Dünya'nın Şekli ve Hareketleri Soruları

Günlöl Hareket 3 Güneş ışınlarının geliş açısının gün içerisinde değiş- mesi 7. - Coğrafi yönlerin oluşumu - Güneş'in doğuda erken doğup erken batması, batıda ise geç doğup geç batması Yukarıda verilen özelliklerin ortaya çıkmasında etkili olan faktör aşağıdakilerden hangisinin de nedeni ola- rak gösterilebilir? A) Yarım kürelerdeki mevsim sürelerinin farklı olmasının B) Dinamik basınç kuşaklarının oluşmasının C) Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirmesinin D) Güneş ışınlarının dönenceler arasına dik gelmesinin E) Gurup ve tan sürelerinin Ekvator'dan kutuplara doğru i değişmesinin B L

ÖRNEK 1. Yaz mevsiminde güney kıyılarımızın kuzey kıyılarımızdan sıcak olması II. Akdeniz'de deniz turizminin Karadeniz'den önce başlaması III. İzmir'den Erzurum'a doğru sıcaklığın düşmesi Yukarıdakilerden hangileri enlemin etkileri arasında göste- rilemez? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III Koord "Güne çekim

FASIKUL 4 7. İklimi etkileyen faktörler matematik ve özel konum olmak üzere ikiye ayrılır. Bir yerin bulunduğu enlem ve boyla- ma bağlı olan özellikleri matematik konum özelliği ola- rak tanımlanır. Buna göre; 1. Muğla'da deniz suyu sıcaklığının Çanakkale'den yük- sek olması II. Uludağ'ın güney yamaçlarında sıcaklık değerlerinin kuzey yamaçtan daha yüksek olması III. Mardin'in yaz aylarında Antalya'dan sıcak olması IV. Sivas'ın kış aylarında Samsun'dan soğuk olması numaralandırılmış cümlelerden hangileri matematik konum özelliğidir? A) I ve II D) I ve IV B) II ve III E) III ve IV C) I ve III

0 25" 50" 2 IV BYT 111 Buna göre, 21 Haziran tarihinde haritada numaralı merkez- lerden hangisinde gündüz süresi en uzundur? D) IV -eyll EV 4. Aşağıdaki şekil Kuzey Kutup Noktası'ndan bakıldığında aydın- lanma dairesinin geçtiği yerleri göstermektedir. Aşağıdakilerden hangisi aydınlanma dairesi bu konumday- ken gerçekleşen olaylar arasında yer almaz? A) Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik açı ile düşmesi B) Güney Yarım Küre'de yaz gündönümünün yaşanması C) Güney Kutup Çemberi'nde 24 saat gündüzün yaşanması D) Aynı boylam üzerinde kuzeye doğru gidildikçe gündüz süre- sinin uzaması E) Kuzey Yarım Küre'de sıcaklıkların azalması Coğrafya 23

1. Dünya'nın ekseni etrafındaki dönüş hızı Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Çizgisel hız adı verilen bu hız tan ve gurup sürelerini etkiler. • 1 A) 1 B) II I ||| • IV . 60° 60° 30° 10° 30° Buna göre, çizgisel hız ile tan ve gurup süreleri ara- sında ters orantı olduğu bilindiğine göre, küre üze- rinde numaralanmış merkezlerden hangisinde tan ve gurup süresi en kısadır? C) III D) IV E) V

2. Aşağıda coğrafi koordinatları verilen merkezlerin hangi- sinde yıl içerisinde cisimlerin gölge yönü hem kuzey hem de güney yönlerine doğru düşer? A) C) 10°D -10°G 70°B +3 -35°K E) 60°D + B) D) 50°K 30°D 40°G 80°D + 45°G 5.

1. 90'lı yılların en ünlü çizgi filmlerinden olan "Kaptan Tsubasa" da en çok akıllarda kalan sahnelerden biri, Tsubasa'nın futbol topunu sürerek sahada adeta yokuş çıkar gibi ilerlemesi ve rakip kalenin önce üst direğinin sonra da kalenin tamamının görünür hâle gelmesidir. Bu durumun nedenini babasına soran Egemen şu cevabı al- mıştır: “Bu kadar dar bir alanda etkisi görülemese de çizgi filmi yapan kişiler Dünya'nın küresel bir şekle sahip olduğunu be- lirtmek istemişlerdir. Aslında Dünya'nın küresel bir şekle sahip olduğunun -- gibi daha gerçekçi kanıtları da vardır." Buna göre yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıda- kilerden hangisi yazılamaz? ---- A) 60° Güney enleminde yer alan bir geminin sürekli batıya veya doğuya doğru hareket ettiğinde tekrar başlangıç nok- tasına ulaşabilmesi B) Güney Afrika'daki Johannesburg'tan Avustralya'daki Syd- ney'e giden uçakların yolu kısaltmak için düz bir rotada değil de Güney Kutup Dairesi'ne yakın bir yerden yay şek- linde bir rotada uçmaları do G C) Bir hava balonuna bağlanan kameradan alınan görüntüye bakıldığında, balon yükseldikçe kameranın görüş alanının genişlemesi D) Avrupa'dan ABD'ye yapılan uçuşlarda camdan dışarıya bakan yolcuların ufuk çizgisini düz değil de eğrisel görmesi E) Orta kuşakta yer alan bir merkezde güneşin doğuş ve batış saatlerinin bir önceki güne göre farklı olması 3

1 Yer Ekseni D) 70°-90° 120° Yörünge Düzlemi Ekvator Düzlemi Dünya'nın eksen eğikliği yukarıdaki şekildeki gibi ol- saydı kutup kuşağı hangi enlemler arasında olurdu? A) 66°-90° B) 0° -20° C) 20° -30° E) 20° -70°

O BEST ÖRNEK Örnek - 1 Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z merkezlerinin meridyen ve paralel dereceleri verilmiştir. X Y N Meridyen 40° batı A) I ve II 30° doğu 120° doğu Buna göre; I. Z, tarih değiştirme çizgisine en yakın olan merkezdir. II. Y ile Z merkezleri arasında 10 paralel fark vardır. Paralel III. X, Oğlak Dönencesi'ne en yakın olan merkezdir. IV. X ve Z merkezleri arasındaki yerel saat farkı, X ve Y merkez- leri arasındakinden fazladır. yargılarından hangileri yanlıştır? D) II ve IV 50° güney 40° kuzey 30° güney B) I ve III E) III ve IV C) II ve III

ÖRNEK SORU 1. 90 tane Kuzey Yarım Küre'de 90 tane Güney Yarım Küre'de olmak üzere toplam 180 tanedir. doğru II. En büyük paralel dairesi Kuzey Kutup Dairesi'dir. Eluator III. Aralarındaki mesafe 222 km'dir. 111 km IV. 40° Kuzey paralelinin uzunluğu, 60° Güney paralelinden daha azdır. Boyları Ekuator 'dan kutuplara doğru kısalın Yukarıda paralellerle ilgili verilen bilgilerden hangileri doğ- rudur? X Yalnız I & Dve III Yalnız II Il ve IV I ve II K k

2. Kutup Yıldızı, her zaman kuzeyi gösterir. Ekvator'dan kutuplara gidildikçe Kutup Yıldızı'nın görünüm açısı artar. Esra, Kutup Yıldızı'nı 70° açıyla görmüştür. Buna göre, Esra aşağıdaki ülkelerden hangisinde yaşamaktadır? A) Hindistan D) Kanada B) Meksika C) Fransa E) Brezilya

12. Türkiye'nin enlem ve boylam dereceleri, 26° ile 45° doğu boylamı ve 36° ile 42° güney enlemi şeklinde ol- saydı, aşağıdaki özelliklerinden hangisi değişmezdi? A) Yer aldığı saat dilimleri B) Kış mevsiminin yaşandığı aylar C) En uzun gecenin yaşandığı tarih D) En kuzeyinden geçen paralel derecesi E) 21 Haziran tarihinde güneş ışınlarının düşme açısı

. Ankara, 33° Doğu meridyeni ve 40° Kuzey paralelinde yer almaktadır. Yalnızca bu bilgiden harekete Ankara'yla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Başlangıç meridyenine olan uzaklığına PEkvator'a olan kuş uçuşu mesafeye C Tarih değiştirme çizgisine göre zaman farkına D Güneş ışınlarının en dik geldiği tarihe E) Kutup noktasına göre tan ve gurup süresine ob

9. Kuzey Kutup Dairesi Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi K elcineks 21 Mot günes innle yengea direncestre dik gelir. Dünya güneş karşısında şekildeki konumda iken Türkiye'de aşağıdaki durumların hangisi görülmez? A) Yıl içerisinde öğle vaktinde cisimlerin gölgesinin en kısa olduğu konumdadır. B) Karadeniz kıyılarında gündüz süresi Akdeniz kıyıları- ha göre daha uzundur. Güneş aynı Qoylam üzerinde yer alan Ankara'da, Bar- tin'a göre daha geç doğar. aym ande Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü D) Yıl içerisinde gece-gündüz süresi arasındaki farkın Len az olduğu konumdadır. E) Güneş ışınları yıl içindeki en büyük açıyla gelmektedir. •

3. Güneş, 21 Mart ve 23 Eylül'de tam doğudan doğar ve tam batidan batar. 21 Mart tarihinden itibaren Kuzey Yarım Küre'de gündüzler gecelerden uzun olmaya başlar. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu durumu ortaya çıkarmaktadır? A) Yıl içinde sıcaklığın değiştiği B) Çizgisel hızın Ekvator'dan kutuplara doğru azalması C) Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesi Dünya'nın geoit şekle sahip olması E) Dünya'nın Güneş etrafında dönmesi

5. 21 Haziran günü İstanbul'dan yola çıkarak Yengeç Dönencesi'ndeki X merkezine ulaşan bir kişinin bu merkezde aşağıdaki gözlemlerden hangisini yap- ması beklenmez? Ve F Jus A) Gündüz süresi gece süresinden fazladır. B) Gündüz süresi İstanbul'dan uzundur. Nº é C) Güneş ışınları daha büyük açıyla düşer. D) Cisimlerin gölge boyu daha kısadır. E) Gece gündüz süreleri arasındaki fark daha azdır. .X 15/ uz 235