Doğa ve İnsan Etkileşimi Soruları

Ekosistem ve Madde Döngüsü Bazı biyomlarda görülen bitki örtüleri ile ilgili şu bilgiler 3. Aşa verilmiştir; bü • Uzun boylu ot toplulukları ile kuraklığa dayanıklı çalı ve küçük gruplar hâlinde bulunan seyrek ağaçlardan oluşur. Bitki örtüsü seyrek olarak kurakçıl otlar, çalılar ve kaktüslerden oluşur. Göl Yağışlara bağlı olarak yeşeren bozkır, çayır ve preri gibi kısa boylu ot topluluklarından oluşur. all: ● 22.03 7023 Ilık ve yağışlı geçen kışlarla sıcak ve kurak geçen yazlara uyum sağlamış, boyu-3 metre arasında de- ğişen bodur ağaç ve çalılardan oluşur. Buna göre aşağıdaki biyomlardan hangisine ait bitki türü ile ilgili bilgi verilmemiştir? AÇalı biyomu C) Iliman çayır biyomu EÇöl biyomu B) Tundra biyomu D) Savan biyomu 2. Sıcaklık ve tuzluluk yönünden elverişli şartları taşıdığı için biyoçeşitlilik açısından oldukça zengindir. Ayrıca ka- ralardan denizlere besin maddesi taşıyan akarsular, ağız kısımlarında mineral ve organik madde bakımından zen- uzlan fi-

|| 1 nda boş bıra 1. sistemlerin Özellikleri, Biyomlar ve Madde Döngüleri - VI Canlılar için oldukça önemli bir element olan azot (nitrojen), %78'lik bir oranla atmosferde en çok bulunan gazdır. Bu gaz, canlıların yapı taşını oluşturan nükleik asit ve proteinlerin yapısında bulunur. Azotun bazı süreçlerden geçerek canlılara aktarılması ve daha sonra tekrar atmosfere dönmesine ise azot döngüsü denir. İnsanın azot dolaşımına müdahalesi, döngüyü önemli ölçüde bozarak atmosfere salınan azot miktarının artma- sına neden olmuştur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi insanın azot döngüsüne olumsuz müdahalelerinden biri değildir? A) Inorganik azot gübrelerinin kullanımı B) Tarımsal ve endüstriyel süreçler C) Bitki örtüsünün tahribi D) Kimyasal atıklar ile bakterilerin zarar görmesi E) Baraj sayının artırılması 4. T Akıntılı su küf zü şekilleri ve Akarsuların yu ve sular soğul ğunu söyleme akış hızı azalr canlı yaşamın Akarsuyun de yönünden el- oldukça zeng

3. Basından Küresel iklim değişimine bağlı olarak kutuplarda ve yüksek dağların zirvelerinde buzullar eriyor. Önümüzdeki yüzyılda sıcaklıkların 1-2 °C daha artması durumunda buzulların büyük bölümü eriyecek ve yükseltisi az olan bazı bölgeler sular altında kalacaktır. Bu durumun aşağıda verilen ülkelerin hangisindeki kıyıda bulunun yerleşmeleri daha fazla etkilemesi beklenir? A) Norveç B) ABD D) Hollanda E) Şili C) Japonya E) V 6. D 34

11. Aşağıdaki grafiklerde Türkiye'de beş bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri ve bu ürünlerin bölgenin tarımsal üretimindeki payları gösterilmiştir. Buna göre bu bölgelerden hangisinde küçükbaş hay- vancılığın en az geliştiği söylenebilir? A) %25 B) Şeker pancari %25 %37 Sebze Buğday %35 Arpa %25 Çay Mısır %25 Pirinç Fındık %13 %15 E) Antep %18 fıstığı Zeytin %6 C Mercimek %26 Pamuk %35 Tütün %15 %10 Buğday %25 %40 Ayçiçeği Pamuk Meyve Şeker pancari %26 Sebze %35 Zeytin %25 Sebze %25 %14

8. Orta Çağ'ın en önemli ticaret yolları olan İpek Yolu ve Baharat Yolu sayesinde ülkeler arasında gelişen siyasi, ticari ve kültürel ilişkiler ile büyük göç hareketleri coğrafya biliminin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Bu dönemde Türk veya Müslüman bilim insanlarının yazdıkları eserler, coğrafyanın gelişmesine önemli katkı sağlamıştır. Aşağıdakilerden hangisi, bu dönemde yaşayıp coğ- rafya biliminin gelişmesine katkı sağlayan Türk veya Müslüman bilim insanlarından biri değildir? A) İbni Batuta B) El Harizmi C) Strabon D) Biruni E) Muhammed Idrisi

7. Plato Deniz Insan Insan Yerleşme Akarsu Hayvanlar Dağ Yerleşme LITOSFER UZAY EKZOSFER İYONOSFER MEZOSFER STRATOSFER TROPOSFER YERYÜZÜ Göl Bitki Örtüsü Ova LITOSFER (TAŞKÜRE) MANTO Tepe A) Yerin katmanları B) Beşerî ortam da C) Coğrafi ortam D) Doğal ortam E) Atmosferin özellikleri 1000 km 600 km 80 km 50 km 8-16 km Deniz Yukarıdaki görselin bir bütün olarak tasvir edilme- si durumunda aşağıdakilerden hangisi oluşur?

8. Aşağıdaki ifadelerden hangisinde coğrafyanın "neden-sonuç" ve "dağılış" ilkeleri birlikte kullanıl- mamıştır? A) Akarsuların oluşumunda iklim, zemin yapısı, yer şekillerinin özellikleri ve yer altı suları etkili olur. Akarsu ağının en zengin olduğu yerler dağlık ve yağışlı sahalardır. Muson Asyası bu nedenle sık akarsu ağına sahiptir. B) İsveç ve Norveç gibi yüksek enlem ülkelerinde kı- yıya yakın konumda olan buzul vadilerinin deniz istilasına uğraması sonucunda fiyord adı verilen kanal görünümlü kıyılar oluşmuştur. C) Toprak yüzeyindeki organik kalıntıların çürüme- e Arsi "humus" adı verilen katmanı oluşturmaktadır. Ülkemizde Erzurum-Kars Platosu'nda yaygınca nyte gördüğümüz bu topraklar "Kara Toprak" olarak bi- linirler. D) Dolu taneleri küçük buz parçalarıdır ve düşmekte olan yağmur damlalarının hava akımı etkisiyle bu- lutların üst kısımlarına hızlıca sürüklenmesi sonu- cunda oluşurlar. 1867 E) Ekvator ile 20° enlemleri arasında sıklıkla oluşan kasırgalardaki yüksek enerjinin kaynağı su buha- ridir. Su buharı yoğunlaştıkça büyük miktarda ısı enerjisi açığa çıkartır. Bu ısı, kasırganın şiddetini belirler.

REMLERİ ma verilmiş eomorfolo trem olayla ? hangisi DOĞA VE DEĞİŞİM, KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİMİ 1. Aşağıdaki grafikte yeryüzünde son 400 bin yıl boyunca atmos- ferdeki karbondioksit seviyesindeki artış gösterilmiştir. Karbondioksit (ppm) 440- 420 400 380 360 340 320 300- 280 260 240 220 200 180 160 400 350 2020->> 1950 mid 300 250 200 150 100 50 Yıllar (Geçmişten günümüze bin yıl) 0 1950-2020 yılları arasındaki karbondioksit miktarının geç- miş dönemlere göre çok hızlı artmasında, aşağıdakilerden hangisinin etkisinden söz edilemez? A) Katı ve sivi atıkların sürekli artmasının B) Termik santrallerde enerji üretiminin artmasının C) Şehirlerde isi adacıkları oluşmasının D) Yerleşim alanlarının sürekli genişlemesinin E) Kara yollarında seyreden araç sayısının artmasının 3. Ka lar Va ar es la

1. Bakü-Tiflis-Ceyhan II. Mavi Akim III. Kerkük-Yumurtalık IV. İran-Türkiye Yukarıda verilen boru hatlarının hangilerinde doğal gaz taşımacılığı yapılmaktadır? A) I ve II D) II ve IV B) I ve III E) III ve IV C) II ve III

8. Tropikal fırtınalar, oluşum kökeni bakımından klimatolojik ekstrem olaylar içerisinde yer alır. Dünya üzerinde, okya- nuslar üzerinde ve okyanuslara kıyışı olan ülkelerde etkili olmaktadır. Bu fırtınalar oluşum özelliklerine göre tornado, El Nino, Willy, Bagio gibi adlar almaktadır. A) I Buna göre, Dünya haritasında işaretlenen yerlerden hangisinde tropikal fırtınaların daha sık görülmesi bek- lenir? B) II IV C) III V D) IV E) V

m I, B 7. Aşağıda yeryüzünde yatay düzlem üzerine dik olarak yer- Teştirilen bir cismin belirli tarihlerde öğle vaktindeki gölge boyu ve yönünün değişimi gösterilmiştir. 4 21 Mart 23 Eylül 21 Aralık 21 Haziran KYK Bu cisim ve cismin bulunduğu konumla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Cismin gölge boyu yıl içinde iki kez sıfır olur. B) ismin bulunduğu konumda dört mevsim, yıl içinde be- lirgin olarak yaşanmaz. C) Cismin bulunduğu konumdan kuzeye doğru gidildikçe çizgisel hız azalır. T D) Cismin öğle vaktindeki gölge boyu, 21 Haziran'dan son- ra sürekli uzar. t E) Cisim, Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasındaki bir ko- numda bulunur. +

7. Aşağıdaki tabloda dört farklı başkentin yıllık ortalama gerçek sıcaklıkları ve bulundukları yükselti verilmiştir Merkez Gerçek Sıcaklık (°C) Tunus Quito Kampala Vaduz 18,1 13,9 22,4 10,0 Rakım (metre) A) Kampala - Vaduz - Tunus - Quito B) Vaduz - Tunus - Quito - Kampala C) Vaduz - Kampala - Tunus - Quito D) Quito - Kampala - Vaduz - Tunus E) Kampala - Tunus - Quito - Vaduz 0 601 1202 2850 Buna göre, bu başkentlerin yıllık ortalama indirgenmiş sıcaklıklarına göre fazladan aza doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

ing. HAV IV -66°33 -45° D) IV --23°27 0° -23°27 ab Yukarıdaki şekilde görülen termik alçak basınç alanı dünya haritasında verilen noktalardan han- gisinde yıl boyu etkili olmaktadır? A) I 3) C) III E) V

7. Devletlerin belli ekonomik hedeflere ulaşabilmek için ka- rarlar alması ve bu doğrultuda uygulamalar yapmasına ekonomi politikası denir. Aşağıdaki kavram haritasında Türkiye'nin 1923-1929 döneminde uygulanan ekonomi po- litikaları gösterilmiştir. İzmir İktisat Kongresi toplanmıştır. 22-23 1 ✓ Sanayinin gelişmesi için Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarılmıştır. ||| A) Yalnız III 1923-1929 DNI ve III Devletin ekonomik yapısının milliyetçi ve liberal özellikte olması fikri benimsenmiştir. 11 HEY Buna göre yukarıda verilen numaralı uygulamalardan hangileri 1923-1929 dönemindeki ekonomi politikaları arasında yer almaz? Merkez Bankası ve sanayiye kredi sağlamak üzere Kredi Sanayi Bankası kurulmuştur. B) Yalnız IV IV C) I ve II III ve IV

8. Hinterlandı geniş, önemli koy ve körfezlere sahip olan tica retin genellikle liman aracılığıyla yapılması sonucu gelişen şehirler liman şehirleri olarak adlandırılır. Buna göre aşağıdaki şehirlerden hangisi liman şehirle ri arasında gösterilemez? A) Şanghay D) Madrid B) Singapur C) Kalküta E) Hamburg

1. ADIM 10. Aşağıdakilerden hangisi beşerî coğrafyanın alt dallar dandır? A) Turizm Coğrafyas B) Doğal Afetler Coğrafyası C) Sular Coğrafyası D) Canlılar Coğrafyası E) Toprak Coğrafyası 11. Geleceğe yönelik planlamalarda coğrafya biliminin dikkate alınması doğal çevreden sürdürülebilir bir şekilde faydalan mamızı sağlayacaktır. o Aşağıdaki ifadelerden hangisi bu açıklamayı destekler niteliktedir? A) İstanbul ve çevresinde sanayi tesislerinin yerleşim yerleri içerisinde kalması B) Çukurova Deltası üzerinde yerleşme faaliyetlerinin yay- gın olması C) Fay hatları üzerine sanayi tesislerinin kurulması D) Ormanlık alanların tarıma açılması E) Alüvyal topraklarda tarım yapılması 1. 12. Bir coğrafya dersinde Orhan öğretmen insan ve çevre k muinsanı etkiliyor?" soklinde bir soru sormuştur. Öğrencilerin nusunu anlatırken öğrencilere "İnsan mi doğayı yoksa d doğa diğer bir T. le