Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki Soruları

- Enerji piramidindeki bazı canlıların beslenme şekli
gösterilmiştir.
Etçil
Etçil
Etçil
Otçul
Üretici
Bu piramitte yer alan canlılarla ilgili,
1. Hücre dışında glikojen sindirebilen canlılar 3, 4 ve
5. trofik düzeylerde bulunur.
D) I, II ve III
II. 2. trofik düzeydeki memeli hayvanlar kendi hücre-
lerinde ürettikleri enzimler ile selüloz sindirimi ya-
parlar.
III. En üst trofik düzeyde her zaman memeli bir hay-
van bulunur.
ifadelerden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) II ve III
E) Yalnız II
C) I ve Ht
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
- Enerji piramidindeki bazı canlıların beslenme şekli gösterilmiştir. Etçil Etçil Etçil Otçul Üretici Bu piramitte yer alan canlılarla ilgili, 1. Hücre dışında glikojen sindirebilen canlılar 3, 4 ve 5. trofik düzeylerde bulunur. D) I, II ve III II. 2. trofik düzeydeki memeli hayvanlar kendi hücre- lerinde ürettikleri enzimler ile selüloz sindirimi ya- parlar. III. En üst trofik düzeyde her zaman memeli bir hay- van bulunur. ifadelerden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) II ve III E) Yalnız II C) I ve Ht
ATP sentaz enziminin aktif olmasıdır.
9. Aşağıda kloroplast yapısında bulunan bazı yapılar şematize
edilmiştir.
1-B
(2)
Fotosistem
2-C 3-B
1 Stroma
ETS ATP Sentaz
5) Tilakoit boşluk
Bu yapıların özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılamaz?
A) ETS elektronların taşınmasını sağlar.
B) ATP sentaz, protonların 5 → 1 yönünde akışını sağlar.
C) Tilakoit boşlukta su fotoliz olur.
D) ETS protonların 1 → 5 yönünde akışını sağlar.
C
E Fotosistemlerde enerji değeri yükselirse klorofiller indir-
genir.
4
4-B 5-E
75-110
6-E 7-C
8-C 9-E
BİYOLOJİ
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
ATP sentaz enziminin aktif olmasıdır. 9. Aşağıda kloroplast yapısında bulunan bazı yapılar şematize edilmiştir. 1-B (2) Fotosistem 2-C 3-B 1 Stroma ETS ATP Sentaz 5) Tilakoit boşluk Bu yapıların özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) ETS elektronların taşınmasını sağlar. B) ATP sentaz, protonların 5 → 1 yönünde akışını sağlar. C) Tilakoit boşlukta su fotoliz olur. D) ETS protonların 1 → 5 yönünde akışını sağlar. C E Fotosistemlerde enerji değeri yükselirse klorofiller indir- genir. 4 4-B 5-E 75-110 6-E 7-C 8-C 9-E BİYOLOJİ
6.
X
Güneş ışığını soğuran fotosentetik bir pigment olan klo-
rofil aynı ortamda ışık alan bir molekülden farklı olarak;
1. elektron taşıma sistemine elektron aktarabilme,
II. yapısındaki enerji düzeyini artırma,
Ilt. organik yapılı olma
A) Yalnız I
özelliklerinden hangilerine sahip olduğu için fotosentez
tepkimelerini başlatabilme özelliğine sahiptir?
B) Yalnız II
FOTOSENTEZ - KEMOSENTEZ
Ditt ve ttt
by 35 DAY
e)tvetil
E) T, TI ve Til
HA ACA
KA
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
6. X Güneş ışığını soğuran fotosentetik bir pigment olan klo- rofil aynı ortamda ışık alan bir molekülden farklı olarak; 1. elektron taşıma sistemine elektron aktarabilme, II. yapısındaki enerji düzeyini artırma, Ilt. organik yapılı olma A) Yalnız I özelliklerinden hangilerine sahip olduğu için fotosentez tepkimelerini başlatabilme özelliğine sahiptir? B) Yalnız II FOTOSENTEZ - KEMOSENTEZ Ditt ve ttt by 35 DAY e)tvetil E) T, TI ve Til HA ACA KA
Üreme davranışları eşin aranması, kur yapma ve olası
eşler arasından birinin seçilmesi, eş için rekabet gibi
bir çok farklı davranışı içeren bir süreçtir.
Üreme davranışları için,
1. Eşin aranması için eşeyler arasında haberleşme-
nin olması gerekir.
II. Çiftleşme etkileşimlerinde çoğunlukla birkaç
erkek bir dişi için rekabet etmek durumunda
kalabilir.
III. Erkeklerin kur davranışı yapması dişide yumur-
tanın olgunlaşmasına etki edebilir.
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I
D) II ve III
B) I ve II
E) I, II ve III
C) I ve III
Birey se
artra
Dis
Bu
1
7
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
Üreme davranışları eşin aranması, kur yapma ve olası eşler arasından birinin seçilmesi, eş için rekabet gibi bir çok farklı davranışı içeren bir süreçtir. Üreme davranışları için, 1. Eşin aranması için eşeyler arasında haberleşme- nin olması gerekir. II. Çiftleşme etkileşimlerinde çoğunlukla birkaç erkek bir dişi için rekabet etmek durumunda kalabilir. III. Erkeklerin kur davranışı yapması dişide yumur- tanın olgunlaşmasına etki edebilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız I D) II ve III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III Birey se artra Dis Bu 1 7
+
D)
2n 3
E) 2n-6
2n-2
2n=2
19. Aşağıda karasal bir ekosistemdeki besin piramidi gösterilmiştir.
M
L
TYTYP Deneme (A Serisi)
K
N
Buna göre, bu besin piramidi ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden
hangisi yanlıştır?
GG
A) K, ışık enerjisi etkisi ile inorganik maddeden organik madde üretir.
B) L'canlısı sayısındaki artış K canlısını olumsuz, M canlısını olum-
lu etkiler.
C) M, üçüncü trofik düzeydeki tüketici canlıdır.
BN, prokaryot ya da ökaryot hücre yapılı olabilir.
EK canlısı sahip olduğu enerjinin %90'ını L canlısına aktarır.
31
Bur
III.
if
F
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
+ D) 2n 3 E) 2n-6 2n-2 2n=2 19. Aşağıda karasal bir ekosistemdeki besin piramidi gösterilmiştir. M L TYTYP Deneme (A Serisi) K N Buna göre, bu besin piramidi ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? GG A) K, ışık enerjisi etkisi ile inorganik maddeden organik madde üretir. B) L'canlısı sayısındaki artış K canlısını olumsuz, M canlısını olum- lu etkiler. C) M, üçüncü trofik düzeydeki tüketici canlıdır. BN, prokaryot ya da ökaryot hücre yapılı olabilir. EK canlısı sahip olduğu enerjinin %90'ını L canlısına aktarır. 31 Bur III. if F
35.
Çizgili kas hücreleri
- Düz kas hücreleri
Kalp kasi hücreleri
.
Yukarıda verilen kas tipleri için aşağıdaki hangi özellik or-
tak değildir?
A) Tendonlar ile bağlantılı olma
B) Mitokondrileri ile ATP üretme
C) Aktin ve miyozin bulundurma
D) Kreatin fosfat molekülü oluşturma
E) Miyoglobin pigmentine sahip olma
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
35. Çizgili kas hücreleri - Düz kas hücreleri Kalp kasi hücreleri . Yukarıda verilen kas tipleri için aşağıdaki hangi özellik or- tak değildir? A) Tendonlar ile bağlantılı olma B) Mitokondrileri ile ATP üretme C) Aktin ve miyozin bulundurma D) Kreatin fosfat molekülü oluşturma E) Miyoglobin pigmentine sahip olma
14. X, Y ve Z metalleri ile ilgili,
X metali: HCI ve HNO3 çözeltileri ile tepkime veriyor.
Y metali: HCI ve KOH çözeltileri ile tepkime veriyor.
A)
B)
C)
D)
E)
Z metali: HCI çözeltisi ile tepkime vermiyor. HNO3
çözeltisi ile tepkime veriyor.
Buna göre X, Y ve Z metalleri aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
X
Al
Cu
Mg
Na
Ca
Y
Zn
Ag
Na
Zn
AI
Z
Sn
AI
Zn
Mg
Cu
37
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
14. X, Y ve Z metalleri ile ilgili, X metali: HCI ve HNO3 çözeltileri ile tepkime veriyor. Y metali: HCI ve KOH çözeltileri ile tepkime veriyor. A) B) C) D) E) Z metali: HCI çözeltisi ile tepkime vermiyor. HNO3 çözeltisi ile tepkime veriyor. Buna göre X, Y ve Z metalleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X Al Cu Mg Na Ca Y Zn Ag Na Zn AI Z Sn AI Zn Mg Cu 37
32
20. Aşağıdaki insan aktivitelerinden hangisi doğal
yaşama diğerlerinden daha fazla zarar vermektedir?
A) Doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi
B) Belirli bir alana egzotik türlerin taşınması
C) Aşırı avlanma
D) Yoğun miktarda pestisit kullanma
E) Genetiği değiştirilmiş organizmalar üretme
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
32 20. Aşağıdaki insan aktivitelerinden hangisi doğal yaşama diğerlerinden daha fazla zarar vermektedir? A) Doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi B) Belirli bir alana egzotik türlerin taşınması C) Aşırı avlanma D) Yoğun miktarda pestisit kullanma E) Genetiği değiştirilmiş organizmalar üretme TEST BİTTİ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.
10. 1. Sodyum oksit
II. Potasyum klorür KCI
III. Hidrojen sülfür
Yukarıdaki bileşiklerin Lewis gösterimlerindeki nok-
ta sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangi-
sinde doğru olarak verilmiştir?
(H, O, 11 Na, 16S,17Cl, 19K)
A) || = ||>1
NOOH
D) I = || > |||
OKOD
Kaxenam in Deneme
B) | > | > III
CH=#=HF
E) | = ||| > ||
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
10. 1. Sodyum oksit II. Potasyum klorür KCI III. Hidrojen sülfür Yukarıdaki bileşiklerin Lewis gösterimlerindeki nok- ta sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangi- sinde doğru olarak verilmiştir? (H, O, 11 Na, 16S,17Cl, 19K) A) || = ||>1 NOOH D) I = || > ||| OKOD Kaxenam in Deneme B) | > | > III CH=#=HF E) | = ||| > ||
3.
Işık
Cam boru
→ Gaz kabarcığı
Havuz suyu
Yukarıda hazırlanan deney tüpünde cam boru içinde
oksijen gazının birikmesine;
A Yalnız I
ev
Yeşil su bitkisi
og snus
1. bitkide oksijenli solunum hızının, fotosentez hızından
fazla olması,
kloroplastta glikoz üretim hızının mitokondride besin
parçalama hızından fazla olması,
DI ve II
III. oksijenli solunumla açığa çıkan CO₂ miktarının foto-
septezde kullanılan CO₂ miktarına eşit olması
n nobshelebriti
olaylarından hangileri neden olur?
B) Yalnız II
Yalnız III
E) Hve III
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
3. Işık Cam boru → Gaz kabarcığı Havuz suyu Yukarıda hazırlanan deney tüpünde cam boru içinde oksijen gazının birikmesine; A Yalnız I ev Yeşil su bitkisi og snus 1. bitkide oksijenli solunum hızının, fotosentez hızından fazla olması, kloroplastta glikoz üretim hızının mitokondride besin parçalama hızından fazla olması, DI ve II III. oksijenli solunumla açığa çıkan CO₂ miktarının foto- septezde kullanılan CO₂ miktarına eşit olması n nobshelebriti olaylarından hangileri neden olur? B) Yalnız II Yalnız III E) Hve III
u
20. Bir besin zincirini oluşturan K, L, M ve N canlı türlerine ait be-
sin ve enerji piramidi aşağıda gösterilmiştir.
Buna göre;
ALLve III
N
M
Biyokütlesi en fazla olan → K
V. Biyolojik birikimi en az olan → N
XII. ikinci trofik düzeyde bulunan → L
Vİkincil tüketici olan
M
eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
B) Ilve IV
D) I, II ve
L
K
E) I, III ve IV
C) IIlve TV
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
u 20. Bir besin zincirini oluşturan K, L, M ve N canlı türlerine ait be- sin ve enerji piramidi aşağıda gösterilmiştir. Buna göre; ALLve III N M Biyokütlesi en fazla olan → K V. Biyolojik birikimi en az olan → N XII. ikinci trofik düzeyde bulunan → L Vİkincil tüketici olan M eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? B) Ilve IV D) I, II ve L K E) I, III ve IV C) IIlve TV
carşı
angis
göste-
can-
türler
inde
liği-
+) biyolite
en fazla bunada!
Bir yaşama birliğinde bulunan canlıların, beslenme yoluyla
oluşturdukları beslenme ağına besin zinciri denir.
AMU
Tabandan tepeye doğru gidildikçe aşağıdakilerden han-
gisi artabilir?
A) Besin
B) Birey sayısı
C) Toplam biyokütle (biyomas)
D) Bireysel hacim
E) Enerji za
11 av 18
A
BENIM HOCAM
audona
yu
A
5.
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
carşı angis göste- can- türler inde liği- +) biyolite en fazla bunada! Bir yaşama birliğinde bulunan canlıların, beslenme yoluyla oluşturdukları beslenme ağına besin zinciri denir. AMU Tabandan tepeye doğru gidildikçe aşağıdakilerden han- gisi artabilir? A) Besin B) Birey sayısı C) Toplam biyokütle (biyomas) D) Bireysel hacim E) Enerji za 11 av 18 A BENIM HOCAM audona yu A 5.
13. Bir bölgedeki K türü kertenkeleler ile L türü böcekler aynı
ağaç gövdesinde yaşamaktadır. Aşağıda K türü kertenke-
leler ve L türü böceklerle ilgili üç farklı durum verilmiştir.
1. durum: Bölgedeki ağaçların gövdesinde L türü böcekle-
rin kahverengi ve yeşil renkli çeşitleri yer almaktadır.
2. durum: K türü kertenkelelerin aşırı çoğalmasıyla L türü
böceklerin yeşil renkli olanları daha çok, kahverengi renk-
li olanları daha az avlanmıştır.
3. durum: Daha az avlanan kahverengi renkli L böcekle-
ri ortama daha iyi kamufle olarak daha fazla çoğalmış ve
bir süre sonra bölgedeki L türü, böceklerin %95 oranına
ulaştığı tespit edilmiştir.
Buna göre yukarıdaki durumların örnek verileceği kav-
ramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
sebnim A)
B)
C)
D)
1. durum
Varyasyon
Doğal seçilim
2. durum
Doğal seçilim
Varyasyon
Adaptasyon
Varyasyon
Adaptasyon Doğal seçilim
3. durum
Adaptasyon
Adaptasyon
Doğal seçilim
Varyasyon
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
13. Bir bölgedeki K türü kertenkeleler ile L türü böcekler aynı ağaç gövdesinde yaşamaktadır. Aşağıda K türü kertenke- leler ve L türü böceklerle ilgili üç farklı durum verilmiştir. 1. durum: Bölgedeki ağaçların gövdesinde L türü böcekle- rin kahverengi ve yeşil renkli çeşitleri yer almaktadır. 2. durum: K türü kertenkelelerin aşırı çoğalmasıyla L türü böceklerin yeşil renkli olanları daha çok, kahverengi renk- li olanları daha az avlanmıştır. 3. durum: Daha az avlanan kahverengi renkli L böcekle- ri ortama daha iyi kamufle olarak daha fazla çoğalmış ve bir süre sonra bölgedeki L türü, böceklerin %95 oranına ulaştığı tespit edilmiştir. Buna göre yukarıdaki durumların örnek verileceği kav- ramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? sebnim A) B) C) D) 1. durum Varyasyon Doğal seçilim 2. durum Doğal seçilim Varyasyon Adaptasyon Varyasyon Adaptasyon Doğal seçilim 3. durum Adaptasyon Adaptasyon Doğal seçilim Varyasyon
36. Genetik mühendisliği ve biyoteknolojinin amacı, artan
insan nüfusunun gereksinimlerini karşılamak ve sağlıklı
yaşamalarını sağlamaktır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin genetik mü-
hendisliği ve biyoteknolojinin uygulamalarından biri
olduğu söylenemez?
A) Bazı mikroorganizmaların genetiğini, çevre kirliliğini
giderecek şekilde değiştirmek
B) Besin olarak tüketilen bitkilerin aşırı sıcak veya so-
ğukta üretilebilmesini sağlamak
Etinden, sütünden, yumurtasından yararlanılan hay-
vanların üretimini artırmak
D) Ulkeler arasında kullanılmak üzere çok etkili biyolojik
silahlar üretmek
E) Bakteri DNA'sına insan genleri ekleyip bakterilerin
bağışıklık maddesi üretmelerini sağlamak
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
36. Genetik mühendisliği ve biyoteknolojinin amacı, artan insan nüfusunun gereksinimlerini karşılamak ve sağlıklı yaşamalarını sağlamaktır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin genetik mü- hendisliği ve biyoteknolojinin uygulamalarından biri olduğu söylenemez? A) Bazı mikroorganizmaların genetiğini, çevre kirliliğini giderecek şekilde değiştirmek B) Besin olarak tüketilen bitkilerin aşırı sıcak veya so- ğukta üretilebilmesini sağlamak Etinden, sütünden, yumurtasından yararlanılan hay- vanların üretimini artırmak D) Ulkeler arasında kullanılmak üzere çok etkili biyolojik silahlar üretmek E) Bakteri DNA'sına insan genleri ekleyip bakterilerin bağışıklık maddesi üretmelerini sağlamak
34/
34/Katil balinaların ya da insanların su samurlarını aşırı
avlamalarıyla su samurlarının besini olan deniz kestane-
leri aşırı bir şekilde çoğalıp buradaki deniz yosunlarıyla
beslenmesiyle deniz yosunlarını yok ederler. Bunun so-
nucunda deniz yosunlarıyla beslenen, deniz yosunlarını
barınak olarak kullanan çok değişik omurgasız ve omur-
galı hayvan yok olmayla karşı karşıya kalır.
Bu şekilde sayısı azalınca çok sayıda canlının azal-
masına neden olan ve heterotrof beslenen su samuru
gibi türler aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir?
A) Endemik
C) Epifit
E) Gösterge
B) Kilit taş
D) Baskın
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
34/ 34/Katil balinaların ya da insanların su samurlarını aşırı avlamalarıyla su samurlarının besini olan deniz kestane- leri aşırı bir şekilde çoğalıp buradaki deniz yosunlarıyla beslenmesiyle deniz yosunlarını yok ederler. Bunun so- nucunda deniz yosunlarıyla beslenen, deniz yosunlarını barınak olarak kullanan çok değişik omurgasız ve omur- galı hayvan yok olmayla karşı karşıya kalır. Bu şekilde sayısı azalınca çok sayıda canlının azal- masına neden olan ve heterotrof beslenen su samuru gibi türler aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir? A) Endemik C) Epifit E) Gösterge B) Kilit taş D) Baskın
0-
ra
in-
Deneme
18. Enfeksiyon kapmış bir bitki yaprağına yerleşmiş pato-
jendeki (hastalık yapıcı) protein, bitki tarafından algılan-
dığında sinyal iletme yolu başlatılır. Proteini algılayan
enfeksiyona uğramış hücreler, antimikrobiyal proteinler
salgılayarak çeper yapısını değiştirerek enfeksiyonu ör-
ter ve daha sonra kendilerini yok ederler. Ölmeden ön-
ce, metilsalisilik asit isimli sinyal molekülünü bitkinin di-
ğer bölümlerine yayarlar. Enfeksiyon bölgesinden çok
uzakta olan hücreler metilsalisilik asiti, salisilik asite dö-
nüştürerek sinyalin daha uzak alanlara yayılmasını sağ-
larlar. Bu şekilde, sistemik olarak kazanılmış direnç ak-
tifleştirilir. Hücrelerin bir süreliğine çeşitli patojenlere kar-
şı korunması sağlanır.
Patojenle enfekte olmuş bitkilerde patojene karşı
oluşturulan sistemik direnç ile ilgili olarak, aşağıda-
kilerden hangisi çıkarılabilir?
Patojenler hiçbir bitkiye zarar veremez.
Metilsalisilik asitin, salisilik asite dönüşümü enfek-
te olmuş hücreler tarafından gerçekleştirilir.
C) Enfekte olmuş hücrelerin salgıladığı antimikrobiyal
proteinler, enfeksiyonun diğer hücrelere yayılması-
ni engeller.
Sistemik direnç, patojene karşı kalıcı direnç kaza-
lmasını sağlar.
E) Metilsalisilik asit, sağlıklı hücreler tarafından üretilir.
Biyoloji
Canlılar ve Çevre Arasındaki İlişki
0- ra in- Deneme 18. Enfeksiyon kapmış bir bitki yaprağına yerleşmiş pato- jendeki (hastalık yapıcı) protein, bitki tarafından algılan- dığında sinyal iletme yolu başlatılır. Proteini algılayan enfeksiyona uğramış hücreler, antimikrobiyal proteinler salgılayarak çeper yapısını değiştirerek enfeksiyonu ör- ter ve daha sonra kendilerini yok ederler. Ölmeden ön- ce, metilsalisilik asit isimli sinyal molekülünü bitkinin di- ğer bölümlerine yayarlar. Enfeksiyon bölgesinden çok uzakta olan hücreler metilsalisilik asiti, salisilik asite dö- nüştürerek sinyalin daha uzak alanlara yayılmasını sağ- larlar. Bu şekilde, sistemik olarak kazanılmış direnç ak- tifleştirilir. Hücrelerin bir süreliğine çeşitli patojenlere kar- şı korunması sağlanır. Patojenle enfekte olmuş bitkilerde patojene karşı oluşturulan sistemik direnç ile ilgili olarak, aşağıda- kilerden hangisi çıkarılabilir? Patojenler hiçbir bitkiye zarar veremez. Metilsalisilik asitin, salisilik asite dönüşümü enfek- te olmuş hücreler tarafından gerçekleştirilir. C) Enfekte olmuş hücrelerin salgıladığı antimikrobiyal proteinler, enfeksiyonun diğer hücrelere yayılması- ni engeller. Sistemik direnç, patojene karşı kalıcı direnç kaza- lmasını sağlar. E) Metilsalisilik asit, sağlıklı hücreler tarafından üretilir.