Kalıtımın Genel İlkeleri Soruları

k 10. K No 00 A ho 00 00 00 ha 00 Ao Ad II. grup 1. grup İrem, ilk önce sarı tohum rengine sahip bezelye ile yeşil tohum rengine sahip bezelyeyi yukarı- daki gibi çaprazlıyor. Daha sonra elde ettiği sarı tohum rengine sahip bezelyeleri K ve L bezel- yeleri ile ayrı ayrı çaprazlıyor, I ve II. grup bezel- yeleri elde ediyor. Yapılan bu çaprazlamalara göre aşağıda ve- rilen çıkarımlardan hangisi kesinlikle doğru- dur? (Sarı tohum aleli, yeşil tohum aleline bas- kındır.) AK bezelyesinde sarı renk tohum aleli yoktur. B) L bezelyesinde yeşil renk tohum aleli bulunur. C) Her iki gruptaki sarı bezelyelerin tümünün genotipleri birbiriyle aynıdır. D) K ve L bezelyeleri aynı genotipe sahiptir.

k r. 111 B 15. İnsanlarda kulak memesinin yapışık olması otozomal çekinik bir özelliktir. Soyağacında bu özelliği fenotipin- de gösteren bireyler boyalı olarak verilmiştir. Aa A) O Kulak memesi ayrık erkek birey 7/2 Kulak memesi ayrık dişi birey M B) ac aa AQ AA Aa Aa Aa Aa Aa a Aa Aa aga Kulak memesi yapışık erkek birey Buna göre M ile N bireyinin doğacak çocuğunun yapışık kulak memesine sahip olma ihtimali kaç- tır? 1.1 Kulak memesi yapışık dişi birey E)

0 7. Tank Oğretmen, Gregor Mendel in bezelyeler üzerinde yaptığı kalitim çalışmalarını bir etkinlik ile sinds anlatmak istiyor. Bu etkinlikte; san tohum aleli için sari renk bardaklar, yeşil tohum aleli için yeşil bardak far kullanacaktır. San tohum aleli baskın olduğu için sarı bardağın büyük olmasına karar veriyor. 1 San tohum rengi Bu etkinlikte aşağıdaki aşamaları sırasıyla yapmıştır. 1. Aşama: Bu etkinlikte sarı ve yeşil bardakları aşağıdaki gibi iki ayri gruba ayırıyor ve her defasında bir gruptan sa dece bir bardak alarak oluşabilecek bardak gruplarını aşağıdaki gibi gösteriyor. 1 3 1 2 1 1 KALITIM-1 3 1 4 + II. Aşama: 1. aşama sonucu elde ettiği bardak gruplarından aşağıdaki gibi alıp yeni bir çaprazlama yapıyor ve oluşa bilecek bardak gruplarını aşağıdaki gibi gösteriyor. X 4 Yeşil tohum rengi X 2 3 2 2 2 3 4 4 3 4 B C Yapılan bu etkinlik aşamaları için aşağıda verilen yorumlardan hangisinin doğru olduğu söylene- mez? A) I aşamada çaprazlanan 1-2 ve 3-4 bardak alelleri, saf (homozigot) dölleri temsil etmektedir. B) II. aşama sonucu oluşan genotiplerde çekinik aleli temsil eden fenotipin ortaya çıkma olasılığı, baskın aleli temsil eden fenotipin ortaya çıkma olasılığından daha azdır. C)1. aşama sonucu oluşan genotiplerde çekinik aleli temsil eden gen bulunma olasılığı, baskın alel temsi eden gen bulunma olasılığından daha azdır. D) II aşama sonucu oluşan alellerin melez döl ve saf döl oranları birbirine eşittir.

18. Bir karakterin yavrulara aktarılmasını sağlayan ve kro- mozomlar üzerinde belirli bir bölgede bulunan nükleotit dizisine gen denir. Farklı özellikteki genler, kalıtılan ka- rakterlerde çeşitliliği sağlar. Örneğin bezelye bitkisinde çiçek rengi karakteri ile ilgili, biri mor çiçek diğeri beyaz çiçek geni olmak üzere iki farkligen bulunur. Bu çeşitliliği sağlayan genlerin her birine alel denir. make NO da Buna göre, 1. Mor çiçek rengi geni ile beyaz çiçek rengi geninin nükleotit dizilimi aynıdır. II. Bir bezelye, her bir karakter için sahip olduğu genle- 35 333 rin her birini ebeveynlerinden alır. SENGERS III. Her bir karakter, ikiden fazla genle kontrol edilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnızl D) Ive Ill C) I ve T E) N ve III

Örnek 132 ÖSYM Çözümü Siz Yapınız Aşağıdaki soy ağacında, numaralanmış bireylerin kan grupla- rının fenotipleri verilmiştir. B 1. birey 2. birey A AB 3. birey A 4. birey /B B 5. birey B 6. birey 7. birey Bu soy ağacındaki bireylerden hangilerinin kan grupları- nın genotiplerinin homozigot olma olasılığı vardır? A) Yalnız 1. C) 2. ve 5. D) 4. ve 7. B) 1. ve 5. : Dişi birey : Erkek birey E) 5. ve 6. 10. SINIF MODÜL (1) (2) (3 4

KELERİ 3. Soyağacında fenotipinde otozomal çekinik bir özelliği gösteren bireyler koyu renkte gösterilmiştir. Taralı bireyin (O'nun) fenotipi bilinmemektedir. A Aa K N A) I ve II FASİKÜL-4 M Soyağacına göre bu özellikle ilgili, 1. K ve L kesinlikle heterozigottur. II. M'nin heterozigot olma ihtimali, homozigot olma ihtimalinden yüksektir. III. N'nin homozigot baskın fenotipli olma ihtimali heterozigot olma ihtimalinden yüksektir. B) II ve III D) I, II ve III L IV. Verilenler O bireyinin bu özelliği taşıma ihtimalini hesaplamak için yetersizdir. yorumlarından hangileri yapılabilir? Bağlı Genlerin Ay Şekilde AaBbCc ge canlının kromozo terilmiştir. C) III ve IV E) I, II, III ve IV 1 1. Kromo Kromo zom zom 10 SE A ve B genle üzerinde bu dir. → Ave B nin a ger bir krom ➜C geni fan üzerindedi over gerçe gamet olus → Mayozda hücrelerde çiftlerinden cağından, de ya A-E taşıyan kr C'yi bulur de durum da c gen Buna gö çekleşme gametle ABC/ab Ayrıca tü da oluşm Ave Bg over ge krossin R.005

m- d- 7 3. Çözüm Süresi: 6 Dakika! Polimorfizm, kalıtsal olarak belirlenen bir karakterin iki ya da daha fazla farklı formunun popülasyonlarda oluşması ya da görülmesidir. Buna göre, II. I. insanlarda M, MN ve N kan gruplarının görülmesi, heterozigot genotipe sahip bireylerin çaprazlan- ması sonucu farklı iki fenotipte oğul döllerin oluş- ması, III. birçok sürüngen türünün bulunduğu ortama göre renk değiştirmesi verilenlerden hangileri polimorfizm örneği değil- dir? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III

-arının kesin Farklı ailede, rastgele ve- AB AB. 6 B B- anne ve gruptaki { C) 4 ve 6 ve 6 Soru 4 Z A) B) C) D) E) X Kan grubu şeması yukarıda verilen ailede X ile gösterilen birey homozigottur. B Buna göre, Y ve Z ile gösterilen bireylerin kan grubu genotibi aşağıdaki seçenekler- den hangisinde doğru verilmiştir? Y Z AB 00 AO BB AA AB AO AO AO AO Soru 6 Bir ailede a lirlemek içi verilmiştir. Anne Baba (Çökelme Buna göre şabilecek hangisi ya A) Baba h- notipli c B) Baba; A C) Anne; t D) Çocukla ğı görül E) Çocukla

SINAV YAYINLARI Örnek 5 Çözümü Siz Yapınız Üç çeşit alel ile kontrol edilen bir karakterin alelleri arasındaki baskınlık ve eş baskınlık durumu A = B > O şeklindedir. Buna göre, bu karakterle ilgili bir popülasyonda bulunabi- lecek fenotip ve genotip çeşidi sayısı kaçtır? Fenotip çeşidi Genotip çeşidi 4 3 3 2 A) B) C) D) E) 6 4 6 4 3

1. Çatal uzunlukları şekildeki gibi olan X, Y ve Z diyapazon- larının çatallarına eşit şiddetlerde vurulup ses üretiliyor. 82 Y A) fx > fy > fz C) fx = fy = f₂ X, Y ve Z diyapazonlarından çıkan seslerin frekansları fx, fy ve fz olduğuna göre, bunlar arasındaki ilişki aşa- ğıdakilerden hangisidir? Z E) fx > f₂ > fy B) fy > fz > fx D) fz > fy > fx SORULAR pa B HEN SORULAR HEHEH

7. 7. Soyağacında M ve N eş baskın allellerinin etkisiyle belirli bir fenotipe sahip olan tüm bi- reyler boyalı olarak gösterilmiştir. OF 2 3 O: Fenotipi göstermeyen dişi : Fenotipi göstermeyen erkek 4 QU : Fenotipi gösteren dişi Soyağacında numaralandırılmış bireyler- le ilgili, A) Yalnız I : Fenotipi gösteren erkek I. 1 ile gösterilen bireyin fenotipi N ise 3 ile gösterilen bireyin fenotipi M'dir. II. 2 ve 4 numaralı bireyler bu özellik bakı- mindan homozigottur. D) I ve II III. 3 numaralı birey sadece M genlerini ge- notipinde taşımaktadır. yorumlarından hangileri kesinlikle doğ- rudur? B) Yalnız II | SIBY (A C) Yalnız III E) Il ve t

19. Aşağıda verilen soy ağacında, bireylerin kan grubu genotipleri verilmiştir. AB A) (A) AO 3 2 1 AB AO 4 2 3 00 BO 5 AB 6 X ile gösterilen bireyin 4 no'lu birey ile aynı ge- notipe sahip olma olasılığı aşağıdakilerden han- gisinde verilmiştir? C) 1/ X D) -1/3-2 Ao Bo. E) 0 20. Aynı ekosistemde yaşayan ve aralarında beslenme ilişkisi bulunan X, Y ve Z canlı türlerine ait bazı özel- likler verilmiştir. X canlı türü, otçul olarak beslenmektedir.

2 A, B, AB ve 0 kan grubu sistemine göre kan gruplanıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) 0 grubu bireylerin kan plazmasında anti - A ve anti - B bulunur. + B) AB grubu bireylerin alyuvarlarında A ve B antijenleri bulunur. + C) B grubu bireyin alyuvarları, A grubu bireyin kanına ka- rıştığında çökelme oluşur. D) AB grubu bireylerin genotipi her zaman heterozigottur. E) A grubu bireyin genotipi her zaman heterozigottur. AQ 6

15. AbCd fenotipli bir bireyin genotipini anlamak için aşağıda genotipi verilen bireylerden hangisi ile çaprazlanabilir? A) AaBbCcDd B) aaBbccDD ENA PETRE C) aabbCCDD D) AAbbCCdd E) aaBBCcDd abiel ont & II sinsm shimelted ebber lin the ne bbnidloe

Uzun boylu bezelyeler ile kısa boylu bezelyeler çaprazlandığında aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. x Birinci nesil İkinci nesil AA 11 Uzun boylu saf döl bezelye 1 AA Birinci nesilden alınan iki bezelye çaprazlanıyor ve aşağıdaki sonuçlar elde ediliyor. Aa ** D) II ve III Aa yoru Kısa boylu saf döl bezelye 2 da Aa 3- İkinci nesildeki numaralanmış bireyler için, 1. ve 4. bireyler homozigot genotiplidir. 1. 2. ve 3. bireyler heterozigot genotiplidir. 114. birey çekinik 1, 2 ve 3. bireyler baskın fenotiplidir. yargılarından hangilerinin doğruluğu kesindir? A) Yalnız I B) Yalnız I C) I ve II 4 EXI, II ve III

2. 3. ki, erkeklerde bir alel ile kontrol edilir. Erkeklerde görülme olastig digilerden yüksektir. Annede görülüyor ise erkek çocukta %100 gő- rülür. bilgilerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II E1, ve Y kromozomunun X ile homolog olmayan seg- mentinde bulunan bir özellikle ilgili; A) Yalnız I C) Yalnız 1. Sadece erkeklerde görülür. 11. Erkek bu özellikle ilgili heterozigot genotipli ola- bilir D) I ve III III. Çekinik gen bulunduran babanın erkek çocuğu da çekinik genotiplidir. bilgilerinden hangileri yanlıştır? B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III Hemofili ve renk körlüğü ile ilgili; I. X kromozomuna bağlı çekinik alelle kalıtılma 11. Kadinlarda, erkeklere göre daha az görülme R Kanun pıhtılaşması ile ilgili bir hastalığa neden olma özelliklerinden hangilen ortaktır? C)Yalnız III 0.01