Dünya'nın Şekli ve Hareketleri Soruları

23° 27 Güney yerlerin up cemb içini ay geçer. düz yay yaşan Ciney nra k uzar Arali neng slar. ola ah C şir. ģ Aşağıdaki ifadelerle olayları eşleştiriniz. Olayların sonuçlarının yanlarındaki harfleri, olayların karşısındaki boşluklara yazınız. Etkinlik Kutuplara gidildikçe gölge boyları uzar. Yerel saat farkları oluşur Sürekli rüzgârlar ve okyanus akin- tılarının yönünde sapma olur. Gölge boyları yıl boyunca deği- Günlük sıcaklık farkları oluşur. Sürekli dinamik basınç merkez- leri oluşur. h Yaz ve kış mevsimlerinin süresi eşit değildir. yunca değişir. lır. Gece ve gündüz süreleri yıl bo- Yıllık sıcaklık farkları oluşur. Gece ve gündüz birbirini izler. Mevsimler oluşur. Kutuplara gidildikçe sıcaklık aza- Dünya'nın şeklinin geoit olmasının sonuçlarıdır: Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinin sonuçlarıdır: Dünya ekseninin yörünge düzlemine eğik olması ve Dünya'nın Güneş etrafında dönmesinin so- nucudur: Dünya'nın yörüngesinin elips şeklinde olmasının sonuçlarıdır: ***********

ETKİNLİK - 4 Haritada gösterilen şehirlerin matematik konumlarını göz önüne alarak aşağıdaki soruları doğru ve anlamlı şekilde cevaplayınız. GÖZLEM VE OLAYLAR Güneş ışınlarının yere düşme açısının gün içinde değişmesi Yıl içinde dört mevsimin belirgin olarak yaşanması Çizgisel hızın Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe azalması Gece ve gündüzün peş peşe yaşanması Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığının yıl içinde değişmesi Gece ve gündüz süresinin yıl içinde uzayıp kısalması Cisimlerin gölge boylarının gün içerisinde değişmesi Ekvator ve kutuplarda termik basınç merkezlerinin oluşması Matematik iklim kuşaklarının oluşması Kuzey ve Güney Yarım kürelerde mevsim sürelerinin farklı olması Meridyen aralıklarının Ekvator'dan kutuplara doğru daralması Yerel saat farklarının ortaya çıkması GÜNLÜK DÜNYA'NIN HAREKET (Eksen Hareketi) ŞEKLİ + Güneş'in doğuş ve batış saatlerinin yıl içinde değişmesi 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç kuşaklarının oluşması Okyanus akıntılarının halkalar oluşturması Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirmesi Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığının değişmesi Meltem rüzgârlarının meydana gelmesi Muson rüzgârlarının meydana gelmesi Harita yapımı sırasında bozulmaların olması Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş hızının değişmesi Sürekli rüzgârlarda sapmalar meydana gelmesi Kuzey Yarım Küre'de sonbahar ekinoksunun 2 gün geç gerçek- leşmesi Günlük sıcaklık ve basınç farklarının ortaya çıkması Güneş ışınlarının düşme açısının yıl içinde değişmesi Bir günün süresinin 24 saat olması Doğal bitki örtüsünün kutuplara doğru kuşaklar oluşturması • Doğudaki yerlerde yerel saatin daha ileri olması Güneş'in doğuda daha erken doğup, daha erken batması İki meridyen arasındaki zaman farkının 4 dakika olması Sürekli rüzgârların Kuzey Yarım Küre'de sağa doğru sapması Dönenceler ve kutup dairelerinin ortaya çıkması ▸ Kutuplara doğru gece gündüz arasındaki süre farkının artması Paralel boylarının kutuplara doğru azalması Dünya'nın Güneş çevresindeki dönüş hızının değişmesi Kutuplara doğru deniz suyu tuzluluğunun azalması + + + + ++ ++ + + + + + YILLIK HAREKET + + (Eksen Eğikliği) + ++ + H DÜNYA'NIN YÖRÜNGENİN DÖNÜŞ YÖNÜ ŞEKLİ + + + + + + ++ +

Dve uplarden Ekvator la gidildikce Mildaini sorme acısı daralin utup yıldızı sadece kuzey yarımkürede, bulunulan enlem erecesinin açısı ile gökyüzünde görülür. Merkez IV Kutup Yiıldızı Açısı 500 150 40⁰ 20⁰ 70⁰ PANDÜL YAYINLARI Buna göre tablodaki merkezler hakkında, aşağıdaki- lerden hangisine ulaşılamaz 5. Dünya günlük hareketini doğudan batıya doğru ger çekleştirseydi aşağıdakilerden hangisi yaşanırdı? A) Ardışık iki meridyen arası fark artar. B) Çizgisel hız, Ekvator'dan kutuplara doğru artar. C) Sürekli rüzgârlar güney yarımkürede sağa sapar. Dünya günlük hareketini daha geç tamamlar. E) Gece ve gündüz arası süre farkları artar. 201 boyunca gece gündüz süre farkı en fazla V'tedir. 21 Haziran'da güneş ışınlarını en büyük açıyla IV alır. 23 Eylül tarihinde aynı boydaki cisimlerin öğle vakti golge boyu en kısa olan Il'dir. tarihi ole oil Imetnoy smilbe 6. VIXI 10° 11 0° hainele illegi abaihall cost haras 10° C) Ölçeği D) Yer şe E) Tüm h gerçe 8. Ekva bir fa nin A)

Meltem rüzgârlarının devirli olması 11 Okyanus akıntılarının yönlerinde sap- malar olması III. Gece-gündüz sürelerinin değişimi IV.Çizgisel hızın oluşması Yukarıda verilenlerden hangileri Dün- ya'nın günlük hareketinin sonucunda gerçekleşir? A) I ve II B) II ve III D) Yalnız III frus (Spot 1, 2 ve 3'e göre) C) Ive IV E) Ive III

I. Iğdır'da Güneş'in, İzmit'ten önce doğması II. Yerel saatin İstanbul'da Ankara'dan daha geri olması III. Güneşin akşamüzeri batıdan ufuk çizgisinin altına inmesi IV. Dünya üzerinde gece-gündüzün oluşmas 13) Yukarıdaki verilen bilgi cümlelerinden hangisi "Dünya eksen hareketini batıdan doguya doğru yapar" yargısını desteklemez? B) Yalnız IV C) II ve IV E) I, II ve III A) Yalnız I D) III ve IV

vator'dan - değişim utuplara melerden E) 5 38. Aşağıdaki coğrafi koordinatları verilen herkezlerin hangisinde Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği söylenemez? A) 10° B) 30° 11 C) 100 E) 70° 11° 22° -20° 101° 71° 9° -11° -0° D) 81° 31° -5° 80° -30° -28° KONU TARAMA SINAVI e tu

Loks Tarihleri Uygulama Ülkemizin mutlak konumunu göz önüne alarak aşağıda verilen durumların ülkemizde yıl içinde hangi tarihlerde yaşandığını yazınız. Başlangıç Tarihi Durumlar Matematiksel yaz mevsimi başlar. Kuzeye gidildikçe gündüzler kısalır. Yıl içindeki öğle vakitlerinde en uzun gölge boyu ölçülür. Matematiksel ilkbahar mevsimi başlar. En uzun gündüz yaşanır. Gece-gündüz süreleri eşittir fakat bu tarihten sonra gündüzler gecelerden daha uzun olmaya başlar. Matematiksel sonbahar mevsimi başlar. Yıl içindeki öğle vakitlerinde en kısa gölge boyu ölçülür. Matematiksel kış mevsimi başlar. En uzun gece yaşanır. Güneye gidildikçe gündüzler kısalır.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 12. 13. 15. Günlük Hareket 91 Yıllık Hareket ve Eksen Eğikliği 11 L Günberi ve günôte durumlarının yaşanması Gece ve gündüzün ardalanması Şubat ayının 28 gün olması 1 Gece gündüz sıcaklık farklanının ortaya çıkması Mevsimden mevsime sıcaklık şartlarının değişmesi Meridyenlerin kutup noktalarında birleşmesi Yörüngenin Şekli Özellikler Doğu-batı yönünde yerel saat farkı yaşanması Gece gündüz sürelerinin değişmesi Mevsimlerin oluşması Sürekli rüzgarların sapmaya uğraması *** Yarımkürelerde mevsim sürelerinin farklı olması Mettem rüzgarlarının oluşması Paralellerin uzunluklarının birbirine eşit olmaması Dünya nın Şekli Yerçekiminin her yerde aynı olmaması Gölge boylarının Haziran ve Aralık aylarında farklı olması Fusteent Aşağıdaki tabl Güneş ışınlar Güneş ışınlar Kuzey Yanm Bu tarihten KYK'de en KYK'de sor başlangıcı Ekvator da gidildikçe Aydınland Bu tariht 23 Eylül Dünya'r Aydınla Yengeç Bu tari Nokta KYK C Bu ta olma

man- 5. Güneş ışınlarının Ekvator'a 66°33', Oğlak Dönencesi 90%lik açıyla geldiği günde aşağıdakilerden hangisi gerç leşmez? A) Güney Yarım Küre'de yaz mevsimi başlar. B) Kuzey Kutup Dairesi'nde 24 saat gündüz yaşanır. C) Güney Yarım Küre en uzun gündüzü yaşar. D) Oğlak Dönencesi'nden kuzeye gittikçe gölge boyu uzar. E Ekvator'da cismin boyu gölgesinden uzun olur. Yukarıdaki verilmiştir. Grafikten y A) Kuzey B En uzu Yenge DY Güne E 21 Ha

15. Gölge boyu 21M 21H 23E 21A Tarihler Yukarıda bir merkezin yıllık gölge boyu değişimi ve- rilmiştir. Buna göre, bu merkez ile ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Tropikal kuşakta yer almaktadır. B) 23 Eylül ve 21 Mart tarihleri arasında cisimlerin gölge yönü kuzeydir. C) Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında yer almak- tadır. D) Gölge boyları yılda iki kez sıfır olmuştur. E) 21 Aralıkta yıl içerisindeki en uzun gündüzünü yaşar.

OLAYLAR KYK'de yaz başlangıcıdır. GYK'de kış başlangıcıdır. KYK'de en uzun gündüz yaşanır. GYK'de en kısa gündüz yaşanır. KYK'deki bir cismin en kısa gölge boyu KYK'de ilkbahar başlangıcıdır. Güneş ışınlarının kutup noktalarına teğet geçtiği tarihler Bütün Dünya'da gece ve gündüz eşittir. GYK'de yaz başlangıcıdır. KYK'de sonbahar başlangıcıdır. GYK'deki bir cismin en kısa gölge boyu Öğle vaktinde Ekvator'da cisimlerin gölgesi oluşmaz. GYK'de gündüzlerin uzamaya başladığı tarihtir. Antalya'da gündüz uzunluğu Zonguldak'tan fazladır. 21 Haziran 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart

Örnek Yeryüzünün herhangi bir kesiminde yıl boyunca aynı mevsimin hüküm sürmesi neye bağlıdır? A) Yeryüzünün sade bir yapıya sahip olmasına B) Yeryüzünün tümüyle kara ya da tümüyle deniz olmasına C) Yer yörüngesinin daire biçiminde olmasına D) Yerin sadece Güneş çevresinde hareket etmesine E) Yer ekseninin yörünge düzlemine dik olmasına Çözüm

Dünyanın küresel şekli, aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olmamıştır? A) Atmosferin kalınlığı B) Gölge uzunlukları ✓ C) Rüzgarların sapma yönü er D) İzdüşüm alan D E) Güneşin ufuk yükseltisi ✓ PIST

Levha tektoniği, yer kabuğunu oluşturan levhala- nin üst mantonun akıcı olan bölümü üzerindeki ha- reketlerini kapsar. Buna göre, aşağıdaki olaylardan hangisi levha tektoniği ile ilişkilendirilemez? A) Yeryüzünde deprem ve volkanik olayların mey- dana gelmesi B) Atlas Okyanusu'nun ortasında "S" şeklinde sırt- ların oluşması C) Türkiye'de Kuzey Anadolu, Batı Anadolu ve Do- ğu Anadolu fay hatlarının oluşması D) Güney Amerika'da And Dağlan'nın, Kuzey Ame- rika'da Kayalık Dağları'nın oluşması E) Grönland Adası'ndaki buzulların adadan kopa- rak denizlerde yüzer håldeki aysbergleri oluş- turması

4. Aşağıdaki harita üzerinde bazı kentlerin coğrafi koordinat- ları verilmiştir. 40° K- 37° K- 29° D 33° D 34° D İstanbul Ankara Karaman Kastamonu 43° D Kars Ağrı Bu haritadan yararlanılarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Ankara ve Karaman'da, Güneş yıl boyunca aynı anda doğar. B) Kars ile Ağrı'nın yerel saatleri aynıdır. C) Ankara ile Karaman arasındaki kuş uçuşu uzaklık 333 kilometredir. D) Ağrı'da yerel saat 12.00 iken Kastamonu'da 11.24'tür. E) 21 Mart'ta Ankara'da 06.48'de doğan Güneş, İstan- bul'da 19.04'te batar.

Q 21 hazıran Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Güney Kutup Noktası için 6 aylık gecenin başlangıcıdır. Yukarıda verilen durumların gerçekleştiği tarih hangi seçenekte doğru verilmiştir? A21 Haziran B) 21 Mart D) 23 Eylül C) 21 Aralık E) 4 Temmuz A) G C BY A C) D) E