Din, Kültür ve Medeniyet Soruları

B) E) Teori z ip ir 16. "Vücuttaki bütün eklemler için her gün sadaka ver- mek gerekir. Bineğine binmek isteyen kişiye yardım etmek veya eşyasını bineğine yüklemek sadakadir Güzel söz sadakadır. Namaza giderken atılan her adım sadakadır. Yol göstermek sadakadır." (Hadis) "Allah'ın nasıl bir misal getirdiğini görmedin mi? Gü- zel sözü, kökü sabit, dalları gökte olan güzel bir ağa- ca benzetti. O ağaç, rabbinin izniyle her zaman mey- vesini verir. Öğüt alsınlar diye Allah insanlara böyle misaller getirmektedir." (İbrahim suresi, 24, 25. ayetler.) Bu hadis ve ayetlerde verilen örnekler İslam dü- şüncesinde hangi kavramla ifade edilir? 18. A) Kelam- kibar C) Mütevatir haber E) Tasdik-i iman B) Amel-i salih D) Fitir sadakasi

til- Ika ştı. lua eti- psi ve lar. 39. "Ve onlar, Süleyman'ın mülkü (nübüvveti) hakkında şeytanların anlattıklarına uydular. Süleyman inkâr etmedi ancak şeytanlar inkâr etti. Onlar, insanlara sihri ve Babil'deki iki meleğe Harut'a ve Marut'a indirileni öğretiyorlardı. Oysa o ikisi: "Biz, yalnızca bir fitneyiz, sakın inkâr etme." demedikçe hiç kimseye (bir şey) öğretmezlerdi. Fakat onlardan erkekle karı- sinin arasını açan şeyi öğreniyorlardı. Oysa onunla Allah'ın izni olmadıkça hiç kimseye zarar veremez- lerdi. Buna rağmen kendilerine zarar verecek ve yarar sağlamayacak şeyi öğreniyorlardı. Andolsun onlar, bunu satın alanın, ahiretten hiçbir payı olma- dığını bildiler; kendi nefislerini karşılığında sattıkları şey ne kötü; bir bilselerdi." (Bakara suresi, 102. ayet) Buna göre, Harut ve Marut'un insanlara öğrettiği ilim aşağıdakilerden hangisinde belirtilmiştir? rici) nra ce) da- ayrı Y Y de N D A) Süleyman'ın mülkü hakkında şeytanların anlat- tıkları şeyler B) Şeytanların inkar ettikleri Süleyman'ın ilmi C) insanların zamanını çalan faydasız bilimleri D) İnsanların başkasına zarar vermesini sağlayan savaş araçları E) İnsanların arasını bozan sihri ve büyüyü 1 YGS Sosyal Bilimler Hiz Renk Denemeleri N den 1 kişi- 163

19. İslam tarihi boyunca kurulmuş çok sayıdaki eğitim kurumunda tefsir, hadis, kelam, İslam hukuku, siyer, Islam felsefesi ve tasavvuf gibi dinî ilimlerin yanında felsefe, tip, astronomi, matematik, mantık, fizik, kimya, tarih ve edebiyat vb. ilimler de öğretilmekteydi. Bu medreselerde birçok ilim adamı yetişmiş ve pek çok kalıcı eser ortaya konulmuştur. Medreseler tarihte İslam medeniyetinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Osmanlılar Dönemi'nde ilk medrese Bursa'da kimin tarafından kurulmuştur? A) Orhan Gazi BA Osman Gazi Ertuğrul Gazi D) Yıldırım Beyazıt E) Murat Hüdavendigar 15 TYT/Performans-5 (1920)

20. Türklerde İslam anlayışının oluşmasında Allah sev- gisini, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) sünnetine bağlılığı, hoşgörüyü ve fakirlere yardımı öğütleyen tasavvuf önderleri etkili olmuştur. Kur'an ve sünnet esasla- rindan hareketle oluşturdukları dinî düşünceyi, gü- zel ahlakı ve ibadetleri halka anlatan, insanların her türlü dinî sorunlarına adil ve mantıklı çözümler üre- ten âlimlerin de İslam anlayışının oluşmasına kat- kıları vardır. Ayrıca hukuk, felsefe, sanat, edebiyat, mimari ve musiki gibi değişik alanlarda yaptıkları ça- lışmalarla birçok bilgin, Türklerin İslamiyet anlayışı- ni, kültür ve medeniyet hayatını şekillendirmiştir. Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisinin üze- rinde özellikle durulmuştur? Türk - İslam anlayışında ortak olan noktalar B) İslam dinindeki medeniyet anlayışının kodları Türklerin din anlayışının oluşmasında belirleyi- ci olan unsurlar D) Siyasi yapıdaki değişimlerin Türklerin İslam an- layışı üzerindeki etkileri E) Türklerin İslam dinine katkıları 14

Tabloda "Hz. Şuayb (a.s.) ve Ma'un suresi" ile ilgili bilgiler verilmiş Semanur bunlardan door ğini “Y" şeklinde değerlendirmiştir. Olldiğini, dan doğru bildiğini 0 Es za Hz. Şuayb (a.s.) Medyen ve Eyke halkına gönderilen peygamberdir. Ma'un suresi Kur'an-ı Kerim'in sonlarında bulunan kısa surelerdendir. Seveo Hz. Şuayb (a.s.) kızını Hz. Musa (a.s.) ile evlendirmiştir. Ma'un suresinde Hz. Şuayb'ın (a.s.) hayatı anlatılır. Kur'an--Kerim'de Hz. Şuayb'ın (a.s.) kıssası bulunmamaktadır. Semanur bu etkinlikte doğru cevap verdiği her ifade için (+20) puan, yanlış cevap verdiği her ifade için alacaktır. 70 Buna göre Semanur etkinlik sonucunda toplamda kaç puan almıştır? A) 100 8/70 C) 40 80-10-10 D) 10

19. Horosan'ın Nişabur şehrinde dünyaya gelmiştir. Hoca Ahmet Yesevi tarafından başlatılan geleneğin bir temsilcisi olarak Türklerin müslümanlaşmasına büyük katkı sağlamıştır. "Makalat" adı verilen bir de eseri vardır. Yukarıda bahsi geçen İslam büyüğü aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Hacı Bektaş Veli B) Hacı Bayram Veli C) Mevlana D) Ahi Evran E) Yunus Emre 66

dağların jeolojik işlevlerinden, yağmurun olu- şumuna kadar pek çok bilimsel gerçek açıklan- lavoktan yaratılışı, evrenin genişlemesi, 16 - 20. soruları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi- ni yasal olarak almak zorunda olanlar ve İmam Ha- tip Okulları öğrencileri/mezunları cevaplayacaktır. 16. Kur'an ayetlerinde atmosferin katmanlarından, maktadır. Kur'an'da insanın anne rahmindeki gelişimi, çağdaş tıp biliminin bulgularına tamamen para- lel olarak anlatılır. gökyüzündeki yörüngeler gibi ancak modern astronominin ullaştığı gerçekler 1400 yıl önce Kur'an'da haber verilmiştir. Yukarıda Kur'an-ı Kerim'de anlatılan ve farklı bilim dalları ile ilgili olan bazı konulardan örnekler veril- miştir. Bu örneklerden yola çıkarak, aşağıdaki sonuçlar- dan hangisine ulaşılabilir? A) Kur'an-ı Kerim'in ilahi bir kaynak olduğu B) Müslümanların bilimsel çalışmalara teşvik edildiği C) İlim yapmanın erkek ve kadın bütün Müslüman- lara farz olduğu D) Müslümanların bilimsel ilerlemelerde diğer top- Jumlardan önde olduğu E) Kur'an-ı Kerim'in aynı zamanda bilimsel bir kitap olduğu

DENEME-1 20. Vahiy merkezli olarak başlayan İslam bilim ve düşünce tarihinde önemli dönemlerden birisi felsefenin İslam dünyasına girmesidir. Müslümanlar arasında bilimin gelişmesinde Emeviler Dönemi'nde başlayan tercüme faaliyetlerinin etkisi vardır. Felsefenin İslam dünyasına girmesi tercüme faaliyetlerinin bir sonucudur. Büyük tercüme çalışmaları 750 yılından 900 yılına kadar sür- müştür. Bu dönemde Sanskritçe, Pehlevice, Yunanca ye Süryaniceden eserler tercüme edilmiştir. Bu amaçla Emevi Halifesi Me'mun, Bağdat'ta kütüphane, akademi ve tercüme bürosundan oluşan bir müessese kurdu. İslam dünyasının bilimsel gelişmesine bu eğitim kurumu büyük katkılar sağladı. D Bu parçada anlatılan eğitim kurumu aşağıdakilerden hangisidir? A) Daru'l-hikme B) Daru'l-hadis C) Daru'l-kura D) Daru'l-erkam E) Daru'l-ulum

4. Gazze'de doğmuş, Bağdat'ta vefat etmiştir. Mekke, Medine, Yemen, Mısır ve Bağdat'ta ilim tahsil etmiştir ve pek çok âlimden ders almıştır. "Kitabu'l-Umm" adıyla ka- leme aldığı eser önemli kitaplarından biridir. Islam dün- yasındaki en yaygin mezheplerden biri onun adıyla anılır. Usul sahibi bu âlimin adı aşağıdakilerden hangisidir? A) Imam Malik B) Ahi Evran C) Ebu Hanife D) Imam Şafii E) Cafer-i Sadik

20. Helal apaçık belli, haram da apaçık bellidir. Bunların arasın- da, halktan birçoğunun helâl mi haram mi olduğunu bilme- bunlan yapmayan kurtuluştadır. Bunlardan bazisini yapan diği süpheli şeyler vardır. Dinini ve namusunu korumak için kimse ise haram işlemeye çok yaklaşmış olur. Nitekim ko- runun etrafında hayvanlarını otlatan kimse de koruya dalma tehlikesi ile burun buruna gelmiş olur. Dikkat ederseniz her hükümdarın bir korusu vardır. Allah'ın korusu da haram kıldı- ği şeylerdir." (Buharî, Büyû, 2.) Yukarıdaki hadise göre bir Müslümanın haramlar karşı- sında takınması gereken tavırlar hakkında hangisi söyle- nemez? A) Haram olduğunu bildiği tutum ve davranışlardan uzak durmalıdır. B) Haram helal ile ilgili şüpheye düştüğü durumlarda hisle- rine kulak vermelidir. C) Dinini korumak için haramlardan kaçınmalıdır. D) Haram şüphesi bulunan durum ve ortamlara yaklaşma- malıdır. E) Helal haram konularında kesin ve net bilgilere göre hare- ket etmelidir.

"Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” (Kanuni Sultan Süleyman, Divân-ı Muhibbi, Cilt: III, s. 460.) Verilen dizelerde anlatılmak istenen ana düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Sağlıklı olmanın birçok şeyden önemli olduğu B) Devletlerin, insanlar sayesinde ayakta kalabildiği C) Hastalıkların, kader sonucu meydana geldiği D) Hastalıklar karşısında, tevekkül edilmesi gerektiği

8. Tip alanında Ebu Bekir Razi, Ibnu'n.Nefs, Biruni, Ibn Sina, Akşemsettin gibi bilim adamları önemli çalışmalar yapmışlardır. Bunlardan ibn Sina'nın ".. ........" adlı eserleri beş yüz yil Avrupa'da tıp okullarında ders kitabı olarak okutulmuştur. Halen Paris Üniversitesinde büstü bulunan Ibn Sina'nın özellikle bitkisel tedavi yolları ile ilgili yaptığı çalışmalar geçerliliğini günümüzde de devam ettirmektedir. Yukandaki boşluğa gelmesi gereken eser adı aşağıdakilerden hangisidir? 5 p A) Tibbin Sırlar B) Er-Risale C) el-Kanun fi't-Tib D) EI-Usul Fi't-Tib E) Fakrname rnl

12- - Müslüman bilim adamlarının icadı olan bilimsel aletlerden oluşturduğu İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi müzesi İstanbul Gülhane parkındadır. - İslam Kültür ve Medeniyetinin daha iyi anlaşılması için çalışmalarda bulunulmuştur. - 2018 yılında vefat etmiş ve 2019 yılı yayımlanan bir genelgeyle" Prof. Dr. .......... Yıll" olarak ilan edilmiştir. - Müslüman bilim adamlarının bilim tarihine katkılarını araştırarak pek çok batılı bilim adamının çalışmalarının temelinde Müslüman bilginlerin çalışmalarının olduğunu göstermiştir. Yukarıda anlatılan Türk bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir? (5 P) a-Prof. Aziz SANCAR b- Prof. İlber Ortaylı C-Prof. Fuat SEZGİN d- Prof. Canan KARATAY e- Prof. Ibrahim SARAÇOĞLU

B) Hz. Peygal makamlarını göz önünde bu C) sandır. C) Hz. Peygamber Allah'ın elçisi eletuğu için in- sanlara nasıl davrandığı önemli değildir. Hz. M sandır. D) insanlar arasında ayrım yapmamak Hz. Pey- gamberin döneminde en önemli toplumsal kurallardan biridir. Muhammed Insanlara De- erirdi - Muhammed insanlara irk, k, cinsiyet, zenginlik ve ma- nlarına göre davranmamıştır. unların onurunu kıracak söz avranışlan yasaklamıştır. bu gezegende hayat var sesizlere, yetim ve öksüz- yaşlılara ve hastalara sa- kmıştır. * Pey S: en hayırlınız insanlara en I olanınızdır" cal mis * Pe 2. “Andolsun, Allah'ın Resulünde sizin için, Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah'ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır." (Ahzâb suresi, 21. ayet) Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisinin konusu verilen ayetin konusuyla örtüsmez? A) “(Resulüm!) Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik."(Enbiyâ suresi, 107. ayet) B) “De ki: Ben de ancak sizin gibi bir insanım, (Ne var ki) bana, 'Sizin ilahınız ancak bir tek ilahtır." diye vahyolunuyor..." (Kehf suresi, 110. ayet) me ka Yukar gamb A) Pe nei o C))"(Ey Muhammed!) Şüphesiz sen öleceksin we şüphesiz onlar da öleceklerdir." (Zümer su- resi, 30. ayet) B) Pe nis D) "Size kendi içinizden öyle bir peygamber gel- di ki, sizin sıkıntıya uğramanız ona ağır gelir. o size çok düşkün, müminlere çok şefkatli, çok merhametlidir.” (Tevbe suresi, 128. ayet) C) P he D) P j 74

Anadolu'da la 1. Türkistan'a kadar gelip hüküm sürmeye başlayan Emeviler Türklere karşı bazı olumsuz davranışlar ve si- yasi tutumlar ortaya koymuşlardır. Bu parçada sözü edilen durum Türklerin; 1. Islam'a girişlerinin az olması, II. Islam'a karşı Hristiyanlığı benimsemesi, III. Müslümanların hâkim oldukları bölgelerden göç etmesi durumlarından hangilerine yol açmıştır? A) Yalnızl. B) Yalnız III. C) I ve II. D) II ve III. E) 1, Il ve III.

1- İslam'ın akla ve bilime verdiği önemi açıklayız? (10 p.) 2- Müslüman bilginlerin çalışmaları Orta Çağ Avrupası'na nasıl bir etkide bulunmuştur? (10 p.) 3-Aşağıda verilen Müslüman bilim adamlarının katkı sundukları bilim dalını noktalı yerlere yazınız. (15 p.) Farabi Ali Kuşçu Uluğ Bey Katip Çelebi Aziz Sancar