Kayaçlar Soruları

3. Aşağıdaki tabloda, dört gölün yüz ölçümü verilmiştir. Yüz ölçümü (km²) Göl Aral Huron Baykal Niyasa 67 800 10 000 ✓ 34 930 31 100 Verilen göllerin haritaları aynı boyuttaki kağıtlara çizildiğin- de aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? A) Aral Gölü'nün ölçeği en küçük olur. B) Niyasa Gölü'nün ölçeği, Baykal Gölü'nün ölçeğinden daha büyük olur. C) Huron Gölü'nün ölçeğinin paydası, Aral Gölü'nün ölçeğinin paydasından daha küçük olur. büyük ? D) Huron Gölü'nün ayrıntısı daha fazla olur. E) Niyasa Gölü'ndeki bozulma, Aral Gölü'ne göre daha fazla olur.

8. Kayaçlar sertlik derecesine bağlı olarak diğer kayaçları çizer veya çizilir. Aşağıdaki kayaçlardan hangisi bütün kayaçları çizme özelliğine sahiptir? A) Kalker D) Granit B) Kuvars E) Bazalt C) Elmas

Sosyal Bilimler Peribacaları 1 D) E) 11 Görsellerdeki yer şekillerinin oluşmasında etkili olan kayaçlar aşağıdakilerin hangisinde doğru ve- rilmiştir? İç püskürük Fiziksel tortul Pamukkale Travertenleri Dış püskürük Dış püskürük İç püskürük Dış püskürük Kimyasal tortul Organik tortul Kimyasal tortul. Organik tortul J 13. Aşa dır B ril A B D

3. Aşağıda dört kentin gerçek sıcaklık ortalamaları ile yükseltileri verilmiştir. KIVE İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ Kent Kars Izmir 2 Mardin Ankara Gerçek sıcaklık (°C) 6,1 16,7 15,4 11,7 Yükselti (m) 1750 30 1080 950 Buna göre, verilen kentlerin indirgenmiş sıcaklığı fazla alanışı aşağıdakilerden olandan az olana doğru hangisidir? A) Mardin-Kars - Ankara - İzmir B) Kars-Izmir - Mardin - Ankara C) Ankara - İzmir - Kars - Mardin Mardin-İzmir - Ankara - Kars E) Ankara – Mardin – Kars - İzmir Deuna e G

3. Kayaçların fiziksel ya da kimyasal yollarla ayrışma- si neticesinde topraklar oluşur. Toprak oluşumu çok uzun yıllar süren bir süreçtir. Buna göre belli bir yörede meydana gelen top- rak oluşumu üzerinde aşağıdakilerden hangisi- nin etkili olduğu söylenemez? A) İklim koşulları B) Arazinin eğim durumu C) Epirojenez D) Kayacın cinsi E) Bitki örtüsü

7. Aşağıda granit blokların fiziksel ve kimyasal yollarla ay- rışması sonucunda oluşmuş bir yer şekli gösterilmiştir. Tor topoğrafyası Bu yer şeklinin oluşmasında; Vi I. kayacın yapısı, 11. iklim koşulları, ll. günlük sıcaklık farkları verilenlerden hangileri etkili olmaktadır? A) Yalmz I B) Yalnız H DII ve III C) I vell E) I, II ve III

eri 3) 0 0 1 Raunt den hangisinde belirtilmiştir? A) Dayk - Sill-Batolit - Kaldera B) Kaldera - Sill - Lakolit - Krater C) Sill-Batolit - Koni - Kaldera D) Kaldera - Koni - Dayk - Kaldera E) Dayk - Sill-Batolit - Lakolit 11. Aşağıdaki şekilde kayaç döngüsü gösterilmiştir. Tortul taşlar Püskürük taşlar Başkalaşım taşlar Mağma Kayaç döngüsü sırasında aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? A) Fiziksel tortul taşların zamanla başkalaşım taşlarına dönüşmesi B) Mağmanın yeryüzüne çıkarak soğuması C) Püskürük taşların dış kuvvetler etkesiyle ufa- lanması ışlarını gör, çözüm videolarını izle! sturulabilmesi için bu çok önemli! D) Mağmaya giren başkalaşım kayaçlarının erimesi E) Mağmanın petrol ve kömür gibi fosil yakıtlara dönüşmesi Raunt

de arkadaşları ile paylaştıkları rup 10 sınıf öğrencisinin lirtilmiştir. Farklı boyutlardaki taş ve mine parçalarının birikmesi sonucu Juşan kayaçlardır. En çok bilin nekleri kil taşı, kum taşı ve ko mera ya da halk arasında bilin yla çakıl taşıdır. da eriyik hâlde bulunan tuz erallerin çökelmesi sonucun =an kayaçlardır. En çok biline kleri kalker, kaya tuzu, trave e alçı taşıdır. -rtleşmesi sonucunda oluşu ve hayvan kalıntılarının bir 6. Kutu içinde yer alan kayaçlardar angileri püskürük taş grunda inceler anlı kalıntılar ile oluştukla tünüyle fosil özellik taşırla bilinen örnekleri kömür kaya, kehribar ve tebeş A) (1), (2) ve (6) C) (3), (5) ve (7) ifadelere göre öğrenc ödev konusu aşağıda enel özellikleri =ıl oluşur ve çeşitleri ellikleri tleri ders etkisiyle aşınıp par- çıkan blok şeklinde adını alır." bir bütünlük oluş- na aşağıdaki kav ir? 6, 7, 8 ve 9. Soruları aşağıdaki grid (kutucuk) siste- minde yer alan unsurlara göre cevaplandırınız. 1. Linyit 2. Mermer 3. Granit 4. Kalker 5. Andezit 6. Jips (Alçıtaşı) 7. Siyenit 8. Elmas 9. Gnays 10. Kuvarsit 2) (4), (9) ve (10) B) (4), (8) ve (9) D) (3), (7) ve (8) 7. Kutu için yer alan kayardan hangileri tor- tul taş grubu. 'a ince' air? A) (1), (4) ve (6) C) (2), 4) ve E) (2), (5) ve (10) B) (7), (8) ve (9) D) (3), (7) ve (8) Coğrafya 10. Aşağıdaki sembolik kes arazinin bazı unsurları b 8. Kutu içinde yer alan kayaçlardan hangileri başkalaşım taşları grubunda incelenir? A) (1), (3) ve (6) B) (4), (8) ve (9) C) (2), (4) ve (9) D) (3), (7) ve (8) E) (2), (8) (9) ve (10) Raunt Sill Krater Volkan Bacası Volka Lakolit Ba Şekilde yer alan de duğu şekillerin tar den hangisinde be A) Dayk - Sill-Bate B) Kaldera - Sill-L C) Sill-Batolit - Ka D) Kaldera - Koni E) Dayk-Sill-Ba 11. Aşağıdaki şekild Tortu PO Kayaç döm hangisi ge A) Fiziksel taşlarına B) Mağman

18 Görsel 1.3: a), b) ve c) Kıtaların kayması 65 milyon yıl önce Yukarıdaki haritada harflen- dirilerek gösterilen levhala- rin sınırları ile uygulamada gösterilen levhaların hareket şekillerini örnekteki gibi eş- leştiriniz. Levhaların bu hareketleri so- nucu hangi yeryüzü şekilleri oluşur? Astenosfer Levha Levha Litosfer E Astenosfer Astenosfer Birbirinden uzaklaşan Birbirleriyle yanal yer değiştiren levha sınırı levha sınırı Harita 1.1: Levha tektoniği (Strahler A., 2011 ve Huggett R. J., 2007) UYGULAMA Levha Örnek Levha Levha Levha Litosfer Litosfer Levha Astenosfer Levha Astenosfer Levha Levha Levhaların hareket yönü Litosfer Litosfer

NOT 4. Püskürük ve tortul kayaçlar, yer kabuğu hareket- leri sonucunda sıcaklık ve basınç altında başka- laşım geçirerek yeni kayaç türlerine dönüşür. Aşağıdakilerden hangisi bu tür kayaçlara örnek olarak gösterilemez? Konglomera D) Elmas B) Mermer AG E) Kuvarsit Gnays

8. Aşağıdakilerden hangisinde, kayaç türü ile ins rinde oluşan yer şekli yanlış eşleştirilmiştir? Kayaç türü A) Granit B) Tuf C) Kireç taşı D) Mermer Kil-kum-marn Yer şekli Tor topoğrafyası Peri bacası Mağara-polye Mantar kaya Kırgıbayır

rük (magmatik) lamaz? uyan lavlar dış r. alli görünümlü- kristalli özellik şan volkanik ardır. an bazı canlı nedeniyle aşağıdaki sonucun- ker a soğu- ve ga- ucunda Raunt KAYAÇLAR - II Konu Testi 4. Aşağıda bir grup 10 sınıf öğrencisinin ders su- numu sürecinde arkadaşları ile paylaştıkları bazı alıntı bilgiler belirtilmiştir. 1. Öğrenci : Farklı boyutlardaki taş ve mineral parçalarının birikmesi sonucunda oluşan kayaçlardır. En çok bilinen örnekleri kil taşı, kum taşı ve kong- lomera ya da halk arasında bilinen adıyla çakıl taşıdır. 2. Öğrenci : Suda eriyik hâlde bulunan tuz ve minerallerin çökelmesi sonucunda oluşan kayaçlardır. En çok bilinen örnekleri kalker, kaya tuzu, traver- ten ve alçı taşıdır. 3. Öğrenci : Bitki ve hayvan kalıntılarının biri- kip sertleşmesi sonucunda oluşur- lar. Canlı kalıntılar ile oluştukları için bütünüyle fosil özellik taşırlar. En çok bilinen örnekleri kömür, mercan kaya, kehribar ve tebeşir taşıdır. Yalnızca yukarıdaki ifadelere göre öğrenci grubunun performans ödev konusu aşağıda- kilerden hangisi olur? A) Tor topoğrafyasının genel özellikleri B) Başkalaşım taşları nasıl oluşur C) Tortul taşların oluşumu ve çeşitleri D) Derinlik kayaçlarının özellikleri E) Yüzey kayaçlarının çeşitleri 5. "Granit blokların dış kuvvetler etkisiyle asinu 6,7,8 ve 9. Sor minde yer ala 1. Lir 2. M Stad 3. G 4. E 5. 6. Kutu püsk A) (* C) ( 7.

11. Büyük Menderes, Kızılırmak ve Sakarya Nehirlerinin ya- taklarında ve oluşturdukları deltalarda aşağıdaki kayaç türlerinden hangisinin yaygın olarak bulunması beklenir? A) Kum taşı B) Kalker C) Tüf a refun D) Andezit E) Mermer

3. Aşınmaya karşı dirençli olan kayaçlar çevresine göre yüksekte bulunurken aşınmaya karşı dirençsiz olan kayaçlar çevresine göre alçakta bulunur. Ankera 1. Andezit II. Tüf III. 1. Bazalt Diyosbokr Buna göre, yukarıdaki kayaçlardan hangilerine sa- hip olan yerler çevresine göre alçakta bulunur? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III

9. Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçların özellik- lerinden biri değildir? Magmanın yer kabuğundaki çatlaklar boyunca yer yüzü- ne çıkıp soğuması ile oluşurlar. B) Soğuma süreci hızlı olduğu için ince kristalli bir yapı gös- terirler. C Soğuma esnasında hava ile temas ettikleri için renkleri genelde koyudur. D) Bu kayaçlara sünger taşı, trakit, perlit (inci taşı), katran ta- ŞI şi örnek olarak gösterilebilir. E) Genellikle tabakalı yapıya sahip olup içlerinde fosil bulun- dururlar.

Kayaçlar-11251 6. Aşağıdaki resimde bir delta ovası gösterilmiştir. A) Dış püskürük C) Organik tortul Deita Bu delta ovasında aşağıdaki kayaçlardan hangisi- nin oluşması beklenir? E) İç püskürük Deniz P Fiziksel tortul D) Başkalaşım 7. Aşağıdaki haritada bazı alanlar kırmızı renklo