Atmosfer ve İklim Soruları

1. Tabloda beş farklı merkezin gündüz ve gece sıcaklık ortalamaları verilmiştir. Merkez Gündüz Sıcaklık Ortalaması (°C) Gece Sıcaklık Ortalaması (°C) 1 15 -3 II 23 12 19 5 IV 32 19 V 25 -7 Buna göre, tabloda verilen merkezlerin hangisinde fiziksel ayrışmanın diğerlerine göre daha fazla ol- duğu söylenebilir? A) B) II C) III D) IV E) V

hangisidir? Yukarıda doğal bitki örtüsü B) Geniş yapraklı orman D) iğne yapraklı orman A) Tundra C) Maki E) Bozkır ve yağış grafiği verilen merkezlerden hangisinde, hava durumuna bakılıp Aşağıdaki sıcaklık CD iklim hakkında yorum yapılabilir? Sıcaklik (C) B) Sıcakuk A) 30 Yanging (mm) 300 25 250 20 200 15 400 350 300 250 200 150 100 50 0 150 10 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112 -40 100 5 50 0 O S MNMHTA EEKA Aylar Ekvotora 21 mort 2Beyil Sıcaklık (°C) D) Yağış C) Yağış (mm) Sıcaklık - CC) (mm) 30 300 30 300 25 250 250 25 20 200 20 200 15 150 150 15 10 100 10 100 5 50 50 5 0 0 0 O ŞMNMHTAEEKA Aylar 0 O ŞMNMHTA EEKA Aylar E) Yağış (mm) D 300 Sıcaklık - (°C) 30 250 25 200 20 150 15 100 10 61 50 5 0 0 OSMNMHTAEEKA Aylar

Avrupa Türkiye Akdeniz Afrika Haritada oklarla esme yönü gösterilen rüzgâr aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Doğu Avrupa'daki dağlık alanlardan Tuna Vadisi boyunca hareket eden Krivetz B) Balkan Dağları'ndan Ege Denizi'ne doğru esen soğuk yerel rüzgarlardan olan Etezyen C) Fransa'nın güneyindeki dağlık alanlardan Rhone Vadisi boyunca Batı Akdeniz'e doğru esen Mistral D) Hırvatistan'daki Dinar Alpleri'nden Adriyatik Denizi'ne doğru esen Bora E) Batı Sahra'dan Batı Akdeniz'e doğru esen Sirocco

A A A SOSYAL BİLİMLER T 11.F 9. Adia'nın yaşadığı yörede maksimum nem yıl boyunca yüksek, bağıl nem ise düşüktür. Juliana'nın yaşadığı yörede ise maksimum ve bağıl nem yıl boyunca yük- sektir. Bogilnom Josebse Steckell - Buna göre Adia ve Juliana'nın yaşadıkları yöreler- le ilgili, E B I. Her ikisinin yaşadığı yörede de yıllık sıcaklık orta- laması yüksektir. II. Adia'nın yaşadığı yörede bitki örtüsü daha gürdür. III. Juliana'nın yaşadığı yörede nem ve yağış daha fazladır. IV. Adia'nın yaşadığı yörede orografik yağışlar daha fazladır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) II ve III A) I ve II B) I ve III D) II ve IV E) III ve IV ERSİTESİ hir ülke nüfusunun çeşitli yıllardaki

. . Yıllık sıcaklık farkı az, günlük sıcaklık farkı ol- dukça fazladır. Yillik yağış miktarı 100 mm'nin altındadır. Bağıl nem oranı yıl boyunca düşüktür. Yukarıda verilen özellikler, haritadaki taralı alan- larin hangisinde görülmez? A) B) 11 C) III D) IV E) V

D) Falez E) Zirve 10. Aşağıdaki dünya haritasında 30° enlerhleri çevresinde yer alan iki farklı bölge gösterilmiştir. os iSLER Haritada gösterilen bu iki bölge asağıda verilen durum- lardan hangisi bakımından benzer özelliğe sahip değil- dir? A) Yil boyunca alçalıcı hava hareketinin görülmesi B) Kayaçlarda fiziksel çözülmenin yaygın olması C) Yillik yağış miktarının çok az olması D) Güneş ışınlarının en büyük acı ile geldiği dönemlerinin aynı olması E) Gün içinde sıcaklık farkının yüksek olması 18

B TYT / Sosyal Bilimler B. Dünyayı çevreleyen hava tabakasına atmosfer denir. Aşağıda atmosfer ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? A) Atmosferin en alt kısmı olan Troposfer yerden yansı- yan işinlar ile isinir. B) En dış katman olan Egzosfer' de gazların yoğunluğu çok azdır. C) Uzaydan gelen göktaşları Mezosfer katmanında ya- kilir D) Güneşten gelen zararlı ışınlar Termosfer katmanı içinde bulunan ozon gazı tarafından tutulur. E) Su döngüsü yere en yakın katman olan Troposfer 'de gerçekleşir. Dimundo domir yolu ulasımı ile ilgili verilen bilgiler-

12. Mekanik (fiziksel) ufalanmanın özellikle çöllerde şiddetli olmasında; I. nem oranının az olması, II. yüzey şekillerinin sade olması, III. günlük sıcaklık farkının çok olması, IV. kapladıkları alanların fazla olması faktörlerinden hangileri etkilidir? A) Yalnız 11 B) Yalnız IV C) I ve II D) I ve III E) III ve IV AV

9. Tropikal firtinalar, ani basınç farkından dolayı ortaya çıkan saatteki hızlan 100 km'yi geçen şiddetli rüzgarlardır. Aşağıda verilen yerlerin hangisinde bu tür firtinalara diğer yerlere göre daha fazla rastlanılır? A) Batı Avrupa B) Meksika Körfezi . C) İskandinav Yarımadası De Kuzey Afrika E) Orta Asya

B 6. I. Atmosferdeki su buharının tamamına yakını bu katmanda bulunur. II. Canlıları Güneş'in zararlı işinlarından koruyan ozon tabakası bu katmanda yer alır. V III. Bu katmanda sıcaklıklar genel olarak aşağıdan yukarıya doğru düşer. IV. Gazların bir kısmının bu katmanda iyonlara ayrıl- masıyla radyo dalgaları yansıtılır. Yukarıdakilerden hangileri troposferin özellikleri arasında yer alır? A) I ve II B) I ve u C))|| ve 110 D) II ve IV E) III ve IV

esti 11. As 8 Aşağıda aynı enlem üzerinde bulunan iki kentin yıllık sıcaklık farkları verilmiştir. V e Kent Yillik Sıcaklık Farkı 1. 30 II. 17 Buna göre, bu iki kentin yıl boyunca öğle vakti güneş ışınlarını aynı açıyla almalarına rağmen yıllık sıcaklık farklarının farklı olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Toprak türlerinin farklı olması B) Bitki örtüsünün farklı olması C) Denize göre konumlarının farklı olması D) Bulundukları kıtaların farklı olması E) Yağış rejimlerinin farklı olması Tarrive'de görülen meltem rüzgârlarının oluşma-

7. Aşağıda bir iklim tipinin yayılış alanı gösterilmiştir. 10. Taşların dis ufalanıp das rek ve oksit ları değişm etkili olur Buna gör by Günlü Teriye (II) Suy IV. Kar etken! cidir? Buna göre bu iklim tipinin görülüğü bölgede; Yağışın yıl içindeki dağılımı düzenlidir. L kış mevsimi kuraktır. III. yağışların büyük bölümü konveksiyonel kökenlidir. IV güneyden, kuzeye doğru yillik ortalama sıcaklıklar aza- lir. Aylv durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? All ve II Byl ve IV C) Il ve IV D) II ve III E)III ve IV YINLARI 8. insanların yaşadıkları konut tipleri de doğal çevreden etki-

46. Hava durumu: Dar bir alanda isa süreli olarak yaşanan atmosfer olaylandi. Hann Otaytan fo gili tahminlerde bulunan bilim dalına iso meteoroloji adı verir Iklim: Gersi alanlarda uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylannin ortalama durumudur dalina ise klimatoloji donir Asagidaki tabloda meteoroloji istasyonu verileri kullanılarak bir yere ait 5 günlok hava tahminley caklık ve yagis grafigi verilmiştir. TAHMİN EDILEN Tarih Sıcaklık En En Dosuk Yüksek Hadise En DOOK En Yüksek 11 15 BA 12 Ocak Pazartesi 100 14 78 7 13 Ocak Salt 100 70 14 Ocak Çarşamba 13 8 93 7 15 Ocak Perşembe 13 68 88 16 Ocak Cuma 6 12 70 93 Yagis trom) Sicakic Sac"C) Yagis (mm) 320 280 20 18 18 240 200 160 10 9 8 120 80 40 HH 2 0 -2 0 0 o ş M N M HT A E E K A Tanımlar ve grafikler dikkate alındığında; I 12 Ocaktan 16 Ocak tarihine kadar sıcaklık mevsim normalleri üzerindedir. II. Hava tahmininde verilen yağış durumu iklim şartlarına uygundur. III. Kış mevsimi sıcak ve yağışlı yaz mevsimi ise serin geçmektedir. yorumlardan hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I. B) Yalnız 11 C) Yalnız III. D) I ve II. E) Il ve III.

7. Atmosferdeki su buharının yoğunlaştığı seviyede sıcaklığı artar. Sıcaklığın artışına bağlı olarak bir isi açığa çıkar. İşte alçak basınç oluşturarak çevreden merkeze doğru hava akımı hareketlerine firtinalara neden olan bu isiya gizli isi denir. ve tropikal Buna göre yeryüzünde tropikal siklonların da yoğunlaştığı alanlar da göz önünde bulundu- rulduğunda yukarıdaki haritada numaralandi- Filmış alanlardan hangisinde daha fazla gizli isi açığa çıkmaktadır? 16 V BLI C) III DW E) V

mes Tec en skader humus Etkinlik Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifa- Etkinlik delerle doldurunuz. Aşağıdaki cümlelerin doğru olanlarını D, yanlış olan- 1. Toprağın humus bakımından en zengin horizonu larını Y ile gösteriniz. horizonudur. 1. Tuz ve kireç oranı yüksek topraklar, nemli 2. Toprağın içinde ayrışmış olarak bulunan organik maddelere denir. bölgelerde görülür. 3. Kimyasal çözülmenin yaygın olduğu alanlarda top- 2.) Kurak bölgelerde, topraktaki humus miktarı fazladır. raktaki tuz ve kireç oranı olur. az 3. Toprağın içindeki canlılar toprak (4. Orta Asya'nın iklim ve bitki örtüsü özellikleri düşü- D oluşumuna katkıda bulunurlar. nüldüğünde, bölgede yaygın olan toprakların humus 2-4 miktarının da olduğu söylenebilir. 4. Toprağın en verimli horizonu B horizonudur. 5. Toprak türü üzerinde sıcaklık ve yağış koşullarının 5. Eğimli bölgelerde toprak kalınlığı azdır. etkili olması, toprakların oluşumunda faktörünün etkili olduğunu gösterir. 6. Toprağın içindeki inorganik minerallere humus adı verilir.

Teknolojinin gelişmiş olması Uc iştir.es 6. Aşağıda, Hindistan'a ait muson iklim grafiği verilmiştir. Yağış (mm) Sıcaklık (°C) 400 40 - 350 35 300 30 250 25 200 20 150 15 100 10 50 5 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi muson iklimi ile ilgili doğru bir bilgi değildir? A) En fazla yağış yazın düşmektedir . B) Kışın don olayı görülmez scculle feel old icin C) Yaz yağışları, muson rüzgârlarının denizden gelmesi sonucunda oluşur. Bu iklimin bitki örtüsü oldukça seyreklik 5) Yaz sıcaklıkları oldukça yüksektir.