Atmosfer ve İklim Soruları

2. Tütün, "Yeni Dünya" ürünü olup Coğrafi Keşifler sonrası "Eski Dünya" ülkelerine yayılmıştır. Osmanlı Devleti'nde ilk defa tütün tarımı 1687 yılında Makedonya'da yapılmış- tır. Türkiye'de uzun yıllar boyunca geniş bir alanda tütün tarımı yapılmaktaydı. Ancak devlet, kalitesiz tütün üreti- mini engellemek amacıyla ekim alanlarını sınırlandırdı ve kalitesiz tütün alımı yapmadı. Buna göre, Türkiye'de aşağıdaki bölgelerin hangisin- de devlet denetimi nedeniyle tütün üretimi yapılma- maktadır? A) Ege Bölgesi Aydin B) İç Anadolu Bölgesi C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ador in D) Marmara Bölgesi E) Karadeniz Bölgesi →) Samsun

9. Aşağıdaki haritada 0°C izoterminin salınım yaptığı yerler numaralandırılarak gösterilmiştir. 0°C eğrisi A) Karasallık 0°C izoterminin bu salınımlarındaki temel etkenler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? BYDenizellik GYükselti D) Karasallik E) Enlem || Denizellik Akıntılar Mevsim 8 Akıntılar Yükselti ||| Yükselti Karasathik Denizellik Karasallık Nemlilik

20. Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiştir. Bu alanların hangisinde, uzun süren kuraklık sonucunda birincil tüketiciler ihtiyaçları olan enerjiyi daha zor karşılarlar? A) I B) II C) III D) IV E) V 22. E

7. Aşağıdaki haritada Türkiye etrafında etkili olan basınç merkezleri gösterilmiştir. Izlanda DAB B) C) Asor DYB Sibirya TYB Bu basınç merkezleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi doğru değildir? D) Basra TAB A) Asor DYB etkili olduğunda Türkiye'nin özellikle güneyinde maksimum nem yüksektir. Basra TAB yıl boyu etkilidir. Sibirya TYB'nin etkili olduğu kış mevsiminde yoğun kar yağışları görülebilir. İzlanda DAB'nin etkili olduğu kış mevsiminde yağmur yağışları görülür. E) Basra TAB etkiliyken bağıl nem düşer.

3. Dünya'nın küresel şeklinden dolayı Ekvator'dan kutuplara gidildikçe sıcaklık kuşakları oluşur, ancak bu kuşakların sı- nırları her iki yarım kürede aynı enlemlerden geçmez. Bu durum, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Kuzey Yarım Küre'nin güneş ışınlarını daha büyük açıy- la almasıyla B) Güney Yarım Küre'de denizlerin daha fazla yer kapla- masıyla C) Güneş ışınlarının Ekvator'a dik açıyla düşmesiyle D) Güney Yarım Küre'de ortalama yükseltinin daha fazla olmasıyla E) Kuzey Yarım Küre'de daimî kar sınırının daha yüksek olmasıyla AX AVAN

3. Zaman içinde insanın bilgi birikiminin artması, bilim ve tekniğin ilerlemesi, teknolojik araçların hızla çoğalması; insanların ihtiyaç- larının artmasına ve çeşitlenmesine neden olmuştur. İnsanlar, çeşitlenen ve artan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için doğaya birtakım müdahalelerde bulunmuştur. Bu müdahaleler, bazen doğanın işleyişiyle uyumluyken bazen de doğanın işleyişine zarar vermiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi insanın doğaya yapmış olduğu olumlu müdahaleye örnektir? A) Ege kıyısında rüzgâr tribünlerinin inşası B) Nil Nehri vadisinde Asvan Barajı'nın yapılması Sibirya'da yüzey madenciliğinin yaygın olması DHızlı şehirleşme ile yüzey suyu kullanımının artması EX Dünyada elektrik enerjisi üretiminde fosil kaynak kullanımının yüksek olması

caklık C) 40 35 5 30 30 25 20 15 10 2. Ekvator -V 11 IV. HII $ Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı çöl bölgelerin- den hangisi oluşumu yönüyle diğerlerinden farklıdır? A) I B) II C) III (D) IV E) V

7. 1008 mb 1009 mb 1010 mb TYT 1016 mb 1014mb 1012 mb D) II ve IV 11 Yukarıda iki merkezde etkili olan hava hareketleri veril- miştir. Buna göre, merkezlerle ilgili, 1. Yarım küreleri aynıdır. II. Basınç değerleri farklıdır. III. I. yöredeki yatay yönlü hava akımı merkezden çev- reye doğrudur. IV. II. merkezde gerçekleşen hava akımında yağış ihti- mali daha yüksektir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III E) III ve IV

↓ 4224 hangi bir yerde ovada yağmur yağarken dağların zir- e yakın kesimlerinde kar yağması, sıcaklık ile aşağı- faktörlerden hangisi arasındaki ilişkiye örnek olur? ükselti ineş'e bakı yanus akıntıları a ve denizlerin ısınma farkı neş ışınlarının geliş açısı ce öğle vaktinde iki yer şeklinin bakı etkisine göre aynı eş'e karşı konumları gösterilmiştir. Daha dik aGıyla almış şidlan Güneş ışınları Palme Yayınevi 10 etkileri göz onüne alındığında, hangisinde günlük sıcaklık farkı daha fazladır A) I B) II Ekvator -20° C) III Aşağıda, dünya ocak ayı izoterm haritası verilmiştir. 130⁰ -20° D) IV 30° -20° E) V -10° Haritadaki bilgilerden aşağıdakilerde hangisine ulaşıla- maz? A) Güneş ışınları Güney Yarımküre'ye dik açıyla düşer. B) Avrupa Kitası Afrika Kıtası'ndan daha soğuktur. C) Kuzey Yarımküre'de karalar denizlerden daha soğuktur. 20°C izoterm eğrisi Güney Yarımküre'de ekvatora daha yakındır. D) E) Güney Yarımküre Kuzey Yarımküre'den daha sıcaktır. 11. Aşağıdaki tabloda üç merkezin gerçek sıcaklıkları ile indir- genmiş sıcaklıkları verilmiştir.

SICAKLIK DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE İZOTERM HARİTALARI Aşağıdaki grafikte beş yörenin aynı dönemdeki sıcaklıkları ile nem açıkları oransal olarak verilmiştir. ma sıcaklık değerlerine bakıldığında, en 9. nenceler çevresinde, en düşük sıcak- sindeki karalarda ölçüldüğü görülür. temel etkenler, aşağıdakilerden han- verilmiştir? etkisi açısı - Soğuksu akıntısı mlarının düşme açısı şi-Basınç merkezleri zlığı lonence UNP ğmur yağarken dağların zir- yağması, sıcaklık ile aşağı- sındaki ilişkiye örnek olurs 14 Sıcaklık (°C), 30+ 25- 20- 15- 10+ 5+ A) I ht |||||| IV V Nem açıklarının sıcaklık farkları üzerindeki etkileri göz önüne alındığında, hangisinde günlük sıcaklık farkı daha fazladır? B) II C) III +20° Nem açığı (%) +100 +75 10% 50 -20% +25 -0 Sıcaklık Nem açığı 10. Aşağıda, dünya ocak ayı izoterm haritası verilmiştir. D) IV E) V

11. Yerkürenin doğal koşullarından biri olan atmosferin olma- ması durumunda; I. sıcaklık farkı, II. zararlı ışınların yere ulaşması, III. meteorların etkisi, IV. kimyasal çözülme özelliklerinden hangilerinin artması beklenmez? A) Yalnız B) Yalnız IV D) II ve III C) I velt E) III ve IV PALME YAYINEVİ

2. Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator'dan kutuplara gidildikçe sıcaklıkların azalması enlem etkisiyle açıklanır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi enlem - sıcaklık ilişkisi- ne ters düşer?... A) Ekvator'dan kutuplara doğru yerleşme üst sınırının alçalması B) Ege'de tarım ürünlerinin İç Anadolu'dan erken olgunlaşması Akdeniz'in Karadeniz'den daha tuzlu olması DKaradeniz'in sularının Ege'den daha soğuk olması E) Maki üst sınırının Akdeniz'den Marmara'ya doğru alçalması 5. E) C Aşa içer A)

Aşağıda bazı atmosfer katmanlarının temel özellikleri verilmiştir. Hava içindeki oksijen ultraviyole ışınlarının etkisi altında ozona dönüşür. Örneğin şimşek ve yıldırımdan sonra havada duyulan hafif sarımsak kokusu ozonun kokusudur. Ozon, atmosferin üst katlarında ultraviyole ışınlarını emerek yeryü- zündeki yaşam üzerinde olumlu bir etki yapar. İklim olaylarının gerçekleştiği katmandır. Su buharının tama- mi bu katmandadır. ● Radyo dalgalarını iletir. Bu katmanda gazlar iyon hâlindedir. Güneş etkisinin yaşandığı katmandır. Meteorların yanarak parçalanmasını sağlar. Buna göre, aşağıda verilen atmosfer katmanlarının hangisi ile ilgili yukarıda bir bilgi verilmemiştir? A) Termosfer B) Mezosfer D) Stratosfer C) Troposfer E) Ekzosfer

YAYIN D n ar. in n- S ron 4. Aşağıda atmosferde bulunan gazların yüzde olarak değerleri gösterilmiştir. %21 Oksijen %1 Diğer gazlar %78 Azot Bu gazlarla ilgili olarak I. Azot, oksijen ve asal gazlar atmosferde her zaman bulunur ve oranları değişmez. D) I ve II II. Su buharı ve karbondioksit gazları iklim olaylarının oluşmasında oldukça etkilidirler. III. Bu gazların sadece %10'u troposferde bulunur. yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir? A) Yalnız I C) Yalnız III B) Yalnız II E) II ve III

nde verilmiştir? yesine indirgenm' 1. 2. 1000 PAF 5 1400 600 i (m) ve de- OCT Skyanus akıntıla faktörlerin A) I ve l. yörünge şek IV. Ekvator A ve deniz dağılı B G D E Atmosfer, içinden geçen ışınların yönünü hafifçe değiştirir yani kırar. Bulutlar ise ışık yönünü oldukça değiştirerek yansıtır. Bu olaylara kırılma ve yansıma denir. Aşağıdaki olaylardan hangisi yukarıda belirtilen durumla açıklanabilir? A) Güneş battığı hâlde güneş ışınlarının bir süre daha bize ulaşması ve güneş ufkun üzerindeymiş gibi görünmesi X PAV BYeryüzünün gece boyunca soğuması nedeniyle günün en soğuk vaktinin sabah olması Atmosfer ve iklim T C) Atmosfere giren göktaşlarının mezosfer katında parçalan- masi D) Güneş'ten gelen zararlı ışınların atmosferin 19-45 kilomet- releri arasında önemli ölçüde tutulması E) Orta kuşaktaki bölgelerin tropikal kuşağa göre daha sık kutupsal ve tropikal hava kütlelerinin etkisinde kalması arım kürelerd 9 10 11 Bir ülkenin her bölgesinde 2-3 hafta boyunca hava durumu ildim nonuclarıyla ilgili 12 13 14 15 16 4. 90° A B C B DO 5. D E Aşağıda ne örne A Kuz tut B) Hi da G Şeki veril SL

3- mektedir. E) Dünya'nın en sıcak yerleri Oğlak dönencesi ve çevresinde- dir. 20 13. Aşağıdaki alanların hangisinin gerçek sıcaklığı ile indir genmiş sıcaklığı arasındaki fark en fazladır? PALME YAYINEVİ A) Tibet Platosu Hazar Denizi havzası B) Batı Avrupa (D) Kuzey Afrika çölleri E) Amazon Havzası