Doğa ve İnsan Etkileşimi Soruları

2. Alman bilim adamı Alfred Wegener, 1915 yılında “kita- ların kayma teorisi" adıyla bir teori ortaya koymuştur. Bu teoride, günümüzden 225 milyon yıl önce Pangea adı verilen tek bir kıtanın var olduğu ve zamanla bu kıtanın parçalara ayrılmaya başladığı öne sürülmüştür. Günü- müzden 200 milyon yıl önce Pangea, Laurasia ve Gon- dwana adlarına sahip iki ayrı kıtaya bölünmüş, kıtaların hareketleri milyonlarca yıl devam etmiş ve kıtalar günü- müzdeki durumunu almıştır. Alfred Wegener'e ait kıtaların kayma teorisi aşağıdaki bulgulardan hangisine bağlı olarak öne sürülmüştür? A) Dünya'nın çekirdeğinin demir ve nikel karışımından oluşması B) Yer kabuğunun sial ve sima gibi yoğunluğu az kat- manlardan oluşan bir tabaka olması C) Manto içerisinde yatay ve dikey konveksiyonel akıntı- ların olması D) Yer kabuğunun, levha denilen parçalardan oluşması E) Dünya üzerinde insan etkisiyle yer kabuğu içerisinde değişikliklerin yapılması

2. Aşağıdakilerden hangisi insanın doğaya etkisine örnektir? A) Volkanik arazilerde verimli toprakların oluşması B) Meraların tarım alanına dönüştürülmesi C) Soğuk bölgelerde evlerin duvarlarının kalın yapılması D) Orman alanlarındaki yapılarda daha çok ahşap kullanılması E) Aktif fayların bulunduğu yerlerde kaplıcaların yaygın olması

B SOSYAL BİLİMLER 11. Orojenez devreleri, dünyanın yaşının belirlenmesin- de kullanılan ölçütlerden biridir. Jeolojik zamanlar boyunca meydana gelen Hersinyen, Kaledoniyen ve Alp Orojenez devrelerine ait sıradağlara bazı kıtalarda rastlanırken, Huroniyen dönemine ait dağlara rastla- mak mümkün değildir. Bu durum Huroniyen dönemi dağlarının hangi özelliği ile açıklanabilir? A) Dağların bulunduğu yerlerin yağışlı dönemlerde gür ormanlarla örtülmesiyle B Dış kuvvetlerce aşındırılan dağların peneplen ha- line gelmesiyle C) Dağların uzaklaşan levha sınırlarında yer almasıyla D) Havaların soğuması sonucunda dağların kalın buzul katmanları altında kalmasıyla E) Dağların yüzyıllarca madencilik amaçlı kullanılma- sıyla

3. Sanayi devriminden sonra insanın doğaya müdahalesi artmış ve zor koşullar altında yaşamını sürdürme ve gelişme imkanı bulmuştur. Ancak insanın doğaya bağımlılığı tamamen ortadan kalkmış değildir. Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi insanın doğaya bağımlı olduğunu ispatlar ? A) Dağların içine tüneller yapılması B) İletişimi sağlamak için atmosfere uydular göndermesi C) Kurak bölgelerde yapay akarsuların yapılması D) Havayolunun geliştirilmesi ile uzak yerlere ulaşımın kolay- laşması E) Dünya nüfusunun yarısından fazlasının orta (iliman) kuşak- ta yaşamını sürdürmesi

Çözüm Yayınları - 5. Insan yaşamı üzerinde doğal koşulların etkisi çok fazladır. Aşağıdakilerden hangisinde doğal çevrenin insan yaşamına etkisinden söz edilemez? A) Volkanik alanlarda verimli tarım alanları bulunduğu için tarım faaliyetleri gelişmiştir. B) Taban suyu seviyesinin yüksek olduğu alanlar yerleşime elverişli değildir. C) Sanayinin geliştiği Batı Avrupa'da nüfus yoğunluğu fazladır. D) Dünya'daki ilk yerleşmelerden biri de iklim koşullarının uygun olduğu Mezopotamya'da kurulmuştur. E) Geniş bozkırların bulunduğu Orta Asya'da küçükbaş hayvancılık yaygındır. V

4. Birunî ile ilgili aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? A) En önemli eseri El-Kanun El-Mesudî'dir. B) Dünya'nın yarı çapını ilk defa gerçeğine en yakın şekilde bulan bilim insanıdır. C) Aristoteles ve Batlamyus'un Dünya merkezli Evren Kuramı'nın doğru olmadığını, ekseni çevresinde dönüyor olma ihtimalinin yüksek olduğunu ileri sürmüştür. D) Dünya'nın eksen eğikliğini 23°27' olarak hesapla- yan ilk bilim insanıdır. ning E)) Hazırlamış olduğu eser sayesinde Arapların Bat- lamyusu unvanına lâyık görülmüştür.

1. GERZE'NİN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ Gerze, 32-35 doğu meridyenleri ile 41-42° kuzey paralelleri arasında yer alır. Kuzey ve doğudan Kara- deniz, güney ve batıdan ise Küre Dağları'nın uzantıları olan Elma Dağı ve Köse Dağı ile sınırlanmıştır. Il- çenin güneyi ve batısı Küre Dağları'nın uzantıları olan Elma ve Köse dağlanı (900 m)'nin oluşturduğu yük- sek alanlar ile kuzeyi ve doğusu ise Karadeniz ile çevrilidir. İlçede şehir merkezi kıyı alanlarda kurulmuş- tur. Sahil şeridi oldukça dardır. Sahilden uzaklaştıkça dağlık, tepelik araziler Karadeniz bölgesinin tipik bir özelliği olarak hemen yükselmeye başlar. Bu kıyılar, Karadeniz kıyılarında sıklıkla görülen falezlerden ise yoksundur. Akarsular tarafından derince yanılmış, hafif engebeli genelde yüksekliği fazla olan geniş düzlüklere pla- to denir (Hoşgören, 1987: 48) Plato alanlan Gerze'nin büyük bir bölümünü kaplamaktadır. Bu alan, ara- zinin dağlık sahasına göre aşınması daha kolay olan marn ve kum taşlarından oluşmaktadır. Gerze'de büyük bir akarsu vadisi yoktur, bölgeye en yakın vadi Kızılırmak'ın kollarından olan Gökırmak vadisidir. Bunun haricinde Kabali ve Sarımsak çaylan ilçedeki akarsu vadileridir. Kabalı Çayı'nın denize döküldü- ğü yerde bu akarsuyun taşıdığı alüvyonlarla çok küçük sayılabilecek bir delta oluşmuştur. Gerze, Karadeniz ikliminin bir özelliği olarak her zaman yağış aldığından zengin orman ve bitki örtüsüy- le kaplıdır. Ormanlar hem zengin hem de çeşitlidir. Çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, kara- ağaç ve kavak başlıca ağaç türleridir. Genellikle kış aylarında denizden karayel ve poyraz, karadan da lodos rüzgarları eser. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1):57-68. Yukarıdaki metinde geçen doğal unsurları veya doğal olayları ifade eden kelimeleri ilgili doğal sistemle eş- leşecek şekilde tabloya yazınız. Taş Küre (Litosfer) Hava Küre (Atmosfer) Su Küre (Hidrosfer) Canlılar Küresi (Biyosfer) COĞRAFYA

5 5. Benzer yetişme şartlarına sahip bitki ve hayvan topluluklarını içinde barındıran bölgelere biyom denir. Her biyomun ken- dine özgü bitki örtüsü ve hayvan türü olmakla beraber bazı biyomlarda birbirlerine benzer bitki ve hayvan toplulukları da görülmektedir. Buna göre; 1. Savan II. Tundra III. Çalı IV. Yağmur ormanları gibi biyomlardan hangilerinde bu benzerlik daha fazla- dır? A) I ve II D) II ve IV B) I ve IV C) II ve III E) III ve IV

1) I. Mevsimlerin oluşması II. Gündüz süresinin değişmesi Hr. Yerel saat farklarının oluşmasınluk hareket W. Gece ve gündüzün birbirini izlemesi gunluk hare Yukarıda verilen olaylardan hangileri ekliptik ile Ekvator düzlemi arasındaki açının sonucu- yıllık hareket dur? A) I ve II B) + ve IV D) Il ve IV C) II ve III A Eve TV

2. (1) Okyanus akıntılarının karşılaşma alanları planktonlar açısından zengindir. (II) Bu canlıları yemeye gelen balık türleri nedeniyle balıkçılık açısından yüksek potansiyel oluştururlar. (III) Japonya, Peru, Norveç bu alanlara ör- nektir. (IV) Ayrıca bu karşılaşma sis oluşumuna neden olur. (MV) Bu nedenle çevresine göre iklim farklılaşır. Yukarıda verilen paragrafta hangi numaralı cümlede coğrafyanın dağılış ilkesine yer verilmiştir? B) II C) III D) IV A) I E) V Snbu04

6. C Yengeç Dönencesi Ekvater Oğlak Dönencesi om pelisig ne Enerji miktarı olelemb X Y Z 21 This Yukarıda görseli verilen tarihte tam öğle vakti X, Y ve Z şehirlerinde birim yüzeye düşen enerji miktarlarının grafiği hangi seçenekte doğru ve- rilmiştir? →→ Şehirler C) Enerji miktarı X Y Z →21 upz. Şehirler toibtips Enerji miktarı gezerie X Y Z veM A Güneş ışınları →→Şehirler D) Enerji miktarı X Y Z (0 →Şehirler final eğitim kurumları

J ping Yıl içinde dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı bölgelerde sıcaklık değişimi fazladır. Bunun sonu- cunda bu bölgelerde yaşayan insanlar daha çok giysi değişikliği yaparlar. Buna göre, haritada numaralandırılarak gösteri- len alanların hangisinde daha fazla giysi değişik- liği olur? 700 A) I IV B) II ||| D) IV E) V

7. UNITE 01 Test 17 6. Coğrafi Koordinat Sistemi ticarette en fazla deniz yolu kullanılmaktadır. Denize kıyısı olan ülkeler bu ticarette önemli yer tutarlar. Uluslararası Buna göre, aşağıdaki ülkelerin hangisi konumuna bağlı olarak deniz ticareti yapamaz? A) Ukrayna kie C) Katar 0° 10⁰ 20⁰ 30° 40° E) Hindistan Coğrafi Konur Yeni Delhi 60° 45° 30⁰ 15° 0° B) Moğolistan ulan batur D) Hollanda Amsterdow A) 40° Güney paraleli B) 10° Güney paraleli C) 30° Batı meridyeni D) Başlangıç meridyeni Verilen taralı bölgenin coğrafi koordinatları tanımlanırken aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? 9

O TEST 18. yüzyıl sonları ile 19. yüzyıl başları modern coğ- rafyaya geçiş dönemi olarak kabul edilmektedir. Bu dönemde coğrafi araştırma yöntemleri sistematik hâle getirilmiştir. Coğrafi bilgiler daha düzenli bir şekilde tasnif edilmeye başlamış ve coğrafya fizi- ki ve beşeri coğrafya olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Buna göre modern coğrafyanın kurucuları aşa- ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiş- tir? A) Vasco De Gama - Bartelmi Diaz B) Bernhard Varenius - Paul Vidal De La Blache C) James Cook - Frederic Ratzel D) Alexander Von Humbolt - Carl Ritter E) Ferdinan Macellan - Kristof Kolomb 5 3. Akc gru tür Bu 4. ra la A

@BSA e B 8 a 17. Aşağıdaki faaliyetlerden hangisi doğal denge- nin bozulmasında daha fazla etkiye sahiptir? A) Sanayi Devrimi'yle fosil yakıt kullanımının art- masi B) Bataklık alanların kurutularak tarım alanına dö- nüştürülmesi C) Akarsular üzerinde barajların yapılması D) Kıyı bölgelerde denizin doldurularak yerleşim alanına dönüştürülmesi E) Denizlerde yanlış avlanmaların yaygın olması 20. 10

14. Aşağıdaki ülkelerin deniz biyomları incelendiğinde han- gisinde planktonlar bakımından çeşitliliğinin daha fazla olduğu söylenebilir? R A) Gürcistan B) Kanada C) İsveç D) Meksika E) Finlandiya omsor Almbri