Doğa ve İnsan Etkileşimi Soruları

2013 - YGS / SOS 22. 20. Coğrafya öğretmeni Şebnem Hanım, sınıfındaki öğrencileri gruplara ayırmış ve onlardan yaşadıkları yerin ekonomik, kültürel ve teknolojik imkânlarını araştırarak rapor hâline getirmelerini istemiştir. Buna göre; Erinç grubu: Bölgelerinde ne tür hayvanların yetiştirildiğini ve kültür balıkçılığı ile uğraşan işletmeleri, Izbirak grubu: Yaşadıkları alandaki İnternet, yazılı ve görsel medya hizmetleriyle bunların kullanılabilirlik durumlarını, YI al B. Tümertekin grubu: Bölgelerinde faaliyette bulunan iki termal tesisi ve bu tesislere kaynak olan sıcak suların çıktığı alanlari rapor hâline getirerek sınıfta sunmuşlardır. Grupların çalışma konularına bakıldığında aşağıdakilerin hangisinde, beşerî coğrafyanın alt dalıyla ilişkilendirilecek bir rapor çalışması yapıl mıştır? A) Nüfus coğrafyası > By Turizm coğrafyası C) Tarım coğrafyası D) Enerji coğrafyası 23. Ulaşım coğrafyası 21. Aşağıda, bir ülke nüfusu içerisindeki yaşlı nüfus oranının artışıyla ilgili olarak bazı yargılar verilmiştir.

2. Kutuplara yakın alanlarda insanların hayvan kürklerinden yararlanarak kalın giysiler yapması ve kullanması, aşağı- dakilerden hangisini kanıtlar? A) Küresel ısınmaya bağlı olarak iklim değişikliklerinin ya- şandığını B) Hayvan derisi ve kürklerinden daha sağlıklı kıyafetler yapılabileceğini c) Doğal unsurların insanların yaşamını etkilediğini D) Soğuk bölgelerde hayvanların sayıca fazla olduğunu E) Kutuplara yakın alanlarda biyoçeşitliliğin az olduğunu

1. Doğa, insan yaşamını biçimlendirmektedir. Güneydoğu Asya'da yağışlı bir iklimin olması nedeniyle pirinç yaygın olarak yetişebilmekte ve insanlar çok pirinç tüketmektedirler. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu Asya ve pirinç üretimi ilişkisine benzer bir örnek değildir? A) Taşın bol olduğu bölgelerde taş evlerin inşa edilmesi B) Okyanusa kıyısı olan ülkelerde balıkçılığın gelişmesi C) Anadolu'da buğday tarımının fazla olması ve buğdayın temel besin maddesi olarak alınması D) Sanayileşmenin olduğu bölgelerde hava kirliliğinin artması E) Toprakların verimli olduğu alanlarda tarımın gelişmesi

3 nde 2. ol- inin ne- bu gili eli- da de ilk al- Vadilerin derinlere gömülmesi ve yarılmalar, üçüncü zaman aşınım yüzeylerine tanıklık eden dalgalı yük- sek platolarla çelişir . Dördüncü Zaman'da birçok bu- zullaşma dönemi, önemli birikinti biçimleri oluşturdu. Yükseklerde ya da Şili'nin güneyinde buzul taşlar, kiyi- da çakıl örtüleri, çamur akıntıları vs. nedeniyle Andlar- da toprak aşınması daima şiddetlidir. Andlar, Kolom- biya ve Venezuela'da Pasto düğümünden başlayarak yelpaze biçiminde ayrılır. Pasto düğümü, yükseklikleri ve hacimleri farkli, derin çukur alanlar ve tabanı alçal- makta olan çöküntülerle ayrılmış sıradağlardır. Kuzey Andlarda nemli tropikal ve bol yağışlı ekvator iklimi egemendir. Hep yeşil orman 2500 m'ye hatta yozlaşa- rak ağaçsı eğreltiler, bambular, epifitlerle 3900 metre- ye kadar uzanır. Bitki örtüsü ve tarımın yükselti katları hâlinde sıralanması da vardır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi çı- karılamaz? ne in- na- AZI bir ri, Ormanın yüksekliğinin artmasında birden fazla et- ken etkili olmuştur. Pasto düğümü içerisinde yer alan dağlar, aşağı inme doğrultusunda bir eğilimdedir. Andlardaki toprak aşınmasının şiddetini belirleyen etkenlerin tamamı insan etkisinden uzaktır-> 25 D) Oluşumlar, içinde bulunduğu zamanın gerekleriyle uyuşmayabilir. Birikinti biçimlerinin oluşmasında buzullaşmaların etkisi olmuştur. T- www.pelikankitabevi.com.tr

3. İnsanlar, yaşamını sürdürebilmek için doğanın sa jadiğiniz lardan yararlanmak ve ortam koşullarıyla mücadele etmek zo rundadır. Bölge Doğal kosu I. Amazon Havzası Bitki örtüsü Sibirya Yer sekilleri II. III. Kuzey Afrika IV. Orta Avustralya Toprak yaos Buna göre, yukarıda verilen bölgeler ve bu bölgelerde insan- ların mücadele etmek zorunda kaldıkları doğal koşul eşleştir- melerinden hangisi yanlıştır? Clive B) I ve III A) I ve II E) Il ve IV D) II ve IV

6. "Türkiye'nin haberleşmesini, Türkiye'nin uydusu yapacak TÜBİTAK, TAI ve ASELSAN ortaklığı ile geliştirilen mill haberleşme uydusu TÜRKSAT 6A, 3 yıl sonra uzayda ola- cak. Türksat 6A, uydu haberleşmesi konusunda yurt dı- şına bağımlılığı azaltacak. Milli uydu askeri istihbarattan, internet ve televizyon yayıncılığına kadar tüm haberleşme faaliyetleri için kullanılabilecek." Yukarıdaki gazete haberi coğrafya biliminin alt dalla- rindan hangisinin inceleme alanına girmektedir? A) Nüfus Coğrafyası B) Ticaret Coğrafyası C) Sanayi Coğrafyası D) Ulaşım Coğrafyası E) Turizm Coğrafyası

4. Aşağıdakilerden hangisi, insanın doğal çevre üzerinde meydana getirdiği olumsuz etkiler arasında sayılamaz? A) Rüzgar enerjisinden yararlanma B) Akarsular üzerinde baraj kurulması C) Tarım alanlarının sanayi tesislerine dönüştürülmesi D) Sanayi atıklarının denizlere dökülmesi E) Ormanların tahrip edilmesi icinde trimiizün izlerine

5 IV Sulama Makine kullanımı - Gübreleme Tohum islahi İlaçlama Yukarıda modern tarım yapabilmek için gerekli olan faktörler verilmiştir. Sulama probleminin olmadığı düşünülürse yukarıda verimi artırmak için verilmiş teknik- lerin bütünüyle kullanılmayacağı yer haritada kaç numarayla gösterilmiştir? A) I B) II E) V C) III D IV AM

le- Beceri Temelli Yeni Nesil Sorular ain 11. Aşağıdaki tabloda bazı doğal ortam unsurları ve ilişkili oldukları temel ortamlar eşleştirilmiştir Atmosfer Hidrosfer Litosfer Biyosfer ✓ # ✓ ✓ n- I. Toprak Yağış 1. Hayvanlar Ormanlar . Kayaçlar V Yer alti suları ✓ ayi ✓ le- M. Bulutlar ✓ Bu eşleştirmelerin hangilerinde yanlislik yapılmıştır? All yoll C) II ve IV Juş- B) II ve III E) V ve VII D) TV ve VI SI ÖSYM Torz Sorular 12. Aşağıdakilerden hangisi insanların doğaya etkileri- ne örnek olarak gösterilemez? gös- Boğal ecle- A) Kuzey Afrika'da göçebe hayvancılık yapılması B) Norveç'te denizden petrol çıkarılması C) Italya'da su değirmenleri yaparak buğday öğütül- mesi D) Dubai'de denizi doldurarak Palmiye adalarının ya- pılması E) ABD'de çöl bölgesinin zamanla tarım alanina do- nüştürülmesi

eis Yayınları 5. Yıl içinde mevsimlerin belirgin olarak yaşandığı lliman Kuşak'ta insanların mevsimlere göre giysi değiştirme ihtiyacı, Sıcak ve Soğuk Kuşak’taki insanlara göre da- ha fazladır. Buna göre, aşağıda coğrafi koordinatları verilen yörelerin hangisinde, insanların mevsimlere göre giysi değiştirme ihtiyacı diğerlerine göre daha az- dır? A) 0° B) 30° C) 80° 75° 5° 35° 35° -55° 50° 30° -50° -45° D) 25° 30° 75° E) 70° 65° 40° 70° -45° ei

The Guardian gazetesinin bildirdiğine göre temmuz ayında, Amazon'da şimdiye kadar görülen en büyük orman tahri- bati bir ay içinde gerçekleşti. Brezilya uydularından gelen veriler, geçen ay Amazon'da her üç dakikada bir yaklaşık üç futbol sahası büyüklüğünde ağacın devrildiğini gösteri- yor. Temmuzda yok olan toplam orman alanı, geçen yılın aynı ayına göre %39 daha fazla. Yok olan orman alanlar, Amazon'daki yangınlarla doğrudan bağlantılı çünkü çiftçi- ler bazen ekim alanları ve çiftlik hayvanlarının otlaması için yer açmak amacıyla ormanı ateşe veriyorlar. Kasıtlı şekilde yapılan bu yakımlar, daha sonra kontrolden çıkabiliyor. Bre- zilya Başkanı Jair Bolsonaro, yağmur ormanını korumanın, başlıca önceliklerinden olmadığını, Amazon'da yapılacak bir otoyol ve hidroelektrik santrali gibi kalkınma projelerinin daha önemli olduğunu söylemişti. Paragraftaki bilgiler coğrafya biliminin açıkladığı insan-doğa etkilesimi açısından dikkate alındığında aşağıdaki yargılardan hangisinin söylenmesi doğru olur? Bir bölgede gelişimin üst düzeye çıkarılması için kal- kinma projelerine önem verilmelidir. B) Yağmur ormanları dünyanın en zengin biyoçeşitlilik alanlarıdır. Beşerî ve ekonomik faaliyetlerin doğayla uyumlu ol- masına dikkat edilmelidir. BX Çiftçilerin kalkınması ve faaliyetlerini sürdürmesi için orman yangınlarına kademeli olarak izin verilmelidir. E) Yüretülen ekonomik faaliyetlerde kalkınma öncelikle- rine göre hareket edilmelidir.

7. Yeryüzünde farklı ölçütler ve amaçlarla çok çeşitli bölge tür- leri oluşturulabilmektedir. Bu bölgelerden bazılarının dağılışı benzerlik göstermekte, bazıları ise iç içe olabilmektedir. Aşağıda verilen bölgelerin hangileri bu duruma örnek olarak gösterilemez? 10. A) Afrika'daki çöl bölgeleri - Afrika'daki seyrek nüfuslu böl- geler B) Güney Amerika'daki Ekvatoral iklim bölgesi - Güney Ame- rika'daki laterit toprakları bölgesi C) Kuzey Amerika'daki jeotermal bölgeler - Kuzey Ameri- ka'daki deprem bölgeleri Orta Doğu'daki petrol üretim bölgeleri - Orta Doğu'daki sanayi bölgeleri E) Asya'daki dağlık bölgeler-Asya'daki heyelan bölgeleri

TESTO TYT || yer alan A merkezinde Coord inda 4 saat 12 dakika öre, A merkezi hang 4. Aşağıda paralel ve meridyen daireleri ile ilgili verilen bilgiler- den hangisi yanlıştır? A) Paralel çizgileri hiçbir zaman birbirini kesmezler. B) Tüm meridyenlerin uzunlukları aynıdır. C) Paralel çapı küçüldükçe derecesi de küçülür. D) Eşit mesafede doğu - batı yönlü hareket edildiğinde en az meridyen Ekvator'da geçilir. 2 C) 78° D 92° D E) İki meridyen arası açısal hız her zaman aynıdır. 0x4=240 2407122 252 Türkiye'de 33ºD meridyeninde yer ala

simum brun- 5. Binlerce yıldır doğada yaşayan insan, doğa üzerinde hem doğa ile uyumlu hem de uyumsuz etkinliklerde bulun- muştur. Aşağıdaki etkilerden hangisi doğa ile uyumsuz bir in- san etkinliğidir? A) Elektrik üretmek için rüzgâr santralleri kurmak B) Atik maddelerden geri dönüşüm yoluyla tekrar yarar- lanma en PANDÜL YAYINLARI C) Denize sıfır konumda oteller yapmak D) Akarsuların üzerinde olta balıkçılığı yapmak E) Doğal güzellikleri milli park ilan etmek

2 4 uyull blan özellikleri 3 5 10. A noktasının enlem ve boylam dereceleri boylami enlemi ETKİNLİK 6 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın karşısına "D", yanlış olanın karşısına "Y" harfi yazınız. 1. . 3. 4. 5. Ayni enlem üzerinde yer alan, merkezlerde yerel saat aynıdır. Paralel dereceleri büyüdükçe, çevre uzunlukları kısalır. Ardışık iki meridyen arası uzaklık her yerde 111 km'dir. Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır. Türkiye'den Greenwich ve Ekvator'un kesişim noktasına ulaşmak için güneybatıya gidilmelidir. 60° Doğu meridyenin antimeridyeni, 60° Batı meridyenidir. Ayni boylam üzerindeki merkezlerde öğle vakti aynı anda yaşanır. 90° Doğu boylamı, GMT -6 saat diliminde yer alır. Çizgisel hızları aynı olan merkezlerin, enlem dereceleri aynıdır. 6. 7. 8. 9. 10. 0° ile 23°27' enlemleri arasındaki enlemler alçak enlemler olarak bilinir. 11. Yerel saati başlangıç meridyeninden 100 dakika geri olan bir merkez 25° Batı boylamındadır. Yükselti, yer şekli, denize göre konum ve jeolojik yapıya bağlı olarak değişen özellikler özel konum özellikle- ri olarak ifade edilir. 12. 13. Bir meridyenin antimeridyeniyle arasında 12 saatlik zaman farkı vardır. Fasikül içi Sorular 15 D 16 E 13 8 9 10 11 12 13 14 D A A

TEST - 1 6. insan-doğa etkileşiminin üç boyutu vardır. İnsanlar öncelik- le doğadan etkilenir. Zamanla yaşadıkları doğal ortamın şart- lanna uyum sağlar. Daha sonra da doğayı etkilemeye baş- lar. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi insanların doğal çev- reyi etkilemesine örnek olarak gösterilemez? A) Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan Panama Kanalı'nın yapılması B) Hollanda'da arazilerin % 40'ının deniz doldurularak oluş- turulması C) Japonya'da depreme dayanıklı binaların yapılması D) İstanbul'da, Avrupa yakasını Anadolu yakasına bağla- yan Marmaray'ın yapılması E) Güneydoğu Asya ülkelerinde dik yamaçların taraçalan- dırılarak tarıma kazandırılması