Dünya'nın Şekli ve Hareketleri Soruları

8. Gece Gündüz 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 SAAT 2 ! 11 IV V MERKEZ Yukarıdaki grafikte 21 Aralık tarihinde beş merkeze ait gece - gündüz süreleri ve süre farkları gösterilmiştir. Buna göre, bu merkezlerin hangisinin Türkiye'nin en kuzeyine olan enlem farkı en fazladır? A) 1 B) 11 C) III D) IV E) V

30. Tatilini geçirmek üzere Türkiye'ye gelen bir turist, Türkiye'de kaldığı dönemde gece süresinin gittikçe kısalmakla birlikte gündüz süresine göre daha uzun olduğunu fark etmiştir. Buna göre turistin hangi tarihler arasında Türkiye'de olduğu söylenebilir? A) 31 Ocak - 11 Şubat B) 1 - 11 Nisan C) 8 – 18 Temmuz D) 30 Eylül – 11 Ekim E) 11 - 21 Aralık

10. Kuzey Kutup Dairesi K Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi 21 Haziran Güneş ışınları Güney Kutup Dairesi G Aydınlanma Çemberi Dünya, Güneş karşısında şekildeki konumdayken aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Oğlak ve Yengeç dönenceleri öğle vakti Güneş ışın- larını aynı açıyla alır. B) Güneye doğru gidildikçe gece süresi uzar, gündüz süresi ise kısalır. C) Kuzey Kutup Dairesinde Güneş 1 gün süreyle bat- tolaz. Kuzey Yarım Küre'de yıl içindeki en kısa gölge boyu gözlenir. Ekvator üzerindeki merkezlerde gece-gündüz sü- resi eşittir.

A A ştirmek ve bilimin VTYT96 7. Aşağıdaki haritada Akdeniz havzasında bulunan bazı ülkeler gösterilmiştir. iği sağla- alık ilke- hangisi- KARADENIZ Green klik Türkiye Suriye MIOIT Ülkelerin tabloda belirtilen özelliklerinden hangile- rinin mutlak konuma, hangilerinin göreceli konuma ait olduklar eşleştirilmiş ve bu eşleştirmelerden bi- rinde hata yapılmıştır. Özellikler Mutlak Göreceli Konum Konum A) 1 Gürcistan kıyılarında deniz tuzluluğunun Suriye kıyılarından az olması ao B 11 Yunanistan'ın Türki- ye'nin batısında kal- ması ✓ C) III Türkiye'nin üç deniz- le kıyısının olması D) IV Türkiye'nin boylam farkının Irak'tan fazla olması E) V Mısır'ın yaz mevsi- minde gündüzü Tür- kiye'den daha kısa yaşamasi Hangi eşleştirmede hata yapılmıştır? A) B) 11 C) III D) IV E) V

3. Bölüm 6. Türkiye'de, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla yaz ve kış saati uygulanmaktadır. Bu uygulama kapsamında yılın yaklaşık beş aylık döneminde 30° Doğu meridyeninin, diğer dönemde ise 45° Doğu meridyeninin yerel saati ulusal saat olarak kullanılmaktadır. Buna göre, 45° Doğu meridyeninin yerel saa- tinin ulusal saat olarak kullanıldığı dönemde, Türkiye'de, aşağıdakilerden hangisi yaşan- maz? A) Gündüz-gece süresinin eşit olduğu gün B) Güneş ışınlarının dike en yakın açıyla geldiği gün C) En sicak ay D) Öğle vakti en uzun gölge boyu E) En uzun gündüz (2011 - YGS)

bir 11. Sişik ve Kuzey Mayıs Nisan 21 Mart 0. 21 Haziran Yengeç Dönencesi -23° 27'K Temmuz Ağustos 11 Subat Ocak Güney 23 Eylül Ekim Kasım -23° 27'G Oğlak Dönencesi 21 Aralık Yukarıdaki küre üzerinde Güneş ışınlarının dik geldiği noktaların dönenceler arasında değişmesi- ne neden olan durum lle aşağıdakilerden hangisi açıklanamaz? -elser - A) Ayni anda farklı yarım kürelerde zıt mevsimlerin yaşanmasi B) Orta kuşakta yıl içinde sicaklığın belirgin bir şekilde değişmesi C) Matematik iklim kuşaklarının meydana gelmesi D) Gece ve gündüzün meydana gelmesi E) Yatay bir düzleme dikilen bir cismin gölge boyunun yıl boyunca değişmesi ekser hareketi

Güney Yarım Küre'deki karaların iç kesimi temmuz ayında yüksek basınçtır. Kuzey Yarım Küre'deki bir basınç merkezinde esen rüzgârların sapma yönü saat ibresi yönündedir. Yukarıdaki durumların oluşmasının nedenleri sira- sıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Yaşanılan mevsim - Dünya'nın günlük hareketi B) Eksen eğikliği – Okyanus akıntıları C) Dünya'nın şekli - Bakı koşulları D) Yaşanılan mevsim - Enlem E) Yer şekilleri - Dünya'nın şekli

9. Kuzey Kutup Dairesi Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi Dünya güneş karşısında şekildeki konumda iken Türkiye'de aşağıdaki durumların hangisi görülmez? A) Yıl içerisinde öğle vaktinde cisimlerin gölgesinin en kısa olduğu konumdadır. B) Karadeniz kıyılarında gündüz süresi Akdeniz kıyıları- na göre daha uzundur. C) Güneş aynı boylam üzerinde yer alan Ankara'da, Bar- tin'a göre daha geç doğar. D) Yıl içerisinde gece - gündüz süresi arasındaki farkın en az olduğu konumdadır. E) Güneş ışınları yıl içindeki en büyük açıyla gelmektedir. Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

A 7. Dünya, hem kendi ekseni etrafında dönerek, hem de Güneş etrafında dolanarak uzayda hareket eder. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Güneş etrafında dolanmasının sonuçlarından biridir? A) Meltem rüzgârlarının oluşması BY Yerel saat farklarının ortaya çıkması C) 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınç alanlarının meydana gelmesi Güneşin doğma ve batma saatlerinin değişmesi Ana yönlerin ortaya çıkması

A) Düny B) Merk C) Eks: D) Dor E) DO menderar 2 9. Sinop Kayseri Yukarıdaki haritada verilen il merkezleri dikkate alındığınd Sinop'tan Kayseri'ye gidildikçe aşağıdaki durumlardan har gisinde azalma olması beklenmez? A) 21 Aralık tarihindeki gece süresinde B) Etkili olan rüzgârlardaki sapma kuvvetinde C) Güneş ışığındaki enerji kaybı D) Yer çekimi kuvveti E) Gece-gündüz süre farkları

Raunt 9. 7. 66°33° K 23°27° K 0° 190° 23°27° G Geliş Açısı Güneş ışınlari 66°33° G Dünya'nın Güneş'e karşı konumunun şekilde belirtildiği gibi olduğu bir günde Dünya üzerinde aşağıdaki durumlardan hangisi oluşur? X A) Kuzey Yarım Küre'de en uzun gece yaşanır. BY Güney Yarım Küre'de en uzun gündüz yaşanır. C) Güney kutup dairesinde güneş gün boyunca ufuk üzerinde izlenebilir. X D) Kuzey kutup noktasında tam karanlık dönem yaşanır. E) Ekvatorda 12 saat gece dönemiyaşanır. yaşanır . SINIF 12

- M 3. - Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yerler yıl $ içinde dönenceler arasında değişiklik gösterir . A Aydınlanma çemberi yıl içinde kutup noktaları A ile kutup daireleri arasında yer değiştirir. A Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki durumları oluşturan nedene bağlı olarak ortaya çıkar? A) Şubat ayının 28 gün sürmesi B) Eylül ekinoksunun iki gün geç yaşanması C) Kuzey Yarım Küre'de kış yaşanırken Güney Yarım Küre'de yaz yaşanması D) Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsiminin daha uzun yaşanması E) Ekvator'da yıl boyunca gece ve gündüz sürele- rinin eşit olması 15

2. / "Dünya'nın kutuplardan basık Ekvatordan şişkin küremsi şekline geoit denir. Ekvator çevresi 40.076 km iken ku- tuplar çevresi 40.009 km'dir. Kutuplar yarıçapı 6.357 km, Ekvator yarıçapı ise 6.378 km'dir. Dünya'nın kutuplardan basıklık oranı 1/297'dir. Dünya yerçekiminin etkisiyle kü- reselleşmiş, kendi ekseni çevresinde dönmesi sonucun- da ise geoit şeklini almıştır." Hülya öğretmen Dünya'nın şekli hakkında yukarıdaki bilgileri verdikten sonra sınıfına şu soruyu yöneltmiştir: bil "Dünya'nın tam küre olmayıp geoit şeklinde oluşunun sonuçları neler olabilir?" Hülya öğretmenin sorusuna öğrenciler şu cevapları ver- miştir: bry yayınları Haluk : Meridyenlerin boyları Ekvator'dan daha kısa- ay sisi nedir. glid digli eli nsinsani millid nay Merve : Kutuplar Dünya'nın merkezine daha yakındır. Tuncay - Yerçekiminin en fazla olduğu yerler Ekvator whe üzerindedir. Sulo elmlities smo ha mbi nos Arda : Alacakaranlık süresinin en kısa olduğu enlem Ekvator'dur. anney ello NA (A shes Buna göre, hangi öğrenciler doğru bilgi vermiş ola- , renciler doäru hili maz? av enhey es zusmoloris ( pa sobe 29 she A) Yalnız Tuncay que annoy B) Haluk ve Merve n91 C) Haluk ve Tuncay thay lalo D) Merve ve Arda E) Tuncay ve Arda Chof

6. Bir portakalın tam ortasına çöp şiş geçinliyor Portakal dik konumda iken Ekvator'u temsil eder pizgiden en uzakdikta aynı doğrultuda iki tane renkli toplu iğne şekildeki gibt sonuna kadar batinliyor. Daha sonra karanlık bir ortamda fener yakılıyor ve toplu iğneler portakalın ışık almayan bölümüne gelecek şekildeyken cop sis, bir strafar köpüğe Dünya'nın eksen eğikliğiyle aynı açıda batinliyor. Haziran Çöp— şiş Fener Mavi toplu iğne Portakal Kirmizi toplu iğne Strafor köpük Portakal Dünya'nın dönme ekseni ile aynı yönde sabit süratle çevrilmeye başlanıyor. Mavi toplu iğne aydınlık bölüme geçtiği anda kronometre çalıştırılıyor. Döndürme işlemi devam ederken mavi toplu iğne karanlığa girdiği anda kronomet- re durduruluyor. Daha sonra aynı işlem, portakal ilk denemedeki sabit sürat ile çevrilirken kırmızı toplu iğne için yapılıyor. Toplu iğnelerin aydinlik bölgede geçirdikleri zamanlar tablodaki gibi oluyor. Toplu iğneler Aydınlık bölgede geçen zaman (saniye) 15 kyk Mavi Kırmızı 11 Yapılan bu etkinlikle ilgili olarak; 1. Yanm kūrelerde gece ile gündüz sürelerinin 21 Haziran tarihinde eşit olmayacağı gösterilmek istenmiştir. II. Aynı yarım kürede yıl içerisinde gündüz süresinin kisalabileceği gösterilmek istenmiştir. VI Yaz mevsimi yaşanan yarım kürede gece süresinin gündüz süresinden uzun olacağı gösterilmek istenmiştir. verilenlerden hangileri doğrudur? Al Yatzy Bt Yalnız C) I ve III D) Il ye III

6. Aşağıda Ekvator üzerinde ve başlangıç meridyeninin batısında yer alan üç kente, aynı andaki Güneş'in gün içindeki konumu gösterilmiştir B D B II D B D "Aynı meridyen üzerindeki bütün noktaların öğle vakti aynıdır ve yerel saatleri birbirine eşittir. Ayrıca Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesinden dolayı doğudaki meridyenler, batıdaki meridyenlere göre Güneş'i daha önce görür. Dolayısıyla doğudaki yerlerin yerel saati daima batıdaki meridyenlerden ileridir." Bu bilgilere göre kentlerin üzerinde bulunduğu boylamların derece değerlerinin büyükten küçüğe sıralanması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) - || - III C) I - III - 11 B) III--11 D) III - 11 - 1 E) || - III -

6. Aşağıdaki tabloda üç merkezin enlem ve boylam derece- leri verilmiştir. Merkezler Enlem Boylam X 35° Kuzey 20° Bati Y 22° Güney 85° Bati Z 65° Kuzey 38° Doğu Buna göre merkezlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? AL X merkezi, Y merkezinin kuzeydoğusunda, Z merke- zinin güneybatısındadır. B) Y merkezinde gece ve gündüz süre farkı Z merkezine göre daha azdır. ct 21 Haziran'da Z merkezinde yaşanan gündüz süresi X ve Y merkezinden fazladır. D) X merkezinde en kısa gündüz ile en uzun gündüz ara- sindaki süre farkı diğer merkezlerden fazladır. E) Y merkezinde gurup ve tan süresi diğer merkezlere göre daha kısadır.