Genetik Varyasyon ve Biyoçeşitlilik Soruları

bölge 6. İnsanlarda gonozomlarda taşınan özelliklerle ilgili ola- rak; I. X kromozomu üzerinde taşınan çekinik hastalıkların erkeklerde görülme ihtimali daha yüksektir. II. X kromozomu üzerinde taşınan baskın özelliklerin dişilerde görülme ihtimali daha yüksektir. III. Erkekler, X üzerinde taşınan bir karakter yönünden homozigot ya da heterozigot olamaz. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III Yaprak Test

B FEN BİLİMLERI 7. Dış etki sonucu DNA'nın yapısında meydana gelen değişimlere mutasyon, değişime uğrayan canlılara da mutant denir Bütün kalıtsal hastalıklar mutasyon sonucu oluşmuştur. Mutasyonlar genel olarak zararlı olsa da yararl mutasyonlar da vardır. Aşağıdaki tabloda yararlı ve zararlı mutasyonlara örnekler verilmiştir. Yararlı Mutasyon Bitkilerde meyvelerin büyük olması Bitkilerin daha fazla tohum oluşturması Bitkilerin daha büyük tohum oluşturması A) I ve II C) I ve III Canlıların bulundukları ortama daha iyi uyum sağlaması ve böylece yaşama şanslarını artırmaları Zararlı Mutasyon insanlarda albinoluk (renk pigmentinin oluşmaması) İnsanlarda altı parmaklılık Kanser oluşumu İnsanlarda hemofili, orak hücreli anemi hastalıkları ile down sendromunun ortaya çıkması Yukarıda verilen tabloya göre, 1. Bir mutasyon sonucu ortaya çıkan özellik canlının bulunduğu ortamda yaşama şansını arttırıyorsa bu mutasyon yararlı bir mutasyondur. II. Bütün mutasyonlar yararlı ya da zararlı olmak zorundadır. Nötr bir mutasyon olamaz. III. Van kedisinin göz renginin birbirinden farklı olması Van kedisinin daha iyi görmesine neden olduğundan yararlı bir mutasyon olarak nitelendirilebilir. verilen ifadelerden hangileri doğrudur? B) Yalnız I D) II ve III

1. Bezelye bitkilerinde tohum rengi ve şekli ile ilgili yapılan bir çaprazlama sonucunda, 320 tane sarı, düz tohumlu, 105 tane sarı, buruşuk tohumlu, 102 tane yeşil, düz tohumlu, 33 tane yeşil, buruşuk tohumlu • • bezelye bitkisi oluşmuştur. Kural olarak çaprazlamalara katılan bezelye bitki- lerinin genotipleri aşağıdakilerden hangisidir? (S: Sarı tohumlu olma, s: Yeşil tohumlu olma; D: Düz tohumlu olma, d: Buruşuk tohumlu olma aleline baskındır.) A) SsDd x SSdd C) SsDd x SsDd B) SSDD x SSDD D) ssdd x SSDd E) SSdd x ssDD G stres 5

NEFES AÇAR Avcr hayvanlar, avlarını daha etkili bir şekilde yakalayabilmele- rini sağlayan çeşitli adaptasyonlara sahiptir. Buna karşılık avla- rin da avcılardan korunmak için çeşitli adaptasyonları vardır. Ör- neğin, kamuflaj bu tip adaptasyonlardan biridir. Bir çalışmada açık renk kürke sahip fareler ile koyu renk kürke sahip farelerin, farklı koşullarda avcılar tarafından avlanma sa- yıları ölçülmüş ve aşağıdaki grafikler elde edilmiştir. Yakalanan fare sayısı Yakalanan fare sayısı Dolunay A) Yalnız I 19 Ay işığı yok Açık renk kürk Koyu renk kürk 28 Dolunay D) II ve III 26 Buna göre, 1. Karanlıkta açık renk zeminde bulunan koyu renk kürke sa- hip farelerin yakalanma oranları daha yüksektir. Ay işığı yok Açık renk toprak II. Koyu renk zeminde ay ışığı, açık renk farelerin avlanma sa- yısını azaltır. Koyu renk toprak III. Bulundukları zeminle uyumlu renklere sahip fareler her du- rumda daha az avlanır. yorumlarından hangileri yapılabilir? B) Yalnız II E) I, II ve III 7. Oksyen Yayınlars C) I ve III Belirli b aralığı yerini yon d Süks rudu n A) C B) (C) 8.

11 A türünden izole edilen proteinler X, Y, Z türlerinin kanlarına damlatılmış ve çökelme oranları aşağıda gösterilmiştir. A türünden izole edilen proteinler X % 80 çözelme A) Yalnız I Y % 50 çözelme mer Buna göre, I. A türüne en yakın akraba olan tür, Z türüdür. II. A türünün Y türü ile ortak genleri, Z türü ile olan ortak genlerinden daha fazladır. III. A türü ile en çok ortak protein içeren tür X türüdür. olarak verilenlerden hangileri doğrudur? veinsg D) I ve II Z % 20 çözelme B) Yalnız II evell 16C) Yalnız III E) II ve III

5. 1850'li yıllara kadar Manchester bölgesinde güve kelebekle- ri açık renkliydi. Bu kelebekler açık renkli ağaç gövdelerinde kuşlar tarafından fark edilmiyordu.1850'li yıllardan sonra sanayi devrimiyle, kirliliğe duyarlı likenlerin yok olması, ağaç gövdele- rinin is ve kurumla kaplanması sonucu beyaz güve kelebekleri kolayca fark edilmeye başlandı. Ortama uygun rengi olan siyah güve kelebekleri kuşlar tarafın- dan fark edilmediği için çoğalmaya devam ederken beyaz güve kelebeklerinin sayısı sürekli azalmıştır. Yukarıda verilen parçaya göre; 1. Varyasyon türün devam olasılığını artırır. II. Parçada verilen durum sonucu siyah güve kelebeklerinin popülasyondaki sayısı artmıştır. III. Verilen olayda rengini siyaha dönüştürebilen beyaz güve kelebeklerinin yaşama şansı artmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III

Örnek 42 Gelişmiş bir canlı türünde, 1. eşey ana hücrenin DNA sında ani yapısal değişikliklerin meydana gelmesi, II. eşey hücrelerinde n+1 sayıda kromozom bulunması, III. bazı çevresel faktörlerin genlerin işleyişini değiştirmesi, x olaylarından hangileri kalıtsal varyasyonlara neden olabilir? erey A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnızlı E) Il ve Il

19. "Modifikasyonlar vücut hücrelerindeki genlerin işle- yişini etkiler mi?" sorusuna cevap arayan bir grup araştırmacı asağıdakroenevler yapıyorlar I. deney Farklı büyüklükteki aynı cins bitkiyi farklı renk ışık altında 60 saat bekletip daha sonra değişimlerine bakıyorlar. II. deney Aynı büyüklükteki farklı cins bitkiden birini 60 saat ışık altında, diğerini ise karanlıkta bekletip daha sonra değişimlerine bakıyorlar. III. deney Aynı büyüklükteki aynı cins bitkiden birini 60 saat ışık altında, diğerini ise karanlıkta bekletip daha sonra değişimlerine bakıyorlar. IV. deney Farklı büyüklükteki aynı cins bitkiden birini 60 saat ışık altında, diğerini ise karanlıkta bekletip daha sonra değişimlerine bakıyorlar. Buna göre, araştırmacıların yaptığı deneylerden hangilerinin sonuçları başlangıctaki soruya uygun bir cevap oluşturur? A) Yalnız III C) II ve III B) I ve II D) III ve IV E

13 Us YN ARh+ OT Z ORh- AM ge Yukarıdaki soyağacında, bireylerin kan grubu ve Rh faktö- rü ile ilgili fenotipleri verilmiştir. A) Buna göre, soyağacında X ile gösterilen bireyin, hem kan grubu hem de Rh faktörü bakımından homozigot genotipte olma olasılığı kaçtır? -|~ 1 X ARh+ 2 ARh+ B) 1/14 D) 1 16 E) 1 32

dan etkisi Adrenalin 7 APOIEMI 10. Aşağıdaki hastalıklardan hangisi tiroit bezinin ça- lışma bozukluğundan kaynaklanan hastalıklardan değildir? imetala in A) Kretenizm Xoedbest filisoq ev) Basit guatr C) Eksoftalmik guatr inns malve D) Miksodem Sainitale E) Tetani lal D) IV. zam E) IV. zam Vo

1. Aşağıdaki soyağacında otozomal çekinik bir özelliği feno- tipinde gösteren bireyler boyalı olarak verilmiştir. 4 1 OBO BOL 2 3 5 Buna göre, numaralanmış bireylerden hangisinin ge- notipi kesinlikle aşağıdaki gibi olamaz? A) 1 numaralı birey: Aa B) 2 numaralı birey: AA C) 3 numaralı birey: AA D) 4 numaralı birey: Aa EX/5 numaralı birey: Aa

. Aşağıdaki şekilde kemik iliğindeki kök hücrelerin farklılaşması gösterilmiştir. Kültür ortamı dur? Farklılaşma Buna göre, 1. Kök hücreler parkinson hastalığının tedavisinde kullanılabilir. II. Farklılaşma DNA da farklı gen bölgelerinin akti- vasyonu ile sağlanır. III. Kök hücreler sadece göbek kordon kanından elde edilebilir. A) Yalnız I açıklamalarından hangisi yada hangileri doğru- Sinir hücresi D) il ve ill Kalp kası hücresi B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III

ANALİZ Eşeye Bağlı Kalıtım Ho 6. Hemofili X'in Y ile homolog olmayan bölgesinde resesif olarak aktarılan kalıtsal bir hastalıktır. Buna göre aşağıdaki soyağaçlarından hangisi bu Ne kalıtım modeline uygunluk gösterir? B) C) ald nchrist E) O AY DY ð 8 r Y C

5.Bir ailenin bazı bireylerinin ABO sitemindeki kan grupları fenotipleri, aşağıdaki soyağacında verilmiştir. 0 ( X (A Buna göre bu soyağacında X ile gösterilen bireyin ABO sistemi ile ilgili olarak alyuvarlarında antijen bulunmama oranı nedir? A) 1/3 B) 2/3 C) 1/4 O: Dişi ☐: : Erkek

7. Erişkin X koyunu- na ait yumurta hücresinin sitoplazması alınır. Sitoplazmaya deri hücre- sinin çekirdeği mikroenjeksiyon ile aktarılır. K hücresi Erişkin Y koyuna ait deri hücresinin çekirdeği çıkartılır. K Koyunu D) II ve III sin Y hücresi Z koyununun rahmine yerleştirilir. Yukarıda şematize edilen canlı klonlama süreci sonucu oluşan P kuzuları ile ilgili olarak, Y koyununun genetik ikizidir. II. Z koyunu ile genetik akrabalığı yoktur. III. Kesinlikle X koyunu ile aynı cinsiyettedir. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız T B) Yalnız II Kuzuları E) I, II ve III I ve II

15. Aşağıdaki görselde bitkilerde doku kültürü yöntemi gös- terilmiştir. Bu yöntemle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- liştır? A) Laboratuvar ortamında gerçekleştirilir. B) Genetik çeşitlilik oluşturmak amacıyla yapılır. C) Bitki dokusu, özel besin çözeltilerinde geliştirilir. D) Hücrelerin bölünmesiyle oluşmuş, şekilsiz hücre kümesine kallus denir. E) Doku kültürü, eşeysiz canlı üretme yöntemlerinden biridir.