Yine bir basit makinalardan olan palangalarla devam ediyoruz.
Şimdi palangalara baktığımızda sabit ve hareketli makaralardan oluşan sistemlere palangalar denir.
Şimdi ne söylemiştik?
Aynı ipte aynı gerilme vardır.
Mesela şöyle G ağırlıklı bir tane cismi F kuvvetinin etkisinde çekmek istiyorum.
Bu F kuvvetine baktığımda aynı ipte aynı gerilme olacağı için ne söyleyeceğiz?
Şurası da F kadardır.
Aynı ipte aynı gerilme olacak yine takip eden ipte F kadardır.
Aynı ipte aynı gerilme burası da F kadar ve burası da ne kadar olmuş olacak?
F kadar olmuş olacak.
Şimdi baktığımızda şurada bakın F kadar bir kuvvet olduğunu şurada F kadar bir kuvvet olduğunu bakın şuradaki hareketli makarayı çeken ne kadar ip var?
İki tane.
Yani burasının ne kadar olduğunu söyleyebilirim?
2F kadar bir gerilme.
Bakın yukarı doğru 2F o zaman bu ipteki gerilmede ne kadardır?
2F kadardır diye söyleyeceğim.
Daha sonra baktığımızda şöyle bir çizgi çekiyorum bu çizgiye baktığımda şu G ağırlığını taşıyan ipteki kuvvetler ne kadar?
G eşittir diyorum yani benim sistemdeki ağırlık eşittir F artı F artı 2F G eşittir 4F kadar geliyor.
Yani bu sisteme baktığımda aynı ip üzerinde aynı gerilmeler var ve G yükü kaç tane ip tarafından dengelenmiş gibi?
Dört tane ip tarafından yani 4F kuvvet tarafından dengelendiğinden G eşittir 4F yazıyorum.
Yani benim bu G ağırlığını G/4 kadarlık bir kuvvet uygulamam gerektiğini söylüyorum. Şimdi buraya baktığımızda gene bu cismi şu şekilde ifade edebiliriz: Ben eğer bu F kuvvetine h kadar çekersem bu G yükü ne kadar yükselir?
h/4 kadar yükselir diye ifade edeceğim.
Yani yine ne görüyorum?
Kuvvetten kazanç yoldan da kayıp olduğunu görüyorum.
Ama neden F kuvvetini h kadar çekersem g yükü ne kadar yükseldi?
h/4 kadar yükselmiş oldu.
Evet bu şekilde daha sonra baktığımızda şöyle bir sistem olsaydı bakın bir palanga sistemi yine ben bu yükü F kuvvetinin etkisinde çekmiş olayım burası F kadar burası F kadar aynı ipte aynı gerilme burası da F kadar devam ediyorum ve burası da F kadar burası da F kadar diye gösteriyorum. Şimdi buraya baktığımızda buradaki gerilmeler ne kadar?
Şurada bu palangaları da birbirine bağlayan bir ip çizmiş olalım.
Buradaki gerilmelerin büyüklüğü de bakın şurası da F görüyor musunuz ?
Yani şurada 3F kadar bir ip gelmesi var.
O zaman bu ipteki gerilme de ne kadar olacak?
3 F kadar olacak şurası da F kadardı bu ipte F kadar.
İşte bu hareketli makaraya yukarı doğru etki eden 5 F'lik bir kuvvet var aşağıda bir G ağırlığı var.
O zaman ne söylüyorum G ağırlığı kadar.
Burada baktığımızda gene kuvvetten kazanç var mı?
Evet kuvvetten kazanç var.
O zaman F ipini şu şekilde h kadar çekersem G ne kadar yükselir?
G h/5 kadar yükselir ve bu palangaya baktığımızda da ne gözlemliyoruz?
Kuvvetten kazanç yoldan kayıp olduğunu gözlemlemiş oluyoruz.
Şimdi palangalara baktığımızda sabit ve hareketli makaralardan oluşan sistemlere palangalar denir.
Şimdi ne söylemiştik?
Aynı ipte aynı gerilme vardır.
Mesela şöyle G ağırlıklı bir tane cismi F kuvvetinin etkisinde çekmek istiyorum.
Bu F kuvvetine baktığımda aynı ipte aynı gerilme olacağı için ne söyleyeceğiz?
Şurası da F kadardır.
Aynı ipte aynı gerilme olacak yine takip eden ipte F kadardır.
Aynı ipte aynı gerilme burası da F kadar ve burası da ne kadar olmuş olacak?
F kadar olmuş olacak.
Şimdi baktığımızda şurada bakın F kadar bir kuvvet olduğunu şurada F kadar bir kuvvet olduğunu bakın şuradaki hareketli makarayı çeken ne kadar ip var?
İki tane.
Yani burasının ne kadar olduğunu söyleyebilirim?
2F kadar bir gerilme.
Bakın yukarı doğru 2F o zaman bu ipteki gerilmede ne kadardır?
2F kadardır diye söyleyeceğim.
Daha sonra baktığımızda şöyle bir çizgi çekiyorum bu çizgiye baktığımda şu G ağırlığını taşıyan ipteki kuvvetler ne kadar?
G eşittir diyorum yani benim sistemdeki ağırlık eşittir F artı F artı 2F G eşittir 4F kadar geliyor.
Yani bu sisteme baktığımda aynı ip üzerinde aynı gerilmeler var ve G yükü kaç tane ip tarafından dengelenmiş gibi?
Dört tane ip tarafından yani 4F kuvvet tarafından dengelendiğinden G eşittir 4F yazıyorum.
Yani benim bu G ağırlığını G/4 kadarlık bir kuvvet uygulamam gerektiğini söylüyorum. Şimdi buraya baktığımızda gene bu cismi şu şekilde ifade edebiliriz: Ben eğer bu F kuvvetine h kadar çekersem bu G yükü ne kadar yükselir?
h/4 kadar yükselir diye ifade edeceğim.
Yani yine ne görüyorum?
Kuvvetten kazanç yoldan da kayıp olduğunu görüyorum.
Ama neden F kuvvetini h kadar çekersem g yükü ne kadar yükseldi?
h/4 kadar yükselmiş oldu.
Evet bu şekilde daha sonra baktığımızda şöyle bir sistem olsaydı bakın bir palanga sistemi yine ben bu yükü F kuvvetinin etkisinde çekmiş olayım burası F kadar burası F kadar aynı ipte aynı gerilme burası da F kadar devam ediyorum ve burası da F kadar burası da F kadar diye gösteriyorum. Şimdi buraya baktığımızda buradaki gerilmeler ne kadar?
Şurada bu palangaları da birbirine bağlayan bir ip çizmiş olalım.
Buradaki gerilmelerin büyüklüğü de bakın şurası da F görüyor musunuz ?
Yani şurada 3F kadar bir ip gelmesi var.
O zaman bu ipteki gerilme de ne kadar olacak?
3 F kadar olacak şurası da F kadardı bu ipte F kadar.
İşte bu hareketli makaraya yukarı doğru etki eden 5 F'lik bir kuvvet var aşağıda bir G ağırlığı var.
O zaman ne söylüyorum G ağırlığı kadar.
Burada baktığımızda gene kuvvetten kazanç var mı?
Evet kuvvetten kazanç var.
O zaman F ipini şu şekilde h kadar çekersem G ne kadar yükselir?
G h/5 kadar yükselir ve bu palangaya baktığımızda da ne gözlemliyoruz?
Kuvvetten kazanç yoldan kayıp olduğunu gözlemlemiş oluyoruz.
