapı- sında yer alır. Ayrıca sırt yüzgecinde 13 diken bulunur ve bu di- kenler tehdit altındayken kendini savunmak için yukarı kalkar. Ka- ya balığı sabırlı bir avcı balıktır ve saldırmadan önce avina ulaş- mak için saatlerce onu bekler. Bazen kuma sadece başının ve dikenlerinin gö- rüneceği şekilde gömülür. Avı başının arkasındaysa avı korkutmak için omurgasını yükseltir ve ardından avını saldırı bölgesine doğru yaklaştırır. Buna göre kaya balığı ile ilgili olarak; I. Renginden dolayı bir kayaya benzemesi, kaya balığının kamufle olmasını sağlayan adaptasyon- dur. II. Sırt yüzgeçlerinde dikenlerin bulunması, kaya balıklarının yaşama şansını artırır. III. Kuma bir kısmını gömerek kendini gizlemesi, kaya balığının kalıtsal olmayan bir özelliğidir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.

40. işının kullanılması modifikasyon olarak ad- landırılır. D) Alaska ağaç kurbağalarının donma-erime davranışı fiziksel şartlara karşı ortaya koyduğu olumsuz bir özelliktir. Baykuşlar gece avcısı olarak bilinen yırtıcı bir kuş türüdür. Baykuşlanın işitme sistemi pek çok canlıya göre oldukça üs- tündür. Baykuşlar belli frekanslardaki seslere daha duyarlı olup çalıların veya kar örtüsünün altındaki avlarının çıkardık- ları en ufak sesleri bile duyarlar. Bütün kuşların gözleri baş- lanının yan taraflarında yer alırken baykuşların gözleri, tıpkı insanlarınki gibi öndedir. Gözlerinin öne doğru olması baykuş- lara dürbün görüşü sağlar. Dürbün görüşü sayesinde nesne- leri üç boyutlu olarak görüp hatasız uzaklık tespiti yapabilirler. Gece avının bir diğer zorluğu hava sıcaklığının düşük olmasıdır. Bu nedenle baykuşlar diğer yırtıcı kuşlara göre daha kalın tüylere sa- hiptir. Karlı bölgelerde yaşayan baykuş türlerinin özellikle bacaklarının ve ayaklarının üzeri kalın tüylerle kaplıdır. Tüyleri baykuşu yalnızca soğuktan korumakla kalmaz, tüylerinin üzerindeki de- senler bazı türlerin kamufle olmasını sağlayarak avcıları tarafından fark edilmelerini zorlaştırır. Bay- kuş, süzülerek alçaldığında ayakları bir uçağın iniş takımları gibi aşağı doğru uzanır ve sessizce avını yakalayıp etkisiz hale getirir. Baykuşların boyunları çok esnek olup kafalarını 270 derece çe- virebilirler. Böylece görüş alanlarını rahatlıkla değiştirebilirler. Buna göre baykuşla ilgili verilen bilgilerde baykuşun hangi adaptasyonundan behsedilme- miştir? A) Avianma C) Üreme 8) Düşmanlarından korunma D) Soğuktan korunma