Atmosfer ve İklim Soruları

7. Nemli hava kütlesi yamaç boyunca yükselirken 200 met- rede ortalama 1°C sıcaklık kaybeder. Hava kütlesi, belli bir yükseklikten sonra yoğuşur ve nemini yağış şeklinde bırakır. Dağın diğer yamacında nemini kaybeden kuru hava kütlesi aşağıya doğru inerken sürtünmenin etkisiy- le her 100 metrede 1°C sıcaklık kazanır. Bu durum hava kütlesinin kısa bir sürede hızla isinmasına neden olur ve bu olaya föhn etkisi adı verilir. Verilen bilgiye göre, aşağıda esiş yönleri verilen rüz- gârlardan hangisinin föhn karakteri kazandığı söyle- nebilir? A) Ege Denizi'nden İzmir'e doğru esen rüzgârın B) Alp Dağları'ndan Fransa ovalarına doğru esen rüzgâ- rin C) Hint Okyanusu'ndan Güneydoğu Asya'ya doğru esen rüzgârin D) Kuzey Afrika'daki Sahra Çölü'nden Mısır'ın Akdeniz kıyılarına doğru esen rüzgârın E) Arabistan Yarımadası'ndaki çöllerden Türkiye'nin gü- neydoğusuna doğru esen rüzgârın

9. Kalıcı karların alt sınırı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe de- niz seviyesine yaklaşır. Kuzey Kuzey 3500m 300m I II Kuzey 1250m III Buna göre merkezlerin, Ekvator'a olan uzaklıklarının yakından uzağa doğru sıralanışı aşağıdakilerden han- gisinde verilmiştir? unif Coğrafya A) I - I - III B) II - III - 1 C) III-1 -11 E - III - || D) III - 1 - 1

ocak ayı indirgenmiş sıcaklık dağılışı haritası verilmiştir.Haritayı inceleyerek soruları cevap layınız. (10 puan) 30 30 2043 30° 60 a. Dünya üzerinde en yüksek sıcaklıkların nerede görüldüğünü yazınız. b. izoterm eğrilerinin kuzey ve Güney Yarım Küre'de kara ve denizler üzerinde farklı yönlere saprasının ne- denlerini belirtiniz. C. 20°C izoterm eğrisinin Güney Yarım Küre'deki uzanışını inceleyiniz. Bu izoterm eğrisinin Güney Amerika ve Güney Afrika'nın batı kıyılarında Ekvatora doğru girinti yapmasının nedenini belirtiniz. d. Dünya üzerinde en düşük sıcaklar nerelerde görülmektedir ve bunun nedenleri nelerdir? e. 0°C izoterm eğrisinin Kuzey Yarım Küre'deki uzanışını inceleyiniz. Bu izoterm eğrisinin Kanada'nın ve Avrupa'nın batı kıyılarında kuzeye doğru girinti yapmasının nedenini belirtiniz.

Alla Yağış B Sıcaklık (°C) Yağış (mm) 350 Sıcaklık (°C) -25 300 20 250 200 15 150 10 100 5 50 0 1 2 3 4 5 6 7 O 8 9 10 11 12 Yukarıda sıcaklık ve yağış grafiği verilen merkezin harita üzerinde numaralanmış yerlerden hangisinde bulunduğu söylenebilir? AI B) II C) III D) IV E) V

II. yer şekilleri, III. su kaynakları faktörlerinden hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız! B) Yalnız II D) I ve 11 C) Yalnız III E) II ve III Herhangi bir sıcaklıkta hava içinde var olan nem mikta- rina mutlak nem denir. 12 8 IV Ofsan Yukarıdaki haritada numaralanmış merkezlerden hangisinde mutlak nem miktarı diğerlerinden fazla- dir? A) B) 11 C) III D) IV EV Bölge sinirları oluşturulurken beşeri unsurlara göre oluşturulan bölgelerin sınırlarının belirlenmesi kolaydır. rinin oluşturulması zordur ve bölgelerin sınırları birbiriy- Doğal unsurlara göre oluşturulan bölgelerin ise sinarla- le çakışabilir.

Doğru Yanlış sagidaki tabloda verilen bilgileri doğru ya da yanlış olarak işaretleyiniz. (10 puan) Bilgi Akarsuyun kolları ile birlikte sularını topladığı alana kaynak denir. Karstik kaynaklar bol miktarda kireç içerir. Kayaçların kimyasal olarak çözünmesi en fazla çöl bölgelerinde gerçekleşir. Rüzgâr aşındırması sonucu biriken malzemelerden oluşan topraklara Lös denir. Kızılçam ormanlarının beşerî unsurlarla tahrip edildiği yerlerde bozkır bitki örtüsü gelişir.

9. 6. I. Muson II. Ekvatoral 1. Kutup IV. Savan V. Akdeniz Yukarıdaki iklim tiplerinden hangilerinde hava durumu ve iklim özellikleri genellikle benzerlik gösterir? ve II B) Il ve III (c C) II ve IV o Il ve v III ETV ve v

SOSYAL BİLİMLER TESTİ 7. Aşağıda Avustralya'nın güneybatısına ait bir bölgenin yağış ve sıcaklık grafiği verilmiştir. Yağış Sıcaklık °C mm 320 280 240 200 26 24 22 20 18 16 12 10 8 6 4 2 160 120 80- 40- 0 0 OŞ M NMHTA E E KA Aylar III kig Bu sıcaklık ve yağış grafiğinin haritada numaralanmış yerlerden hangisinin sıcaklık ve yağış grafiği ile benzer olduğu söylenebilir? A) BIT CH D) EV

11. Dar alanlarda ve kısa bir süre içerisinde gerçekleşen atmosferik olaylara hava durumu denirken, geniş bir sahada ve uzun yıllar boyunca görülen hava olaylarının ortalamasına iklim denir. Buna göre; I. Balkan Yarımadası üzerinden gelen soğuk hava kütlelerinin etkisinde kalan Edirne, Tekirdağ ve İstanbul'da başlayan tipi nedeniyle eğitim ve öğretim faaliyetlerine bir gün ara verildi. II. Anadolu'nun batısında başlayan şiddetli lodos nedeniyle Ça- nakkale'de deniz ulaşımına ara verildi. Halk su baskınlarına ve sel riskine karşı uyarıldı. III. Yaz mevsiminin uzun ve kurak, güneşlenme süresinin faz- la olduğu Şanlıurfa'da güneş enerjisine yönelik yatırımlarda artış gözlendi. IV. Kış aylarının soğuk ve uzun olduğu Doğu Anadolu'da isinma amaçlı yakıt kullanımının, kışların ilik ve yağışlı olduğu Kara- deniz kıyılarına göre üç kat daha fazla olduğu söylendi. haberlerinden hangileri hava durumuna örnek gösterilebilir? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve IV E) III ve IV

9. Aşağıda Türkiye'nin yıllık ortalama indirgenmiş sıcaklık dağılışı haritası verilmiştir. 14C aktörler 14e 150 160 176 un hızlı 180 1910 -296 210 19 C 0 100 200 km ilmasi isine Yalnızca bt haritaya bakılarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) En yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu'dadır. B) Doğu Karadeniz kıyıları Batı Karadeniz kıyılarına göre daha soğuktur. Akdeniz kıyısında sıcaklığı 19 °C'nin üzerinde olan yerler vardır. D) Genel olarak sıcaklık kuzeye gidildikçe azalır. E) En yüksek sıcaklıklar ile en düşük sıcaklıklar arasın- daki fark 8 °C'den fazladır.

1919 yal Bilimler Denemeleri Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları Serin, • Yazlan sıcak ve kurak, kışları ilik ve yağışlı • likbahan yağışlı, yazları sıcak ve kurak Yillik sıcaklık ortalaması yüksek, her mevsim yağışlı Bir bölgede bulunan bitki örtüsü, o bölgenin sıcak ve yağış özellikleri hakkında bilgi verir. Buna göre, iklim özellikleri verilen bölgelerin doğal bitki örtüleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? Tropikal orman By Step (bozkır) C) Maki D) ne yapraklı orman E) Savan eu1 8

e Support B B 8. DÜNYA YILLIK ORTALAMA SICAKLIK DAĞILIŞI üç mer- konum- ğu Izoterm Termik Ekvator Yukarıda verilen dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışı haritasında 0 C° ve 10 °C izotermlerin Avrupa kıtası- nin batısında kutuplara doğru uzandığı görülmektedir. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? a do- A) Güneş ışınlarının yere düşme açısı B) Kuzey Yarım Küre'de karaların daha fazla yer tut- rkez ması yer C) Bakı etkisinden dolayı Avrupa'da sıcaklığın düşük olması D) Avrupa'nın batısında güneşlenme süresinin uzun olması E) Gulf Stream sicak su akıntısının etkisi CAP

5. Aşağıda verilenlerden hangisi sıcaklık - ba- sinç ilişkisine ters düşen bir durumdur? A) Ekvator'da yıl boyu alçak basınç yaşanması B) Kışın, orta kuşak karalarında yüksek basıncın etkili olması C) Kutupların sürekli yüksek basınç merkezi ol- masi D) Bir dağ yamacı boyunca yükseldikçe basıncın azalması E) Türkiye'de yaz mevsiminde Anadolu'daki ba- sincin Akdeniz'den düşük olması

Adia'nın yaşadığı yörede maksimum nem yıl boyunca yüksek, bağıl nem ise düşüktür. Juliana'nın yaşadığı yörede ise maksimum ve bağıl nem yıl boyunca yük- sektir. Buna göre Adia ve Juliana'nın yaşadıkları yöreler- le ilgili, 1. Her ikisinin yaşadığı yörede de yıllık sıcaklık orta- laması yüksektir. II. Adia'nın yaşadığı yörede bitki örtüsü daha gürdür. III. Juliana'nın yaşadığı yörede nem ve yağış daha fazladır. IV. Adia’nın yaşadığı yörede orografik yağışlar daha fazladır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A. I ve II B) I ve XT Sve ille D) II ve IV E) III ve/v mi

8. Yaklaşık 200 milyon yıl önce Pangea, kuzeyde Lavrasya ile güneyde Gondwana olmak üzere ikiye bölündü. İkisi arasında Tethys Denizi oluştu. Bu kıtalar da zamanla birbirinden uzak- laşarak günümüzdeki hâlini aldı. Bu gelişim, levha tektoniği teorisi ile açıklanmaktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi levha tektoniği teori- sinin kanıtları arasında yer almaz? A) Kita kenarlarındaki geometrik uyum B) Farklı kitalarda aynı canlıya ait fosillerin bulunması ©) Günümüzde farklı kıtalarda benzer iklim koşullarının ya- şanması D) Farklı kıtalarda dağ sıralarının ve kayaç yapılarının uyumus E) Geçmiş jeolojik zamanlardaki buzulların hareket yönleri- nin farklı kıtalardaki benzerliği 29

65. Bitki örtüleri; bulundukları bölgede etkili olan iklimlerin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkar ve o iklimin etkilerini yansıtan özelliklere sahip olurlar. Her iklimin kendine özgü bir doğal bitki örtüsü vardır. Ekvator Buna göre haritada koyu renkle gösterilen alanlarda ortak olarak görülen doğal bitki örtüsü aşağıdakiler- den hangisidir? A) iğne yapraklı orman B) Kaktüs C) Bozkır D Savan E) Kızılçam ve maki