Atmosfer ve İklim Soruları

Örnek - 3 "Gündüzleri dağların yüksek kesimleri vadilere göre daha çabuk ISınır. Bu nedenle termik alçak basınç alanı hâline gelir. Vadiler ise henüz serin olduğundan termik yüksek basınç durumunda- dir. Böylece vadilerden dağların yükseklerine doğru esen vadi meltemleri oluşur. Geceleri ise dağların yüksek kesimleri daha çabuk soğuduğundan yüksek basınç durumuna gelir. Daha al- çaktaki vadiler ise ilık olduğundan alçak basınç durumundadır. Böylece geceleri dağların yükseklerinden, daha alçaktaki vadi- lere doğru esen dağ meltemleri oluşur." inan Yukarıdaki açıklamaya göre, dağ ve vadi meltemleriyle ilgi- li, aşağıdakilerden hangisi kesin söylenebilir? A) Etki alanları geniştir. B) Oluşumlarında termik faktörler etkilidir. C) Etkili oldukları bölgelere yağış getirirler. D) Sürekli rüzgârlar grubunda yer alırlar. E) Esme hızları fazladır.

da 6. Sis, yatay görüş mesafesini belirli bir değerin altına düşüren meteoroloji olayıdır. Yeryüzüyle temas eden meydana gelir. Sisin meydana gelmesindeki temel hava içerisindeki su buharının yoğuşması sonucu etken hava kütlesinin sıcaklığının düşmesidir. Buna göre, hareket yönü oklarla gösterilen aşağıdaki hava kütlelerinden hangisinin sis oluşturması beklenmez? C) A) sis Soğuk kara Sıcak kara E) llık deniz sis Serin deniz Sıcak kara B) D) Soğuk deniz Soğuk deniz sis Serin deniz sis Ink deniz sis Sıcak deniz

az- tari en ev- Örnek - 6 > İklim; doğal çevreyi, insanların yaşayışını ve faaliyetlerini çok yönlü olarak etkilemektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi, iklimin etkileri arasın- da gösterilemez? A) Akdeniz Bölgesi'nin kıyı kesimlerinde turunçgil ve muz tarı- mının yapılabilmesi B) Yeryüzünün çeşitli bölgelerine farklı maden yataklarının bu- lunması C) Amazon ve Kongo havzalarında yağmur ormanlarının yay- gın olması D) Kızıldeniz'in tuzluluk oranının Baltık Denizi'ndekinden fazla olması E) Kanada ve Norveç'te tarımsal faaliyetlerin, ülkelerin güney kesimlerinde yoğunlaşması

Örnek - 2 > Atmosferin katmanlarından biri olan troposferle ilgili, aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Kalınlığı Ekvator'dan kutuplara doğru azalır. B) Yeryüzüne yakın kesimleri, üst kesimlerine göre daha sıcak- tır. C) Meteorolojik olaylara olanak sağlar. D) Stratosferin hemen üzerinde yer alır. E) Yüksekliğe bağlı olarak sıcaklığı ve yoğunluğu azalır.

3. Okyanus yüzeyinde dalgaların hareketi sırasında sayısız küçük hava kabarcığı patlamaktadır. Bu sırada deniz tuzla- rinca zengin pek çok su damlacığı atmosfere fırlatılır, bun- lara aerosol denir. Aşağıdakilerden hangisi aerosollerin sağladığı faydalar- dan biri değildir? A) Bulutların oluşumunu sağlarlar. B) İklimlerin kurak olmasını önlerler. C) Azot döngüsüne doğrudan katkı sağlarlar. D) Toprağı gübreleyerek verimini artırır. E) Yağış oluşumuna katkıda bulunurlar.

8. Yazın Ağrı Dağı'nın doruğuna (5.165 m) çıkan bir dağcı grubu aşağıdakilerden hangisinde artış gözlemler? A) Günlük sıcaklık farkında B Hava yoğunluğunda C) Nem miktarında D) Hava sıcaklığında Bitki yoğunluğunda T@stokul 11.

ava ha- karekök 10. Basınç kuşaklarının yeryüzündeki dağılışı incelendi- ğinde, 30° enlemleri çevresinde dinamik yüksek ba- sincin, kutup bölgelerinde ise termik yüksek basıncın etkili olduğu gözlenir. Aşağıdakilerden hangisi 30° ve 90° enlemlerinde görülen basınç merkezlerinin ortak özelliklerinden biri değildir? A) Hava hareketlerinin merkezden çevreye doğru ol- masi B) Havanın genelde açık olması C) Buharlaşma miktarının fazla olması D) Alçalıcı hava hareketlerinin görülmesi sophel E) Yağış miktarının az olması

7. Yer şekilleri, yükselti, denizellik ve karasallık, dağların uzanışı yağış miktarın farklılık göstermesinde etkili olan faktörlerdendir. Deniz Ines II 10 \// // 2 100 Güneybatıdan deniz üzerine karaya doğru ilerleyen nemli hava kütlesinin yukarıdaki izohips haritası üze- rinde gösterilen noktalardan hangisine daha fazla ya- ğış bırakması beklenir? A) I B) II C) III D) IV K E) V

HIZ VE RENK YAYINLARI Sularını deniz veya okyanuslara ulaştıran bölgelere "açık havza" denir. Buna göre aşağıdaki havzalardan hangisi açık havza özelliği taşımaz? A) Yeşilırmak Havzası B) Aras Havzası C) Manavgat Havzası D) Fırat Havzası Çoruh Havzası 129

indir- 10. Dünya'nın küresel şekli nedeniyle, Ekvator'dan ku- tuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açısı küçülür ve sıcaklıklar azalır. Buna "enlem etkisi" denir. Aşağıdaki haritada beş merkezin yıllık ortalama sıcaklıkları (°C) verilmiştir. Ekvator 20% 27° DI ve IV M Buna göre, haritada numaralandırılan bölgelerden hangileri arasındaki sıcaklık farkı enlem etkisine ters düşmektedir? AI ve II IV 17° B)tve IV C) I ve III E) IV ve V

uzeyinde E) II ve III 3. Aşağıdakilerden hangisi sıcaklığın dağılışında nemin etkisine örnek gösterilemez? A) Havanın açık olduğu kış gecelerinde ısı kaybının fazla olması B) Nemin fazla olduğu yerlerde kış mevsiminin ılık geçmesi C) Bir dağ yamacı boyunca yükselen havanın yağış bırakması D) Deniz kıyısına yakın yerlerde günlük sıcaklık far- kının az olması E) Havanın bulutsuz olduğu kış gecelerinde ayaz olması 83

om gmasd ZI 10. Bir bölgede sabah ve öğle saatlerinde kuvvetli esen rüzgârın akşam saatlerinde durduğu görül- müştür. * Bu durum aşağıdakilerden hangisine bağla- nabilir? A) Yağışın başlamasına ixte T B) Sıcaklığın düşmesine gray hai 197 C) Havanın kararmasına D) Nem oranının artmasına E) Basınç farkının sona ermesine OB tup ru çe yö 20 m lar Si ar TFC R g

33. E) Gu 34. Dünya'nın kutuplardan basık, ekvatordan şişkin olan kendine. özgü şeklinde "geoid" denir. Buna göre; 1. yerçekiminin kutuplara gidildikçe artması. II. alacakaranlık süresinin kutuplara gidildikçe uzaması, III. Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından büyük olma- SI, IV. güneş ışınlarının atmosferde izlediği yolun kutuplara doğru uzaması, V. Ekvator çevresinin tam bir meridyen dairesinden uzun: olması gibi özelliklerden hangileri, Dünya'nın şekli tam bir küre olsaydı da değişmezdi? A) Ive ll D) Ill ve V B) I've lil E) IV ve V C) #veiv Dünya'nın kendi ekseni çevresindeki hareketine bağlı ola- GALL rak:

10. Aşağıdaki şekilde bir merkeze ait basınç alanı göste- rilmiştir. 1020 mb/ 1010 mb D) II ve IV Buna göre bu basınç merkezi ile ilgili, 1. Yüksek basınç merkezidir. II. Kuzey Yarım Küre'de yer alır. III. Yağış ihtimali yüksektir. IV. Yıllık sıcaklık farkı fazladır. bilgilerinden hangilerine kesinlikle ulaşılabilir? A) I ve II C) II ve III 1000 mb B) I ve III E) III ve IV A

Karadeniz'de Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütles II. İç Anadolu'da alttan ısınarak yükselen havalkütlesi III. Soğuk hava kütlesinin, kış mevsiminde Akdeniz'e dar inmesi Box 10.1 e art- B) Yalnız III Yukarıda verilenlerden hangileri belirtilen alanlarda yağışa neden olur? A) Yalnız I D) II ve III E) I, II ve III 411 ve Il e ka TURUN 1. Aşağ

8. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi atmosferin troposfer katmanına ait değildir? A) Atmosferin yere en yakın katmanıdır. B) Atmosfere giren gök taşları bu katmanda yanarak parçalanır C) Atmosferi oluşturan gazların % 75'i bu katmanda bulunur D) Su buharının büyük kısmı bu bölümde bulunduğu için iklim olayları bu katmanda yaşanır. E) İçerisinde yükseldikçe her 200 m'de sıcaklık yaklaşık 1°C azalır. 15