Genetik Şifre ve Protein Sentezi Soruları

3. Aşağıda üç farklı polipeptit molekülüne ait amino asit du- rumları gösterilmiştir. 1234 1 2 3 4 5 I. II. Amino asit sayısı P polipeptit R polipeptit S polipeptit Ribozomda sentezlenen P, R ve S polipeptitlerinin bü- yüklüğünün farklı olmasında, Şifre veren iplikteki kod sayısı III. Farklı organellerde sentezlenmeleri IV Antikodon çeşidi V. mRNA'daki şifre sırası verilenlerden hangisi etkili değildir? (: Amino asit) A) I B) II 1 2 3 ||| D) IV E) V

B 30/ Genetik bilgi, yeryüzündeki tüm canlilar için hemen hemen ev- rensel olan üçlü şifreler halinde DNA'da depolanır. DNA'nın iki zincirinden birindeki bilgi transkripsiyonla mRNA'ya aktarilir. Bu mRNA'lar ribozomla ilişki kurar ve burada mRNA'nın şifre- si, protein oluşturmak için tercüme edilir. Proteinleri doğrudan DNA'dan çevirmek yerine mRNA'yı protein sentezi için bir kalıp olarak kullanmak hücre için avantajlıdır. AYT Bu avantaj aşağıdakilerden hangisiyle en iyi bir şekilde açıklanabilir? A) DNA'nin şifresi mutasyonla değişir. B) mRNA, genetik materyalin harcanabilir bir kopyası olarak iş- lev görür. C) Tek bir genden sadece bir mRNA molekülü sentezlenebilir. D) tRNA, RNA tekrar tekrar kullanılır. mRNA molekülleri mutasyona tabidir, ancak DNA değildir.

sıra- -ilmiş- ||| - 1 ifre- =tir. 77 -Palme Yayınevi 5. enzemesi, II. ribozomal RNA'daki pükleotit dizilimlerinin benzer olması III. tükettikleri besin çeşitlerinin benzemesi özelliklerinden hangileri bu türlerin DNA nükleotit dizilimlerinin benzer olduğunu kanıtlar? A) Yalnız II D) I ve III B) Yalnız III X DINA MANA Amino asit Aşağıda ökaryot bir hücrede protein sentezi sırasında meydana gelen olaylar şematik ola- rak gösterilmiştir. X mRNA DNA C) DNA D) mRNA EX tRNA sit diziliminin Z C) I ve Il E) II ve III Ribozom- Protein Rrna Y DNA mRNA mRNA rRNA mRNA Şemada X, Y ve Z ile gösterilen yerlere gel- mesi gereken moleküller aşağıdakilerden in hangisinde doğru verilmiştir? Z tRNA tRNA Seich rRNA tRNA rRNA 6. mRNA molekülünde her üç nükleotitden olu- şan birime kodon denir. Bir kodonun yapısında aşağıdaki molekül- Bir DNA nükleoti sayısına sayısına Bir bazla pirim ASB PVS (A ya (A

35. Aşağıda verilen tabloda protein sentezinde görevli bazı amino asitler ve bu amino asitleri şifreleyen genetik kodonlar gösterilmiştir. Amino asit Metionin Glisin Treonin m RNA kodonları AUG TAC GGU, GGC, GGA, GGG ACU, ACC, ACA, ACG Polipeptit sentezi için şifre veren DNA'nın nükleotit dizilimi, 66U → Okuma yönü CCA 1 +CU TGA +++ A) Metionin - Treonin - Glisin B) Glisin-Metionin-Treonin C) Metionin - Glisin - Treonin D) Treonin Glisin Metionin E) Glisin-Treonin - Metionin ATT şeklinde olduğuna göre, polipeptitteki amino asit sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? (UAA, UAG, UGA stop kodonları olup dikkate alınacaktır.)

STI 3. Aşağıdaki tabloda kodon çeşitleri ve bu kodonlar tarafından şifrelenen amino asit çeşitleri verilmiştir. A G U UUU UUC UUA UUG CUU CUC CUA CUG AUU AUC AUA START AUG Methionine GUU GUC GUA GUG Phenylalanine II. Leucine Leucine Isoleucine Valine UCU UCC UCA UCG CCU CCC CCA CCG ACU ACC ACA ACG GCU GCC GCA GCG A) Yalnız 1 C Serine D) II ve Ill Proline Threonine DENEME - 2 Alanine UAU UAC UAA UAG CAU CAC CAA CAG AAU AAC AAA AAG GAU GAC GAA GAG Tyrosine STOP Histidine Glutamine Asparagine Lysine Aspartic acid Glutamic acid G UGU UGC UGA STOP UGG Tryptophan CGU CGC CGA CGG AGU AGC AGA AGG GGU GGC GGA GGG Cysteine Arginine E) I, II ve III Serine Arginine Glycine C C) I ve II A G Tabloda görüldüğü gibi 20 çeşit amino asitin 61 çeşit kodon tarafından şifrelenmesi ile ilgili olarak, I. U C A G U DNA üzerinde gerçekleşecek bazi gen mutasyonları sentezlenecek protein çeşidini etkilemeyebilir. Sentezlenecek protein çeşidinin sürekli artmasını sağlar. III. Temel amino asit eksikliğinin görüldüğü durumlarda protein sentezinin gerçekleşmesine olanak sağlar. yorumlarından hangileri yapılabilir? B) Le L C A U C A G X

işaretlemiş I ve III k ça- yıla- DNA zincirinin bir kısmı kalıp alınarak RNA sentezlenmesine transkripsiyon denir. Kalıp zincirde transkripsiyonu başlatan ve sonlandıran bölgeler var- dır. Prokaryot ve ökaryot hücrelerde meydana gelen transkripsiyon bir çok yönüyle birbirinden farklılık gös- termektedir. Bu farklardan biri de ökaryotlarda her ge- nin kendine ait transkripsiyon başlatma ve sonlanma bölgesi bulunmasına rağmen prokaryotlarda bir genin başlatma bölgesi ile başlayan transkripsiyon ancak birden çok sayıda gen üzerinden devam ettikten sonra sonlanma bölgesiyle son buluyor olmasıdır. Deoksiriboz Buna göre, Prokaryot mRNA'ları birden fazla sayıda genin şif- resini taşımaktadır. Ökaryot mRNA'ları sadece bir genin şifresini taşı- maktadır. A) Yalnız M III. Prokaryot ve ökaryort mRNA'larının hücrede üretil- dikleri kısım aynıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? D) II ve III B) Yalnız III C) I ve N E) I, TI ve IIN BTMOEIK nüklentitler. 3. Bir kromozomun tamamen parçalanması sonucu m Veri zim eşl B

29. Bir proteinin sentezi sırasında 3 tane amino asit ile ilgili DNA şifresi veya kodonlar tabloda verilmiştir. Amino asit DNA şifresi AST 11 111 *** A) ASU BLASU C) UGA D) AGT E) AGG AGA Buna göre, bu 3 amino asidin tRNA antikodonları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? mRNA'daki kodon VGA" SGU 11 III GSA AGA GSA UGU GSA USU GGT USU GGU ASA

28. Genetik bilgi içeren moleküller arasındaki bilgi akışının basamaklanı aşağıdaki şekilde I, II ve III olarak gösterilmiştir. Şekildeki basamaklanın hangileri hücrenin hayat döngüsünde bir deta gerçekleşir? DNA XXXXXXXXXX Replikasyon xxXxxxXxXxxXxXxXxXxXxXxX II Transkripsyon DNA MANA Proin 0-0-00000 A) yalnız 1 Translasyon D) I ve If B) Yalniz II Il ve II Yalniz III

4. Aşağıdaki taloda, bazı aminoasit çeşitleri ve bu amino- asitlerin mRNA molekülündeki kodonları verilmiştir. Aminoasit çeşitleri Glisin Valin Prolin mRNA kodonları GGU, GGS, GGA, GGG GUU, GUS, GUA, GUG SSU, SSS, SSA, SSG Tablodaki verilere göre, I. Bir hücredeki tüm aminoasit çeşitleri, 4 çeşit kodon ile şifrelenir. A) Yalnız II II. Tabloda bulunan üç aminoasit çeşidinde de, ami- noasitleri şifreleyen kodonun üçüncü nükleotitinde meydana gelen değişim, yine aynı aminoasitin şif- relenmesini sağlar. tRNA antikodon III. Glisin aminoasitinin antikodon çeşitleri ile prolin aminoasitinin kodon çeşitleri aynıdır. ifadelerinden hangilerine ulaşılır? D) II ve III B) I ve II unod bell C) Ive III E) I, II ve III 110

9. Aşağıda santral dogma olayı verilmiştir. Transkripsiyon Translasyon DNA Replikasyon RNA Buna göre transkripsiyonun gerçekleşmesi sırasında ortamdaki, I. ribonukleotit 11. RNA polimeraz enzimi III. ATP IV. aminoasit V Dve III BİYOLOJİ miktarlarından hangilerinde azalma görülmez? A) I ve II I ve v Protein C) I ve III E) Ive IV 12

AYT/Fen Bilimleri miştir. 38. Aşağıda iki farklı mRNA molekülünün kodon dizilimi veril- AUG ||| CUU GUC ACA CGU UAA ||| ||| ||| ||| H AUG CUA GUG ACG CGA UGA mRNA, mRNA, mRNA moleküllerinden sentezlenen polipeptitlerin ami- no asit dizilimi aynı olduğuna göre bu durumun nedeni aşağıda verilenlerden hangisi ile açıklanır? A) Başlangıç kodonlarının aynı olması B) Sentezlerinde aynı sayıda peptit bağının kurulması C) Farklı kodonların aynı amino asitleri şifreleyebilmesi D) Stop kodonlarının farklı olması E) Farklı amino asit çeşidinin aynı kodon çeşidi ile şifrelen- mesi

30. Hücre metabolizması, hücrenin DNA'sında bulunan bilgiler ta- rafından kontrol edilir. Bir dizi işlem yoluyla, bu bilgi proteinlerin üretiminden sorumludur. Buna göre ökaryotların protein sentezi ile ilgili, I. DNA replikasyonu ilk adımdır ve hücre çekirdeğinin dışında gerçekleşir. II. Transkripsiyon sadece Golgi kompleksinin içinde gerçekle- şir. III. Haberci RNA'lar, çekirdekten sitoplazmaya taşınır. IV. Çift sarmallı DNA, çeviri sırasında çift sarmallı RNA'ya dönüştürülür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III B Yalnız III III ve IV I ve II 37

11. Protein sentezi sürecinde amino asitlerin ribozoma ta- şınabilmesi için öncelikle tRNA'ya bağlanması gerekir. Amino asit bağlanmış tRNA'ya "amino açil tRNA" adı verilir. Aynı zamanda aminoasitin tRNA'ya bağlanma- sina "amino asitin aktivasyonu" denir. ? Amino asitlerin tRNA'ya bağlanması ve taşınması ile ilgili, 1. Amino asitlerin tRNA'ya bağlanmasında ATP ener- jisi kullanılır. II. Amino asitler tRNA'ya ester bağı he bağlanır. III. Bir tRNA çeşidi farklı moleküler yapıda amino asiti taşıyabilir. IV. İki farklı amino asitin kendileri ile ilgili tRNA'ya bağ- lanmasında görev alan enzimler de farklıdır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ye-H D II ve IV B) II e III C) III ve IV E) II, III ve IV ester bait ilo B Y 0 T K 13 how

RNA polimeraz enzimi, DNA'nın ilgili gen bölgesini açarak kalıp ipliğin karşıtı olarak mRNA'nin sentezini gerçekleştirir. II. mRNA kodonları ile tRNA antikodonlar arasında hidrojen bağlarının kurulmasını sağlar. III. Transkripsiyon tamamlandıktan sonra ilgili gen bölgesini tekrar sarmal hâle getirir. olaylarından hangilerinin gerçekleştirilmesini sağlayabilir? A) Yalnız I D) II ve II B) Yalnız II E), 11 ve t C) I ye'll

e 719 AE 5. Bir mRNA'nın birden fazla ribozoma tutunması ile olu- şan çoklu yapıya poliribozom (polizom) denir. Aşağıda poliribozom oluşumu gösterilmiştir. CAP 16 Büyük alt birim 5'. Küçük alt birim Uzayan polipeptit Tamamlanmış polipeptit Sentezin bittiği ribozom Buna göre poliribozom ile ilgili olarak, 1. Her protein sentezinde transkripsiyonun gerçekleşmek zorunda olmadığının kanıtı olabilir II. Karaciğer hücrelerinden çok deri hücrelerinde oluşması beklenir. D) I ve IV 3' mRNA III. Bakterilerde oluşmaz. IV. Hücreye zaman ve enerji tasarrufu sağlar. bilgilerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız IV B) III ve IV C) II ve III S E) I, III ve IV Diğer sayfaya geçiniz

5. 11 AUG GCA AUA Aşağıda santral dogma olayı numaralandırılarak özetlenmiştir. Co DNA mRNA- Buna göre santral dogmadaki numaralı olaylar için verilen grafiklerden hangisi ortak olarak çizilebilir? A) Kullanılan Adenin B) Harcanan Fosfat Miktarı Miktar →→ Zaman C) Ortamdaki Riboz D) Serbest Enzim Miktarı Miktarı Zaman E) Harcanan enerji Protein Zaman Zaman Zaman BİYOLOJİ Genetik Şifre