Herkeze merhaba.
Kunduz, Türkçe videolarına hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle birlikte fiillerin anlam özelliklerini öğreneceğiz.
Hazırsanız gelin hep birlikte başlayalım.
Gençler şimdi önce fiiller nedir onu bir tanıyalım.
Fiiller, gençler, cümlede iş, oluş, durum veya hareket bildiren sözcükleri.
Ben fiil diyorum ve fiilleri hatırlarsanız ne getire biliyordum.
Gençler ille de ben fiillerin sonuna benim Türkçedeki mastar x derim olan mek mak eklerini getire.
Biliyorum sak, koşmak, yürümek, oynamak bunlar fiil olan sözcükler mek mak getire bildim.
Peki fiillerin anlam özelliklerini ben fiilleri, anlam özelliklerine göre gençler kaç guruba ayırıyorum?
Bakın üç gruba ayırıyorum. Peki bu gruplar neler miş?
Birincisi iş fiilleri, diğer adıyla kılıç fiilleri, ikincisi durum fiilleri ve sonuncusu da, üçüncüsü de gençler. Oluş. Fiilleri.
Peki bu fiiller neymiş?
Şöyle bir baştan başlayalım.
Birincisi dinden başlayalım, öğrenelim bakalım.
Neymiş fiillerin anlam özellikleri.
Peki?
Birincisi ile başlıyoruz.
Gençler iş yani.
Diğer adıyla da kılıç fiilleri.
Şimdi iş kılıç fiilleri Türkçede nesne alabilen fiiller midir?
Gençler nesne alabiliyorsa ben bunların neyi veya kimi sorularını sorabiliriz.
Bu fiillere ve bir fiilin iş kılıç. Fiilini olduğunu anlamak. İçin gençler. Başına onu. Sözcüğünü getirebilirim.
Hemen derneklerimize bakalım.
Haftadaki Deri Defteri'ne yazdı.
Bakın burada yazmak fiilin var.
Yazmak fiilinin başına hemen ne getiriyorum?
Onu sözcüğünü getiriyorum. Onu yazdı diye biliyorum.
Gençler ne yazdığı, hatta etkileri, bakın neyi sorusuna da cevap verdi.
Poşetleri üst kata taşımışlar.
Bakın burada da yine taşımışlar.
Fiilin var.
Dikkat ederseniz hemen ne yapıyorum taşımışlar fiilinin başına. Onu getiriyorum, onu taşımışlar oluyor. Neyi taşımışlar poşetleri yine neyi?
Sorusuna cevap verdi.
Bir sonraki önerimize. Bakıyoruz.
Üç gün önce arabasını satmış. Bakın burada da gençler ne var?
Satmak fiili var. Hemen ne yapıyorum satmak. Fiilinin. Başına onu. Sözcüğünü getiriyorum, onu satmış diyebiliyorum ve neyi satmış arabasını, bakın neyi?
Sorusuna da cevap verdi.
Ben bunlara iş kılıç fiili diyorum ve son örneğimiz. Bakalım anlatılanları can. Kulağıyla dinliyordu.
Burada da bakın gençler yine dikkat ederseniz dinliyordu.
Fiili var, hemen dinliyordu fiilinin. Başına onu sözcüğünü. Getiriyorum, onu dinliyordu diyebiliyorum.
Neyi dinliyordu. Anlatılanları?
Ben burada görmüş olduğunuz, yazdığı onu yazdı, taşımışlar, onu taşımışlar, satmış, onu satmış, dinliyordu, onu dinliyordu. Onu sözcüğünü getire bildiğim için gençler fiilin başına nesne de alabildikleri için gençler.
Ben bunlara ne diyorum, iş fiilleri ya da diğer adıyla kılıç fiilleri.
Peki geldik bir sonrakini, bir sonraki ise. Durum. Fiilleri.
Şimdi gençler.
Durum fiilleri ise bu sefer nesne alamayan fiiller midir?
Nesne olamıyorsa neyi, kimi sorularına da cevap vermezler.
Ve ben bir fiilin nesne. Alıp alınmamasını nasıl anlıyorum?
Fiilin başına onu sözcüğü getiriyordum.
Onu sözcüğü. Geri biliyorsam. Bu. Besni alabilen bir fikirdir.
Gelmiyorsa gençler nesne alamıyor demektir ve fiil bakın iradeyle yapılır.
Fiil iradeyle yapılır.
Yani buradaki özne kendi iradesiyle yapar.
Fiili hemen örnek ellerimize bakalım.
Işten gelir gelmez odasına gidip uyudu. Bakın burada uyudu. Fiili miz var.
Gençler ne. Yapıyorum uyudu. Fiilinin. Başına. Onu sözcüğünü getiriyorum, onu uyudu diye biliyorum bu.
Yoksa diyemiyorum. Bu bakalım onu uyudu, bakın. Diyemiyorum.
Gençler dikkat edin di mi?
Onu uyudu. Diyemiyorum ve neyi. Uyudu, kim uyudu. Sorularına da cevap. Vermiyor.
Fakat uyuma işi. İradeyle yapılan bir film.
Kendi isteğiyle yapılan bir şey.
Özne bunu kendi iradesiyle yapar. O zaman ben bunlara. Durum fiili diyorum. Dün akşam. Ankara'ya gitti.
Bakın burada da gitti fiili var.
Hemen ne yapıyorum gençler. Başına onu sözcüğünü getiriyorum. Onu gitti diyebiliyor. Muyum?
Hayır, tabii ki de onu gitti diyemiyorum.
Gençler neyi gitti, kimi gitti sorularını taca cevap vermiyor.
Di mi?
Peki gitme işini özne kendi iradesiyle mi yapıyor?
Evet, irade var.
Yani kendi isteğiyle. Yapıyor.
O yüzden ben bunları. Durum fiili diyorum.
Anlatılanlar karşısında kendisini tutamayıp güldü.
Bakın burada da gençler güldü.
Fiili var.
Hemen ben bu fiilin nesne. Alıp alamaması. Özelliğine bakıyorum. Başına onu. Sözcüğünü getiriyorum. Onu güldü, olmuyor. O yüzden bu bir.
Nedir gençler?
Durum fiili ve iradeyle yapılırdı mi?
Kendi iradesiyle yapılır gülme işi.
Ve son örneğimizde bakalım. Yorgun olduğu. İçin bugün erken yattı. Hemen burada da. Bu cümlemizi de yaptı.
Fiili var. Başına onu sözcüğünü getiriyorum.
Onu yattığı olmuyor. Ve yatma işini kendi iradesiyle yaptığı için. Gençler Ben bunları. Durum fiili diyorum.
Peki geldim. Sırada sonuncusu. Oluş fiillerini, oluş fiilleri de yine gençler.
Bakın nesne alamayan fiiller nedir?
Nesne alamadığı için neyi, kimi sorularınıza cevap vermez.
Ve fiilin. Başına onu sözcüğünü. Getiremezsiniz. Fakat bunun durum. Fiili ile farkı ne?
Gençler.
Bakın durum fiili ile iki tane farkı var.
Durum fiilini kendi iradesiyle isteyerek yapıyordu özne.
Fakat burada bakın gençler fiil nasıl gerçekleşiyor, irade dışında gerçekleşiyor.
Ve fiilin gerçekleşmesi için de neye ihtiyacımız var?
Bakın belli bir süreye ihtiyacımız var.
Yani belli bir süre geçmesi gerekiyor eylemin gerçekleşmesi için tamam mı?
Hemen öğrencilerimize bakalım. Çiçekleri sulama. Yağınca hepsi. Soldu.
Bakın burada su. Olmak ve ilim var. Öncelikle başına onu sözcüğünü getiriyorum. Onu sözcüğü gelmiyor.
Fakat soluma işini gençler, çiçekler kendi iradesiyle kendisi isteyerek yapmazlar.
Sol bu işi kendilerinin çiçeklerinin iradesi dışında gerçekleşir di mi?
Onlar istese de istemese de eğer sulama attığınız çiçekler solar. O yüzden buradaki. Soldu fiili de bir oluş vekilidir ve belli bir süre geçmesi gerekir dimi hemen.
Dolma işlemi gerçekleşmez.
Açıkta kalan ekmekler bayatlamış.
Bakın gençler burada da bayatlamış film var. Hemen ne yapıyorum başına onu sözcüğünü getiriyorum onu bayatlamış olmuyor.
Peki bayat sulama. Bir süre gerekli değil mi?
Gençler ekmekler hemen bayat diyebilir mi?
Tabiki de HAYIR.
Bu eylemin gerçekleşmesi için bir süre gerekli ve bayatlamış mini ekmekler kendi isteyerek yapmazlar, kendi iradesiyle yapmazlar, irade dışında gerçekleşir.
Dişlerini fırçalar yazsan dişlerin sararıp. Bakın burada. Da gençler yine ne var sararıp fili var hemen ne. Yapıyorum başına onu getiriyorum.
Omuz kararır, olmaz. Sararma işitip bakın hemen gerçekleşir mi?
Dişlerini bir kere fırçalamak, alan hemen sarar maz.
Aradan belli bir süre geçmesi gerekir.
Süre gereklidir.
Sarar sarmak fiilinin gerçekleşmesi için ve dişlerin iradesi dışındadır.
Geçer dişler kendisi isteyerek sararma.
Azalar Eğer siz fırça alamazsanız dişleriniz sarıdır.
Son örneği örneğimizde bakıyorum görmeyeli boyu bayağı uzamış.
Burada da yine dikkat ederseniz gençler. Uzamış. Fili var. Hemen başına onu sözcüğünü getiriyorum.
Onu uzamış olmaz. Uzama eğiliminin gerçekleşmesi için bir süre gereklidir di mi gençler?
Süreye ihtiyacımız var ve. Boyun uzaması. İrade dışında.
Yani boyut kendini isteyerek uzatmaz, irade dışında gerçekleşir.
O yüzden bunlara da ben ne diyorum, oluş fiili diyorum.
Kunduz, Türkçe videolarına hoşgeldiniz.
Bugün sizlerle birlikte fiillerin anlam özelliklerini öğreneceğiz.
Hazırsanız gelin hep birlikte başlayalım.
Gençler şimdi önce fiiller nedir onu bir tanıyalım.
Fiiller, gençler, cümlede iş, oluş, durum veya hareket bildiren sözcükleri.
Ben fiil diyorum ve fiilleri hatırlarsanız ne getire biliyordum.
Gençler ille de ben fiillerin sonuna benim Türkçedeki mastar x derim olan mek mak eklerini getire.
Biliyorum sak, koşmak, yürümek, oynamak bunlar fiil olan sözcükler mek mak getire bildim.
Peki fiillerin anlam özelliklerini ben fiilleri, anlam özelliklerine göre gençler kaç guruba ayırıyorum?
Bakın üç gruba ayırıyorum. Peki bu gruplar neler miş?
Birincisi iş fiilleri, diğer adıyla kılıç fiilleri, ikincisi durum fiilleri ve sonuncusu da, üçüncüsü de gençler. Oluş. Fiilleri.
Peki bu fiiller neymiş?
Şöyle bir baştan başlayalım.
Birincisi dinden başlayalım, öğrenelim bakalım.
Neymiş fiillerin anlam özellikleri.
Peki?
Birincisi ile başlıyoruz.
Gençler iş yani.
Diğer adıyla da kılıç fiilleri.
Şimdi iş kılıç fiilleri Türkçede nesne alabilen fiiller midir?
Gençler nesne alabiliyorsa ben bunların neyi veya kimi sorularını sorabiliriz.
Bu fiillere ve bir fiilin iş kılıç. Fiilini olduğunu anlamak. İçin gençler. Başına onu. Sözcüğünü getirebilirim.
Hemen derneklerimize bakalım.
Haftadaki Deri Defteri'ne yazdı.
Bakın burada yazmak fiilin var.
Yazmak fiilinin başına hemen ne getiriyorum?
Onu sözcüğünü getiriyorum. Onu yazdı diye biliyorum.
Gençler ne yazdığı, hatta etkileri, bakın neyi sorusuna da cevap verdi.
Poşetleri üst kata taşımışlar.
Bakın burada da yine taşımışlar.
Fiilin var.
Dikkat ederseniz hemen ne yapıyorum taşımışlar fiilinin başına. Onu getiriyorum, onu taşımışlar oluyor. Neyi taşımışlar poşetleri yine neyi?
Sorusuna cevap verdi.
Bir sonraki önerimize. Bakıyoruz.
Üç gün önce arabasını satmış. Bakın burada da gençler ne var?
Satmak fiili var. Hemen ne yapıyorum satmak. Fiilinin. Başına onu. Sözcüğünü getiriyorum, onu satmış diyebiliyorum ve neyi satmış arabasını, bakın neyi?
Sorusuna da cevap verdi.
Ben bunlara iş kılıç fiili diyorum ve son örneğimiz. Bakalım anlatılanları can. Kulağıyla dinliyordu.
Burada da bakın gençler yine dikkat ederseniz dinliyordu.
Fiili var, hemen dinliyordu fiilinin. Başına onu sözcüğünü. Getiriyorum, onu dinliyordu diyebiliyorum.
Neyi dinliyordu. Anlatılanları?
Ben burada görmüş olduğunuz, yazdığı onu yazdı, taşımışlar, onu taşımışlar, satmış, onu satmış, dinliyordu, onu dinliyordu. Onu sözcüğünü getire bildiğim için gençler fiilin başına nesne de alabildikleri için gençler.
Ben bunlara ne diyorum, iş fiilleri ya da diğer adıyla kılıç fiilleri.
Peki geldik bir sonrakini, bir sonraki ise. Durum. Fiilleri.
Şimdi gençler.
Durum fiilleri ise bu sefer nesne alamayan fiiller midir?
Nesne olamıyorsa neyi, kimi sorularına da cevap vermezler.
Ve ben bir fiilin nesne. Alıp alınmamasını nasıl anlıyorum?
Fiilin başına onu sözcüğü getiriyordum.
Onu sözcüğü. Geri biliyorsam. Bu. Besni alabilen bir fikirdir.
Gelmiyorsa gençler nesne alamıyor demektir ve fiil bakın iradeyle yapılır.
Fiil iradeyle yapılır.
Yani buradaki özne kendi iradesiyle yapar.
Fiili hemen örnek ellerimize bakalım.
Işten gelir gelmez odasına gidip uyudu. Bakın burada uyudu. Fiili miz var.
Gençler ne. Yapıyorum uyudu. Fiilinin. Başına. Onu sözcüğünü getiriyorum, onu uyudu diye biliyorum bu.
Yoksa diyemiyorum. Bu bakalım onu uyudu, bakın. Diyemiyorum.
Gençler dikkat edin di mi?
Onu uyudu. Diyemiyorum ve neyi. Uyudu, kim uyudu. Sorularına da cevap. Vermiyor.
Fakat uyuma işi. İradeyle yapılan bir film.
Kendi isteğiyle yapılan bir şey.
Özne bunu kendi iradesiyle yapar. O zaman ben bunlara. Durum fiili diyorum. Dün akşam. Ankara'ya gitti.
Bakın burada da gitti fiili var.
Hemen ne yapıyorum gençler. Başına onu sözcüğünü getiriyorum. Onu gitti diyebiliyor. Muyum?
Hayır, tabii ki de onu gitti diyemiyorum.
Gençler neyi gitti, kimi gitti sorularını taca cevap vermiyor.
Di mi?
Peki gitme işini özne kendi iradesiyle mi yapıyor?
Evet, irade var.
Yani kendi isteğiyle. Yapıyor.
O yüzden ben bunları. Durum fiili diyorum.
Anlatılanlar karşısında kendisini tutamayıp güldü.
Bakın burada da gençler güldü.
Fiili var.
Hemen ben bu fiilin nesne. Alıp alamaması. Özelliğine bakıyorum. Başına onu. Sözcüğünü getiriyorum. Onu güldü, olmuyor. O yüzden bu bir.
Nedir gençler?
Durum fiili ve iradeyle yapılırdı mi?
Kendi iradesiyle yapılır gülme işi.
Ve son örneğimizde bakalım. Yorgun olduğu. İçin bugün erken yattı. Hemen burada da. Bu cümlemizi de yaptı.
Fiili var. Başına onu sözcüğünü getiriyorum.
Onu yattığı olmuyor. Ve yatma işini kendi iradesiyle yaptığı için. Gençler Ben bunları. Durum fiili diyorum.
Peki geldim. Sırada sonuncusu. Oluş fiillerini, oluş fiilleri de yine gençler.
Bakın nesne alamayan fiiller nedir?
Nesne alamadığı için neyi, kimi sorularınıza cevap vermez.
Ve fiilin. Başına onu sözcüğünü. Getiremezsiniz. Fakat bunun durum. Fiili ile farkı ne?
Gençler.
Bakın durum fiili ile iki tane farkı var.
Durum fiilini kendi iradesiyle isteyerek yapıyordu özne.
Fakat burada bakın gençler fiil nasıl gerçekleşiyor, irade dışında gerçekleşiyor.
Ve fiilin gerçekleşmesi için de neye ihtiyacımız var?
Bakın belli bir süreye ihtiyacımız var.
Yani belli bir süre geçmesi gerekiyor eylemin gerçekleşmesi için tamam mı?
Hemen öğrencilerimize bakalım. Çiçekleri sulama. Yağınca hepsi. Soldu.
Bakın burada su. Olmak ve ilim var. Öncelikle başına onu sözcüğünü getiriyorum. Onu sözcüğü gelmiyor.
Fakat soluma işini gençler, çiçekler kendi iradesiyle kendisi isteyerek yapmazlar.
Sol bu işi kendilerinin çiçeklerinin iradesi dışında gerçekleşir di mi?
Onlar istese de istemese de eğer sulama attığınız çiçekler solar. O yüzden buradaki. Soldu fiili de bir oluş vekilidir ve belli bir süre geçmesi gerekir dimi hemen.
Dolma işlemi gerçekleşmez.
Açıkta kalan ekmekler bayatlamış.
Bakın gençler burada da bayatlamış film var. Hemen ne yapıyorum başına onu sözcüğünü getiriyorum onu bayatlamış olmuyor.
Peki bayat sulama. Bir süre gerekli değil mi?
Gençler ekmekler hemen bayat diyebilir mi?
Tabiki de HAYIR.
Bu eylemin gerçekleşmesi için bir süre gerekli ve bayatlamış mini ekmekler kendi isteyerek yapmazlar, kendi iradesiyle yapmazlar, irade dışında gerçekleşir.
Dişlerini fırçalar yazsan dişlerin sararıp. Bakın burada. Da gençler yine ne var sararıp fili var hemen ne. Yapıyorum başına onu getiriyorum.
Omuz kararır, olmaz. Sararma işitip bakın hemen gerçekleşir mi?
Dişlerini bir kere fırçalamak, alan hemen sarar maz.
Aradan belli bir süre geçmesi gerekir.
Süre gereklidir.
Sarar sarmak fiilinin gerçekleşmesi için ve dişlerin iradesi dışındadır.
Geçer dişler kendisi isteyerek sararma.
Azalar Eğer siz fırça alamazsanız dişleriniz sarıdır.
Son örneği örneğimizde bakıyorum görmeyeli boyu bayağı uzamış.
Burada da yine dikkat ederseniz gençler. Uzamış. Fili var. Hemen başına onu sözcüğünü getiriyorum.
Onu uzamış olmaz. Uzama eğiliminin gerçekleşmesi için bir süre gereklidir di mi gençler?
Süreye ihtiyacımız var ve. Boyun uzaması. İrade dışında.
Yani boyut kendini isteyerek uzatmaz, irade dışında gerçekleşir.
O yüzden bunlara da ben ne diyorum, oluş fiili diyorum.
