Bir Bilim Olarak Coğrafya Soruları

3. Bir akarsuyun aşındırmasını etkileyen faktörler ile ilgili, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yatak eğimi fazla olan akarsuların, akış hızına bağlı olarak aşındırma gücü fazadır. B) Su miktarının arttığı mevsimlerde akarsuyun aşındırma gücü de artar. C) Akarsuyun taşıdığı yük fazlaysa, bu malzemeler yatağının dibine, yanlarına sürtünme yaparak aşındırmayı artırır. D) Bitki örtüsünden yoksun arazilerde, akarsular ve seller daha fazla aşındırma yaparlar. E) Akarsuyun aktığı arazi granit gibi sert kayaçlardan oluşu- yorsa, aşındırma fazla olur.

11. Bilimin amaçlarından biri de olaylarla ilgili isabetli ön- görülerde bulunmak, böylelikle doğayı kontrol etmektir. Fakat deprem ile ilgili yıllardır birçok bilimsel araştırma yapılmasına karşın olası depremleri önceden haber vere- cek kesin bir bilgiye ulaşılabilmiş değildir. Ancak bu ba- şarısızlık, yapılan çalışmaların bilimsel olmadığını göster- mez. Zaten her bilimsel çalışma da mutlaka bir başarıyla taçlanmak zorunda değildir. Bilimin şu an için depremle ilgili kesin bilgilere ulaşamamış olması bir gün ulaşama- yacağı anlamına da gelmez. Bir bilgiyi bilimsel yapan şey, karşılaştığımız problemleri çözme başarısında değil, dünyaya bilimsel olarak yaklaşmaktan geçer. Bu parçada bilimselliğin ölçütlerinden hangisi eleşti- rilmektedir? A) Uygulanabilirlik C) Doğrulanabilirlik B) Sinanabilirlik D) Açıklanabilirlik E) Yanlışlanabilirlik

3 1. Aşağıdakilerden hangisi canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen paleocoğrafik faktörlerden bi- ridir? A) Yer şekilleri C) İnsan KIRMIZI HIZ TESTİ 13 DK TESTİ >>> B) İklim değişiklikleri D) Toprak E) Diğer canlılar IV V

4. Biyosferdeki canlıların dağılışı ve bu dağılışı etkile- yen coğrafi faktörler biyocoğrafyanın konusudur. Bazı canlılar hem karada hem suda yaşar. Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe biyoçeşit- Milik azalır. ● Bir biyomu diğerinden ayıran temel etken yer şe- killeridir. ● Ekoloji doğa bilimleri ve sosyal bilimler arasında köprü oluşturur. Yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi yanlıştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3. Coğrafya bilimi fiziki ve beseri coğrafya olarak ikiye ay- rılmaktadır. Bu ayrıma göre aşağıdaki çalışmalardan hangisi baş- ka bir grupta yer alır? Ölçm MEB A) Türkiye arazisi üzerinde depremlerin dağılışını göste- ren haritaların hazırlanması Fizihi B) Tarımsal üretimi etkileyen doğal faktörlerin araştırıl- Fizini masi C) Akarsu havzalarında meydana gelen değişimlerin in- celenmesi fizini D) Canlıların yeryüzüne dağılışını etkileyen faktörlerin araştırılması fizik! E) Can ve mal kayıplarına neden olabilecek atmosfer olaylarının araştırılması Fizik, 5.

10. Aşağıda, Dünya'nın şekli ve hareketleri ile bunların doğurduğu sonuçları açıklayan bir kişinin ifadelerine yer verilmiştir: 1. Dünya'nın yörüngesi elips şeklinde olduğundan mevsimlerin süresi birbirine eşit değildir. II. Dünya'nın şekli geoit olduğundan güneş ışınları yıl boyunca Ekvator'a dik düşmektedir. III. Güneş ışınlarının Yengeç dönencesine dik düştüğü gün Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüz yaşanmaktadır. IV. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı Ekvator'dan kutuplara doğru azaldığı için tan ve gurup süresi kutuplara gidildikçe kısalmaktadır. Bu kişi hangi ifadelerinde yanlışlık yapmıştır? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV E) III ve IV C) II ve III

Coğrafya dersinde öğretmen, öğrencilerinden bazılarına birer araştırma konusu vermiş, bu konularla ilgili hazırladıkları ödevleri bir sonraki derste arkadaşlarına sunmalarını istemiştir. Öğretmen araştırma ödevi olarak; ● Özge'ye, Türkiye'de belli mekânları sembolize eden doğal ve beşerî unsurların araştırılması, Tuna'ya, gelgit akıntılarından elektrik üreten ülkeleri ve bu alandaki potansiyelleri, Emir'e, bulundukları bölgenin kırsal kesimindeki yapılarda kullanılan malzemelerin, coğrafi koşullarla ilişkisinin belirlenmesi, Sema'ya yaşadıkları il genelinde kümes hayvancılığı ile uğraşan işletmelerin sayısı ve dağılışının araştırılması konusunu vermiştir. Buna göre öğrencilerin araştıracakları konular, coğrafyanın aşağıdaki alt dallarının hangisi ile doğrudan ilişkilendirilemez? A) Yerleşme coğrafyası B) Tarım coğrafyası C) Turizm coğrafyası D) Nüfus coğrafyası E) Enerji coğrafyası

nksiyon eşleştirme eler numaralan ÖSYM TARZI TURUNCU HIZ 04 1. Aşağıdaki dünya haritasında bazı şehirler verilmiştir. • Brazil A) Lagos C) St. Petersburg SEHİRLER VE ETKİ ALANLARI SEHIRLESME-GÖC-SANAYİLESME İLİŞKİSİ Lagos E) Brazil St. Petersburg Bakü Buna göre, haritadaki şehirlerden hangisi bölgesel etkiye sahip şehir olma özelliği taşımaz? Bağdat B) Bağdat D) Bakü 12 4. Gelişmekte olan ülkelerin büyük metropeollerin yaşadığı sorunlar karşısında yerel yönetimlerin ve devlet yetkilileri- nin imkanları genelde kısıtlıdır. Bu ülkelerde çok hızlı büyü- yen şehirler her türlü planlamayı engellemektedir. Buna göre, haritada numaralanmış bölgelerin hangi- sinde şehirler günümüzde daha hızlı büyümektedir? A) I B) II C) III D) IV E) V

Yer kabuğunu oluşturan büyük parçalara levha adı veri- lir. Aşağıdaki haritada levhalar ve hareket yönleri veril- miştir. Kokos Lechas Amerika Levhas Anadolu Levhas thair Ariaga Levhas Levha 1 Lecha - Levhas Levha hareketleri ve sınırları aşağıdakilerden han- gisiyle ilişkilendirilemez? A) Magmadaki konveksiyonel akımlar B) Fay hatları C) Gel-git hareketleri D) Okyanus ortası sırtlar E) Aktif volkanik sahalar 2 Gisnesin ce eyin Gekim kvetine beğh olarck bluser.

5. Aşağıdaki şekillerde, Başlangıç Meridyeni'nden başlayıp üç fark- lı paralel üzerinde eşit mesafe katedildikten sonra yaşanan yerel saat farkları gösterilmiştir. 0° 80 dakika 0° 40 dakika 0° 10 dakika 1 Buna göre, paralellerle ilgili aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? A) 1. paralelin çevre uzunluğu en kısadır. B) Ekvator'a en yakın paralel I, en uzak paralel III'tür. C) Ardışık iki meridyen arasındaki mesafe, III. paralelde en fazla- dır. D) II. paralelin çevre uzunluğu, I. paralelin çevre uzunluğunun iki katıdır. E) II. paralelin çevre uzunluğu, III. paralelin çevre uzunluğundan daha fazladır.

Geniş hinterlant ağına sahip limanların etki altına aldığı böl- geler sayıca fazladır. Ulaşım bakımından elverişli ve geniş bir art bölgesi olan liman şehirleri genellikle yer şekillerinin sade olduğu ve ulaşım imkânlarının geliştiği yerlerde orta- ya çıkar. Buna göre aşağıdaki liman şehirlerinden hangisinin ge- lişmemesinde hinterlandının dar olması etkilidir? A) Trabzon Sinop B) Samsun E) Mersin C) İzmir

6. Beşeri faktörlerin etkisi olmadan doğal yollarla oluşmuş un- surlara doğal unsur adı verilmektedir. Doğal unsurlar doğa- daki farklı ortamlarda bulunmaktadır. Aşağıdaki doğal unsurlardan hangisi diğerlerinden farklı bir doğal ortama aittir? A) Kayaçlar D) Dağlar B) Toprak O) Yer altı suları E) Peribacaları Tammat Yayıncı

10. Güneş sadece dik düştüğü enlemin tam doğusundan doğup tam batısından batmaktadır. Buna göre, 21 Haziran'da Güneş'in aşağıdaki en- lemlerden hangisinin tam doğusundan doğup tam batısından battığı söylenebilir? A) 23° 27' Kuzey C) 0° Ekvator B) 23° 27' Güney D) 66° 33' Kuzey E) 66° 33¹ Güney

9. Kartoğrafya biliminin gelişmesine katkı sağlayan en önemli Müslüman bilim insanlarındandır. 1154 yılında Uzak Diyarlara Hoş Seyahatler Kitab (Roger'in Kitabı) adlı eserine bir de dünya haritası koymuştur. Bu harita 300 yıl boyunca dünyanın en doğru haritası olarak kabul edilmiştir. Ayrıca Dün- ya'nın şeklinin küre olarak kabul etmiş ve çevresi- nin uzunluğunu 36.900 km olarak hesaplamıştır. Bu parçada söz edilen bilim insanı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) İdrisî B) Piri Reis C) Hârizmi D) Kâtip Çelebi E) Kaşgarlı Mahmut PRO YAYIN DENİZİ TYT Kurumsal Deneme - 5 1

21- 1/250.000 ölçekli bir haritanın çizik ölçek olarak değeri aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) 25 2.5 250 0,25 25 25 2,5 50 50 km 75 250 500 km 0.25 0,50 km ölçeği A) 1/50 32-1 11. Yukar II. çiz lerin a A) 2

Coğrafyanın inceleme alanını coğrafi ortam oluştururken coğrafyanın inceleme konusunu insan ve doğal ortam arasındaki karşılıklı etkileşim oluşturur. Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi coğrafya- nın inceleme alanı içinde yer almaz? A) Bir bölgede gözlenen uzun süreli hava olayları B) Bir ülkenin veya bölgenin hangi enlem ve boylamlar arasında yer aldığı C) Göçlerin nedenleri ve sonuçları D) Çevre sorunları E) Hava tahmin raporlarının hazırlanması 14 1. ÜNİTE