Coğrafya Soruları

8. Ekstrem olaylardan biri olan kuraklık yavaş gelişir, fakat etkisi uzun sürer. Meteorolojik karakterli doğal afetler için- de tahmini en zor olanıdır. Ancak etkileri diğerlerine göre daha geniş kapsamlıdır. Bu nedenle Türkiye'de kuraklığa dayanıklı bitki türleri üzerinde çalışılmakta ve tohumlar ge- liştirilmektedir. Mevcut türlerin kuraklığa dayanıklı hâle ge- tirilmesi gibi çalışmalar da devam etmektedir. Buna göre, Türkiye'de yürütülen bu çalışmalar, kurak- lığın aşağıdakilerden hangisi üzerindeki olumsuz etki- sini azaltmaya yöneliktir? A) Ulaşım B) Sanayi D) Enerji üretimi E) Tarım C) Turizm

7. Kasırga, hortum ya da tayfun aynı meteorolojik olayı an- latmakta kullanılan sözcüklerdir. Bunlar çoğunlukla tropi- kal alçak basınç etkisiyle oluşan rüzgârlardır. Ekvator Buna göre, haritada numaralandırılan merkezlerin han- gisinde, kasırga, hortum ya da tayfun gibi rüzgârların etkili olması beklenmez? A) I B) II C) III V D) IV E) V

4. 1. Delta alanlarının sürekli olarak denize doğru genişle- mesi II. İlkbahar mevsiminin erken gelmesine bağlı olarak bit- kilerin daha erken çiçek açması III. Levhaların karşılaşma alanlarında tabakaların kırılma- si ve yeni fay hatlarının ortaya çıkması IV. Kurak dönemlerin uzamasına bağlı olarak göl alanları- nın küçülmesi Yeryüzünde son dönemlerde gerçekleşen yukarıdaki durumlardan hangileri, iklim koşullarında meydana ge- len değişimlere bağlanamaz? A) I ve II D) II ve IV B) I ve III E) III ve IV C) II ve III

1. Son yıllarda Dünya'da ekstrem klimatolojik olaylar daha sık yaşanmaktadır. Aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar, şiddetli rüzgâr- lar ve fırtınalar, küresel ısınma, mevsimlerin geç veya erken gelmesi, kuraklıkların artması, bitkilerin erken çiçek açma- sı, yüksek enlemlerde sıcaklıkların artması, buzulların eri- mesi vb. bu ekstrem olaylardan bazılarıdır. Bu durumun temel nedeni olarak, aşağıdakilerden han- gisi gösterilebilir? A) Sanayileşme ve enerji üretimi nedeniyle atmosfere sa- linan gaz miktarının artması B) Jeolojik kökenli afetlerin görülme sıklığının artması C) İnsanların doğal çevreyi değiştiren büyük inşaatlar yap- masi D) Toprakların aşırı derecede kullanılması E) Akarsuların üzerine kurulan hidroelektrik santrallerin sayısının hızla artması 3.

2. Alışılmışın dışında olan ve nadiren görülen doğa olayları, ekstrem doğa olayları (sıra dışı, doğadaki uç değerler) ola- rak tanımlanır. Ekvator Buna göre, haritada numaralandırılan bölgelerde görü- len aşağıdaki durumlardan hangisi, ekstrem doğa ola- yı olarak nitelendirilebilir? A) I numaralı bölgede kış yağışlarının kar şeklinde olması B) Il numaralı bölgede ocak ayı sıcaklıklarının mevsim nor- mallerinin birkaç derece üzerinde seyretmesi C) III numaralı bölgede ilkbahar mevsiminin yaz mevsimi- ne göre daha yağışlı geçmesi D) IV numaralı bölgede son 50 yılın en yağışlı yaz mevsi- mi nedeniyle sel baskınlarının yaşanması E) V numaralı bölgede yaz yağışlarının birkaç hafta gecik- mesi nedeniyle su kaynaklarının azalması

Aşağıda dört merkeze ait izobar haritaları verilmiştir. (10 P) I. Harita 1010 mb 1008 mb IV. Harita 1009 mb 1014 mb K II. Harita V. Harita 1012 mb 1011 mb 1015 mb 1018 mb a. Basınç haritalarında boş bırakılan yerlere basınç değerlerini yazınız. b. Basınç haritalarında oluşabilecek rüzgarları, harita üzerine ok işareti çizerek rüzgarların yönlerini belirtiniz. c. Oluşan rüzgarların hızlarını büyükten küçüğe doğru sıralayınız. K

3. Volkanik patlamalar sırasında lav akıntıları, volkanik küller, gazlar, laharlar (volkanik çamur) ve piroklastik maddeler ortaya çıkar. Volkanik olaylar, dar bir alanı etkileyebileceği gibi, Dünya'nın tamamını etkileyebilecek boyutta da ola- bilir. Aşağıdaki şemada, volkanik faaliyetlere bağlı olarak orta- ya çıkan bazı durumlar verilmiştir. Volkanik püskürme sonucunda çıkan kül ve dumanların atmosferi kaplaması Kül ve dumanların güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını engellemesi Buna göre, şemada soru işareti olan yere yazılabilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) Volkanın çevresinde yeni bitki ve hayvan türlerinin or- taya çıkması B) Belli aralıklarla ay ve güneş tutulmalarının görülmesi C) Tarım alanlarında birim alandan alınan verimin artması D) Atmosferdeki oksijen ve azot oranının değişmesi E) Sıcaklık değerlerinde kısa süreli veya uzun süreli dü- şüşlerin görülmesi

7. Aşağıda üç farklı bölgenin coğrafi koordinatları verilmiştir. 40⁰ I 30⁰ - 20⁰ 10⁰ 130⁰ ||| 140⁰ 10⁰ -80° 70⁰ || 20⁰ 50⁰ 40° Bu bölgelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I numaralı bölgedeki yatay düzleme öğle vakti güneş ışınları, yılda iki defa dik açı ile gelir. B) Il numaralı bölge, orta kuşakta yer alır. C) I numaralı bölgenin batısı ile Il numaralı bölgenin doğusu arasında 80 dakikalık zaman farkı vardır. D) III numaralı bölgede yılın bazı dönemlerinde 24 saat süren gece ve gündüzler yaşanır. E) III numaralı bölge, ulusal saat olarak +9. saat dilimini kullanabilir.

Türkiye ovalarının genel özellikleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Delta ovaları tarımsal faaliyetin modern yöntemlerle yapıldığı alanlardır. Kıylovalarımızda sulamaya duyulan ihtiyaç çok azdır. Yetiştirilen ürünlerin olgunlaşma süresi güneyden kuzeye ve batıdan doğuya doğru uzamaktadır. D) Ovalarımızın ortalama yükseltisi batıdan doğuya doğru artmaktadır. E) Ovalar nüfusumuzun önemli toplanma alanlarıdır. ÜLOT DER Kİ YAYINLARI

umun rıklı 8 Akarsuların taşıdığı alüvyonları denizin içine doğru biriktir- mesiyle delta ovaları oluşur. fre Yukarıdaki harita üzerinde verilen-numaralı alanların han- gilerinde akarsuların delta ovası oluşturması daha güçtür? A) I ve II IV B) I ve III D) III ve IV. E) IV ve V C) II ve III

asıyla Fazla ile a den han 7 Karadeniz ve Akdeniz Bölgesi'yle ilgili aşağıda veri- lenlerden hangisi dağların kıyıya uzanış doğrultusuyla ilişkilendirilemez? AY Nüfusun kıyı kesimlerde yoğunlaşması B) Denizel iklimin etki alanının dar olması Doğal liman oluşumunun az olması DKıyı ile iç kısımlar arası ulaşımın zor olması Turizm sezonunun farklılık göstermesi

İsü Özy adır? 6 Türkiye arazisinin geçmişten günümüze kadarki süreçte geçir- diği jeolojik devirler düşünüldüğünde genel olarak yakın jeolo- jik dönemde oluşmuş, ortalama yükseltisi fazla ve engebeli bir ülke olduğu söylenebilir. Buna göre, yukarıda sözü edilen özellikler aşağıdakilerden hangisine neden olmamıştır? A Bitki örtüsünün cılız olmasına B) Linyit yataklarının yaygın olmasına klim çeşitliliğinin artmasına DHidroelektrik potansiyelinin yüksek olmasına ET Toprak çeşitliliğinin artmasına

10. Deniz yolları, kara yollarından sonra gelişme gösteren ve daha çok yük taşımacılığında kullanılan ulaşım ağıdır. İlk ve Orta Çağlar'da daha dar alanlarda kullanılan deniz yolları, coğrafi keşiflerle birlikte daha çok kıtalar arası ti- carette kullanılmaya başlanmıştır. Buharlı gemilerin icadı ile ağır tonajlı gemilerin yapılması, bu yolların önemini daha da artırmıştır. Deniz yolunun, günümüzde ürünlerin uzak mesafe- lere taşınmasında kullanılan en yaygın ulaşım ağı ol- masında: 1. tek seferde fazla miktarda yükün taşınması, II. yol yapım ve bakım giderlerinin olmaması, III. güzergahta değişiklik yapılabilmesi durumlarından hangileri etkilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III 12 11

Kuzey Kutup Noktası Güney Kutup Noktası Kuzey Kutup Dairesi Yengeç dönencesi Ekvator Oğlak dönencesi Güney Kutup Dairesi Yukarıda Dünya'nın Güneş'e göre konumu verilen tarihte aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlış olur? A) Güneş ışığının tutulma oranı Kuzey Yarım Küre'de daha fazladır. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre'de gün- düzler uzamaya başlar. Güney Yarım Küre'de bu tarihte en yüksek sıcaklıklar yaşanır. D) Güney Yarım Küre için yaz gün dönümüdür. E) Güney Yarım Küre'de en kısa gölgeler oluşur. Diğer sayfaya geçiniz. ►►►

Yanıt Yayınları 20. Aşağıda bir alanın eş yükselti eğrileriyle çizilen topoğrafya haritası verilmiştir. 100- 700 Deniz 0 2 4 700- 800 6 km Bu alanla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) L noktası kuru dere yatağında yer almaktadır. B) M'nin yükseltisi N'den fazladır. C) P noktası sırt üzerinde yer alır. DIN ile L noktaları arasındaki fark 100 metreden azdır. E) Güneyden kuzeye doğru akış gösteren akarsuyun uzunluğu 6 km'den fazladır. Diğer sayfaya geçiniz.

Yağış mm 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Sıcaklık C 60 50 40 30 20 10 0 -10 1-20 OSMNMHTAEEKA Aylar Ekvatoral iklimin sıcaklık ve yağış grafiği Yukarıda verilen Ekvatoral iklim grafiği incelendiğinde sıcaklık değerlerinin yılın belli aylarında artış gösterdiği görülmektedir. Ekvatoral bölgenin sahip olduğu hangi özellik bu artı- şa yol açmaktadır? A) Her mevsim yüksek sıcaklığa sahip olması B) Nem açığının az olması C) Gür orman örtüsüyle kaplı olması D) Kimyasal çözülmenin fazla olması Ekinoks tarihlerinde güneş ışınlarını dik alması