Genetik Şifre ve Protein Sentezi Soruları

AYT/FEN BİLİMLERİ 36. İnsanda alyuvar hücrelerinin yapısında bulunan ve solu- num gazlarının taşınmasını sağlayan hemoglobin protein yapılı bir moleküldür. Kalıtsal bir hastalık olan orak hücre anemisinde hemoglobin proteinin yapısında bulunan beta zincirinin altıncı sırasındaki glutamik asit amino asidinin yerine valin amino asidi gelir. Bu durum anormal hemoglo- bin molekülünün oluşmasına neden olur ve yeterli oksijen taşıyamaz hâle gelir. Alyuvar hücrelerinin şekli orak şek- lini alır ve daha kolay zarar görmelerinden dolayı anemi (kansızlık) durumu ortaya çıkar. Orak hücre anemisinin karakteristik belirtileri kronik yorgunluk hâli, eklem ağrıları, enfeksiyonlara dirençsizlik olarak ortaya çıkar. Aşağıdaki şekilde bozuk hemoglobin üretimine neden olan nokta mutasyonu gösterilmiştir. TIT TIT GAG CTC GT G CAC TIT GAG GLU TIT GUG VAL I ve Il III Kurulan peptit bağı sayısı aynıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II Bir C DNA Normal protein Mutant protein Buna göre normal ve mutant proteinlerinin sentezi ile ilgili olarak, mRNA Kullanılan başlangıç ve stop kodonları aynıdır. H. Kullanılan tRNA çeşitleri aynıdır. Protein I, II ve III C) I ve III

6. Hücre döngüsünde gerçekleşen üç farklı olay aşağıda verilmiştir. DNA || mRNA D) | < || = ||| Buna göre bir hücrenin hayat döngüsünde olayları- nın gerçekleşme miktarlarının sıralanışı aşağıdakile- rin hangisinde verilmiştir? A) | = || = ||| B) | > || = III → Protein C) | < || < ||II E) I > II > III 5

28. Protein sentezi sırasında gerçekleşen; I. anlamlı ipliğin karşısına mRNA zinciri sen- tezlenmesi, II. kodon ile antikodonlar arasında hidrojen bağları kurulması, III. amino asitler arasında peptit bağları kural- ması olaylarından hangileri sırasında hücredeki su miktarı artar? A) Yalnız L B) Yalniz II DY II ve III C) Yalnız III E), 11 ve III 3

c 16. Aşağıda canlılardaki protein metabolizmasıyla ilgili bir şema verilmiştir. Protein 1₁ Amino asit ||| Amonyak (NH ) +Cz+H2O Tela(sity Şemadaki numaralandinimiş olaylarla ilgili aşağıda- ki eşleştirmelerden hangisi vanlıştır? A) I→ Gerçekleşmesi için ortamda ribozoma ihtiyaç duyulan bir olaydır. II →→Her canlıda kesinlikle gerçekleşir. te Y nalo Novúüd no CII DNA'nin kontrolünde gerçekleşir. platem 1X D) III → Gerçekleştiğinde ATP üretimi de yapılın → Ayrıştırıcı canlılarda hücre içinde hem de huc- re dışında gerçekleşir.

31. Ökaryotik bir hücrede protein sentezi sırasında meyda- na gelen olaylardan bazıları şöyledir: 21. mRNA'nın modifiye edilerek translasyona hazır hale getirilmesi 1₁ II. DNA'nın protein sentezi için şifre veren bölümünün RNA polimeraz ile açılması III. ribozomun küçük alt biriminin mRNA'ya bağlanması IV. mRNA'nın start kodonuna karşı gelen tRNA'nın ami- no asidi ribozoma taşıması SV. ribozomun büyük alt biriminin, küçük alt birimine bağlanması Bu olaylar aşağıda verilen hangi sırada gerçekleşir? A) I-II-III-IV-V B) I-1-III-IV-V C) II-III-I-IV-V D) III-II-I-V-IV E) V - IV - III - ||- |

"Ribozomda sentezlenen bir proteinin bilinirse bu proteinin sentezinden sorumlu gendeki nükleotit si- rası bilinebilir." 2238 İfadesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılabilir? A) yapısına katılan amino asit çeşitlerinin tekrar- lanma sayısı B) sentezinde kullanılan mRNA kodonlarının nükle- otit sırası yapısına katılan amino asitlerin sayısı D) sentezinde kullanılan tRNA antikodonlarının sa- yısı EX yapısında bulunan amino asit çeşitlerinin sayısı

le V Z 30. Ökaryot bir hücredeki, 1. Çekirdek, II. mitokondri, II. golgi aygıtı yapılarından hangilerinde transkripsiyon gerçeklesir? RNA A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II E) I, II ve Ill C) I ve Il

38. Bir mRNA'nın bazı kodonları ve bu kodonların şifrelediği amino asitler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Kodon AUG GCG GCA GCU UUU UUC Tablodaki veriler dikkate alındığında; I. Her amino asit çeşidi kendine özgül olan bir veya birkaç çeşit kodon ile şifrelenir. A) Yalnız I Amino asit Metionin Alanin Alanin Alanin Fenil alanin Fenil alanin II. Bir amino asitin iki farklı mRNA'daki kodonları farklı olabi- lir. III. Bir kodon çeşidi birkaç çeşit amino asidi şifreleyebilir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? D) II ve III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III

2.) İnsanda çizgili kasta bulunan miyoglobin proteinin sentezinden sorumlu gende, 2n tane kod (şifre) bu- lunmaktadır. Kod sayısına durdurucu kodonun da dahil oldu- ğu bilindiğine göre, 1. mRNA'da, 3n kadar nükleotit bulunur. II. Miyoglobin genindeki fosfat sayısı 6n'dir. 1. Miyoglobin sentezi sırasında (n-1) su oluşur. IV. Miyoglobin proteininde (n-1) amino asit bulu- nur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II D) I, II ve IV eis AYT Biyoloji Soru Bankası B) II ve III C) I, II ve IV E) II, III ve IV

1. Aşağıda dört tRNA ile taşınmakta olan amino asitler gösterilmiştir. X Y GUG T A) SAS-AGG - ATG - AGT B) GTG-TSS-TAS - TSA CAGG-SAS-AGU - AUG D) GTG-AGG - TAS - AGT E) AGG-SAS-AGU - AUG USA V UAS S S Y-X-V-T proteininin sentezinden sorumlu genin kalıp ipliğinin nükleotit dizilişi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? mistir.

Deneme nuna ait S tip Zaman alardan ha li bir say mıştır. olayla DNA DNA DA LLL AYT/FEN BİLİMLERİ 36. Aşağıdaki tabloda bazı mRNA kodonları ve bu kodonların şifrelediği amino asit çeşitleri gösterilmiştir. Kodon Çeşidi Amino asit Çeşidi UUA UUG CUU CUC CUA CUG GCU GCC GCA GCG GGU GGC GGA GGG Lösin Alanin D) II ve III Glisin Buna göre, I. Genetik şifreler büyük oranda evrenseldir ve bir ko- don bir amino asidini şifreyebilir. LII. Bir amio asit birden fazla tRNA çeşidi tarafından ta- şınabilir. III. Bir kodonda sadece bir nükleoidinin değişmesi, sen- tezde kullanılan amino asidi hiçbir zaman değiştir- mez. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II 37. C) I ve III E) I, II ve III Aşağı ışık ş Fo

preden senki 9. Transkripsiyon ve translasyon sürecinde meydana gelen; I. amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması, II. DNA'dan mRNA'ya şifre aktarılması, III. kodon ile antikodon arasında geçici bağlantının kurulması olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdaki hangi se- çenekte doğru olarak verilmiştir? A) I - II - III D) III - I - II B) | - |||- || E) III - ||- | QE II-III-I

FEN BİLİMLERİ 36. Şekilde bir polipeptit dizisinin sentez sürecinde işlev gören mRNA, sitoplazmadaki serbest amino asit ve bu amino asitlerle ilişkili olan tRNA'lar gösterilmiştir. +++ UUU A) C) 111 UUA SGS Sitoplazmadaki serbest tRNA'lar tRNA'ların taşıdığı amino asitler AUG |||| SSS L GSG AAA + allo GGG AAU L SSG AOA OA AOAO AGG allo USS AAS L AGS GGS E) O AO A L UAS. AYT Deneme-03 HHH UAA tRNA antikodonu Buna göre, mRNA'dan üretilecek polipeptit dizisi aşağıdakilerden hangisidir? (mRNA hiçbir işleme tabi tutulmadan senteze katıldığını, şekilde verilenler dışındaki tüm faktörlerin yeterli düzeyde ve optimum olduğunu kabul ediniz. Başlangıç ve bitiş kodonları dikkate alınacaktır.) UGA mRNA B) OAO A D) A0A0A

7. Aşağıdakilerden hangisi bir hücrenin değişik zamanlarda sentezlediği iki polipeptidin birbi- rinden farklı olmasının nedeni olamaz? A) Aminoasit sayıları B) İçerdikleri aminoasitlerin dizilişleri C) Peptid bağı sayıları D) Sentezlerinin gerçekleştiği ribozomlar E) Sentezlerinde görevli mRNA'lardaki kodon sayı- ları 10

7. Aşağıdaki olaylardan hangisi replikasyon, transkrip- siyon ve translasyon sürecinde ortak olarak gerçek- leşir? A) Peptit bağı kurulmas B) Hidrojen bağlarının çözülmesi C) Enzimlerin kullanılması D) Amino asitlerin tüketilmesi E) Nükleotit sentezi

unda gerçekle- en bağlarının z enzimi tara- şağıdakile- 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8. A Bir hücrede; I. tRNA'daki nükleotit sayısı, II. aktif mRNA'nın kodon sayısı, III. mRNA'nın okunduğu ribozom sayısı niceliklerinden hangileri sentezlenecek proteinin büyüklüğünü etkiler? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III