Hücre Zarı ve Madde Geçişleri Soruları

16. Aşağıda yoğunlukları belirtilen maddeler kullanılarak ha zırlanan deney düzenekleri gösterilmiştir. %5 glikoz %10 a. asit %4 maltoz %2 üre Glikoz 6 12 %5 glikoz %6 a. asit %6 maltoz %4 üre A) B) C) 12 D) 6 -E) 6 Amino asit 6 6 Deney düzeneğinin A kabında bulunan çözelti itilerek yarı geçirgen zardan oluşan boruda ilerletiliyor. Borudaki SIVI sırasıyla B, C ve D kaplarından geçerek E kabina ulaşıyor. Buna göre, E kabina ulaşan çözeltinin bileşenlerinin yüzdeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- miştir? 12 %11 glikoz %4 a. asit %5 maltoz %5 üre 12 TYT-3 6 %4 glikoz %6 a. asit %7 maltoz %4 üre Maltoz 4 6 6 4 E 12 Üre 4 8 4 8

Çift katlı fosfolipit tabakası JAPAN 70. Hücre zarının genel yapısı aşağıda gösterilmiştir. Hücre dışı Glikoprotein Glikolipit 259ORUDA BİYOLOJİ Hücre içi Gliserol Yağ asitleri Protein Kolesterol Kanal proteinleri Buna göre aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Çift katlı fosfolipit tabakasının sürekli hareket halinde olması hücre zarına akıcılık kazandınır. B) Fosfolipitlerin hücre dışına ve sitoplazmaya bakan baş kısımları hidrofobik, iç tarafa bakan kuyruk kısımları hidrofilik yapıdadır. C) Hücre zarında bulunan protein molekülleri yer değiştire- bilir. D) Karbonhidratlar zarın sadece dış kısmında protein ve lipitlere bağlı olarak bulunurlar. E) Hücre zanı yüzeyine tutunmuş proteinler enzim görevi yapabilir. Üç farklı özdeş hücre, yoğunluklan aynı fakat sıcaklıklan farklı olan ortamlara konuluyor. Hücrelerin zamana bagi asmatik basınçlarının değişimini gösteren grafik aşağıda ATES

10. ve 1. Süzülme olayı difüzyonla II. Geri emilim difüzyon ve aktif taşımayla III. Salgılama sadece aktif taşımayla gerçekleşir. İdrar oluşumu sırasında gerçekleşen olaylar yukarıda verilmiştir. Buna göre; ATP y E) 2, 3 ve 4 Oksijen miktarı D) Il ve Ill Serbest enzim miktarı D 11 grafiklerinde görülen değişikliklerden hangileri I, II ve III nu- maralı olaylarda ortak olarak gerçekleşmez? A) Yalnız B) I ve II E) I, II ve III C) I ve I kamplus

18. Aşağıda hücre zarından madde taşınım şekillerinden birinin bazı özellikleri verilmiştir. Hücre zarı yüzeyinde artışa sebep olur. Polimer moleküllerin taşınımıdır. Enerji harcanır. Buna göre, özellikleri verilen madde taşınım şekli aşağı- dakilerden hangisidir? A) Pinositoz B) Ekzositoz C) Fagositoz D) Aktif taşıma EX Kolaylaştırılmış difüzyon

18. Aşağıdaki düzenek hücre zarı ile eşit bölmelere ayrılıyor. Başlangıç durumunda üç ayrı bölmeye farklı yoğunluklarda eşit seviyelerde nişasta çözeltisi konulmuştur. Düzenekte 5 dakika sonra sıvı seviyelerinin durumu şekildeki gibi gözlemleniyor. Başlangıç durumu 5 dakika sonraki durumu Nişasta Nişasta Nişasta çözeltisi çözeltisi çözeltisi K || Bu düzeneklere göre, 1. bölmenin su miktarı 5 dakika ||| DL ye M aromat yayınları Nişasta Nişasta çözeltisi Nişasta çözeltisi çözeltisi III II. bölmenin su miktarı L grafiklerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız K B) Yalnız L 5 dakika 11 III. bölmenin su miktarı E) K, L ve M 5 dakika M C) Yalnız M

zarla pe- rok- i ve tok- erini canlı udu Osmoz, suyun, yan geçirgen molekülleri, suyun çok olduğu yerden (az yoğun olduğu yere (çok yoğun ortam) seçici geçirgen bir z geçmesidir. tar D) I ve II nudu B) Yalnız II Örneğin; saf su dolu bir kaba; geniş yüzeyine bağırsak pa çası gerilmiş, içinde şekerli su bulunan bir cam huni dalo. rıldığında su moleküllerinin çoktan aza yani kaptan huniye doğru hareket ettiği ve huni içerisindeki su miktarının artto gözlenmiştir. Bu olay iki ortamın yoğunluğu eşitlenene del sürmüştür. O hâlde, aralarında yan geçirgen bir zar buluna farklı yoğunluktaki iki sıvıdan yoğunluğu (çözünmüş madde miktarı) fazla olan, yoğunluğu az olandan bir miktar su emer Suyun, daha az sulu ortama geçebilmek için zara uyguladığ basınca osmotik basınç denir. Osmoz ve osmotik basınç ile ilgili olarak; Hipertonik ortama konan hücrenin osmotik basıncı ar- azal ATP hidrolizi gerektiren bir olaydır. III. Hücrenin yoğunluğu azaldıkça osmotik basıncı artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I E) I ve Ill BÖLÜM 03 Öğreten Bilgi Doğayı daha iyi zer özelliklerine Canlıların filoge basamaklarına edilir. Canlılar protein benze embriyonik ta C) Yalnız III ● ● Homolog or organlardır. C organlardır. Analog org Örneğin: In Doğal sınıf ise alemdi • Tür; ortak önemlisi topluluğu domesti • Türden azalır, c . Sistem Sinif - Öğr Aynı ort türden Ort 11 Ay özelli

5 Çeper taşımadığı bilinen dört özdeş hücrenin sitop- lazma ve dış ortamdaki su oranları grafikteki gibidir. ▲ Hücre dışı su (%) 30 20 10 A B C D 20 30 40 T.B = Turgor Basıncı O.B = Osmotik Basıncı E.K = Emme Kuvveti Sitoplazma su oranı (%) Buna göre, dört hücre ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur? A) A hücresinde plazmoliz görülür, O.B'ı artar. B) B hücresi su ve madde alışverişi yapar, ancak denge hâli değişmez. C) Chücresi su alır, T.B'ı artar ve turgor hâlinde kalır. D) D hücresi, hipotonik bir ortamdadır ve E.K. aza- lırken T.B. artar. E) Deney sonunda O.B'ları D>A> B = C şeklindedir.

30 6. Bir öğrenci nişastalı agar içeren iki petri kabının ortasına fasülye tohumu yerleştirmiştir. Birinci deneyde tohumun nemli kalabilmesi için tohum üzerine ıslak pamuk örtmüş, ikinci deneyde böyle bir işlem yapmamıştır. Her iki deney- de de petri kabına bir miktar lügol ilave etmiştir. (NOT: Lügol nişasta ile mavi renk oluşturur.) Deney I Lügol çözeltisi Lügol çözeltisi ● Nişastalı agar Mavi renk Nişastalı agar Mavi renk D) Il ve IV Deney II Mavi renk Deney sonunda öğrencinin gözlemleri; Deney I'de önce tüm agar mavi renk almış ancak za- manla tohum etrafında mavi renk gittikçe kaybolmuştur. Deney Il'e tüm agar mavi renk almış ve bu mavi renk deney süresince korunmuştur. Mavi renk şeklindedir. Buna göre bu öğrenci enzimler ile ilgili; I. Enzim substrat kompleksi hücre dışında oluşabilir. II. Enzimler ancak sulu ortamda çalışır. 111) Enzim sentezi hücre dışında gerçekleşebilir. IV Enzimler hidroliz tepkimelerinde görev yapar. yorumlarından hangilerine ulaşabilir? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III E) I, II ve IV na ka ci A n

FEN BİLİMLERİ 16. Hücre zarında madde taşınması ile ilgili, 1. Solunum gazları difuzyonla taşınır. op hel II. Zardan geçebilecek büyüklükteki bir molekülün hücre zarından geçişi endositoz veya ekzositoz ile gerçekleştirilir. 11. Polimer enzimlerin hücre dışına salgılanması aktif taşıma ile gerçekleştirilir. ifadelerinden hangileri yanlıştır? B) Yalnız II C) I ve III A) Yalnız I Hoo nail D) II ve III si E) I, II ve III nsysegy abrizsbs 68 nempe GIBBOO namasped snellsbanelebs iad av barve hohür -sb-168-sel 19hüt neysesy sbn'iesbA Modnio.l 40 iney ev existieuvA qiyemesned enslilabrite sibetlemesned eyelixeb'en 18. x nesmijesned DENEM hobül bisbrinalabs lodmol av lisä siog nu elle hielde moinsned ennidhia Pubelsst srish ilsmitdismlo laipsri neb Xibisie (A

şınan öster- r için, H. ek ço- acht. gös- ve IV X itli e- KÖŞEBİLGİ Yayınları 5. Bir hücrede farklı maddelerin hücre zarından taşınma yön- temleri aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. K Yüksek konsantrasyon Düşük konsantrasyon L Yüksek konsantrasyon Düşük konsantrasyon M Yüksek / düşük konsantrasyon Yüksek / düşük konsantrasyon Bu madde taşınma yöntemlerinde oklar madde geçişi yönünü gösterdiğine göre aşağıdaki ifadelerden hangi- si söylenemez? A) K geçişinde; yağda çözünen ve yağı çözen maddeler ile gazların hücre içine alınması sağlanabilir. B) geçişi ile glikoz, fruktoz, galaktoz, amino asitler, iyon- lar, tuzlar gibi suda çözünebilen maddeler hücre içine alınır. A C) Mgeçişine sinir hücrelerinde uyartı iletimi sırasında sod- yum ve potasyum iyonlarının yer değiştirmesi örnek ve- rilebilir. Molekül büyüklüğünün artması K ve L yöntemleri ile mad de geçiş hızını etkilediği halde, M geçişinde etkili olmaz. Lyöntemi ile madde geçişlerinde enerji harcanmaz, mad- de sahip olduğu kinetik enerji ile yer değiştirir. V

2. Canlı fle E) Il VE 8. Bir grup öğrencinin osmotik basınç kavramını araştırmak için hazırladıkları deney düzeneği verilmiştir. Ağırlık konulabilen bölme Piston Şekerli su OO oo. Poo +Saf su Sadece su moleküllerini geçiren zar Buna göre, 1. Şekerli su bulunan koldan saf su bulunan kola doğru su geçişi gözlenir. II. Pistona şekerli suyun osmotik basıncına denk bir ağırlık bırakılırsa iki koldaki sıvı seviyeleri eşitlenir. III. Şeker çözeltisinin derişimi azaltıldığında iki koldaki sıvı seviyelerini eşitlemek için pistondaki ağırlık artırılmalıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III MEB 2021-2022 Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

9. Bir bitki hücresi izotonik çözelti içerisinde bir süre bekle- tildikten sonra sırasıyla önce hipertonik sonra hipotonik çözelti içerisine konularak bir süre daha bekletilmiştir. Bu süreçte bitki hücresinde emme kuvveti, osmotik basınç ve turgor basıncındaki değişimler grafikte verildiği gibi olmuş- tur. A Miktar A) B) C) D) E) Buna göre, emme kuvveti, osmotik basınç ve turgor basıncındaki değişimler K, L ve M eğrilerinden hangi- sine ait olabilir? Emme kuvveti K K M L M K M Osmotik Basınç L M K M L t(Zaman) Turgor Basıncı M L L K K

su all. 15. Bir bitkiden alınan yaprak hücresi, hipotonik bir ortama konu- luyor. Bu ortama bırakılan yaprak hücresi ile ilgili, Hücre çeperi ile hücre zarı arasındaki mesafe giderek artar. Hücrenin sitoplazmasındaki çözünmüş madde yoğunluğu azalır. II. Su molekülleri dış ortamdan hücre içine doğru hareket eder. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) ve III B) Yalnız II E) I, ILve I C) Yalnız III

Z da 2. Bir bitkinin yaprağından izole edilen kloroplastlı bir hücre, derişimi bilinmeyen ortama alınarak to - të zaman aralığına kadar bekletilmiş, bu zaman aralıklarında turgor basıncında meydana gelen değişimin grafikteki gibi olduğu belirlenmiştir. N (Normal) Turgor basıncı Zaman to t₁ t2 t3 Buna göre, hücre ve gerçekleşen olaylar ile ilgili seçeneklerde verilen ifadelerden hangisi doğru olamaz? A) to - t₁ zaman aralığında hücrenin turgor basıncı osmotik basıncına eşittir. B) t₂ anında hücre zarı ile çeper arasındaki mesafe maksimumdur. C) t₁-t₂ zaman aralığında hücrenin ribozom faaliyeti hızlanmış olabilir. D) t₂-t3 zaman aralığında koful özsuyunun derişimi artmaktadır. E) t₁- t₂ zaman aralığında mitokondri faaliyeti kloroplast faaliyetinden, t2 - t3 zaman aralığında ise kloroplast faaliyeti mitokondri faaliyetinden hızlı olabilir.

O 10. Aşağıdaki olayların hangilerinin gerçekleşmesi sırasın ATP enerjisine ihtiyaç duyulmaz? A) Amip hücresinin fagositozla besin alması B) Sinir hücrelerinde Na+ - K+ pompasının çalışması Alveollerde solunum gazlarının geçişi D) Çizgili kasların kasılıp gevşemesi E) Paramesyumun fazla suyu kontraktil kofulla atması OYT BİYOLOJİSB/201

2. "Tüm canlılar polimer yapılı molekülleri hücre içine alabilirler." hipotezini kuran bir araştırmacı aşağıdaki çalışmalardan hangisini yaptığında hipotezini değiştirmek zorunda kalır? B A) Hayvan hücresinde hormonların ekzositoz ile kana verildiğinin tespiti B) Bakteri hücresinde hücre çeperinin esnek olmadığının tespiti C) Kolaylaştırılmış difüzyonda taşıyıcı veya kanal proteinlerin görev aldığının tespiti D) Aktif taşımada ATP harcandığının tespiti E) Amipin yalancı ayak oluşturarak polimer yapılı besinleri hücre içine aldığının tespiti